Ι. Στη Ραψωδία «Μ» της Ιλιάδας και ενώ μαίνεται η μάχη μπροστά στα τείχη της Τροίας (τειχοπόλεμος), ο Πολυδάμας, ήρωας των Τρώων με κάποιες μαντικές ικανότητες λέει στον πρωτοήρωα Έκτορα: Δεν βλέπω τους οιωνούς καλούς, τα όρνεα του ουρανού, να είναι σε καλή διάταξη. Ας μην πάμε να τσακίσουμε τώρα τα καράβια των Αχαιών.
- Γράφει ο Βύρων Γ. Πολύδωρας
Είδα από το μπουλούκι των αετών που ψηλά πετούσαν, έναν στη ζερβιά μεριά, καθώς κρατούσε στα ματωμένα νύχια του ένα φίδι σα θεριό, ακόμα ζωντανό, το άφησε να πέσει κάτω πριν φτάσει στην κούρνια του, χωρίς να καταφέρει να το φέρει στ’ αετόπουλα για τροφή. Αυτό είναι κακό σημάδι. Η συμβουλή-ερμηνεία του Πολυδάμαντα καθόλου δεν άρεσε στον Έκτορα, που του απάντησε, παραδίδοντας στην ιστορία τον ορισμό: «Εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης». Και στη μετάφραση του Αλεξάνδρου Πάλλη: «Εμείς τη γνώμη του Διός, ν’ ακούμε πρέπει. Που όλους ορίζει ανθρώπους και θεούς. Ένα πουλί-αετόπουλο είναι το πιο καλό σημάδι απ’ όλα: Να πολεμάς για τη γλυκιά πατρίδα».
ΙΙ. Και όταν έπειτα από 1000 χρόνια όλα κρίθηκαν στα στενά της Σαλαμίνας, τότε που οι Έλληνες κράτησαν την ελευθερία της Ελλάδος και της Ευρώπης, κατ’ επέκταση, ζωντανή, τσακίζοντας τον Ασιατικό δεσποτισμό, ο Θουκυδίδης αναφωνεί: «μέγα το της θαλάσσης κράτος».
ΙΙΙ. Αφήνοντας κατά μέρος και προς στιγμή το ελληνικό ναυτικό του 1821 που με τα πυρπολικά του Κανάρη και τα πολεμικά πλοία του Μιαούλη – τα αξεπέραστα δείγματα ναυτωσύνης – κατήγαγαν νίκες εφάμιλλες της νίκης της Ελισάβετ Α΄ και της καταστροφής της Ισπανικής Αρμάδας (1588) στα στενά της Μάγχης. Η νεαρά και άγαμη, παρθένος Βασίλισσα, συνάντησε τους αξιωματικούς της, φορώντας μια ελαφρά πανοπλία (σαν της Ζαν Ντ’ Αρκ, Ιωάννας της Λωρραίνης, 1412-1431) και χωρίς φρουρούς, απευθύνθηκε στα στρατεύματά της λέγοντας: «Γνωρίζω πως έχω σώμα μιας αδύναμης γυναίκας. Αλλά έχω καρδιά και στομάχι ενός Βασιλιά και μάλιστα Βασιλιά της Αγγλίας. Θεωρώ βρωμερά υποτιμητικό πως η Ισπανία, η Πάρμα ή οποιοσδήποτε άλλος πρίγκηπας της Ευρώπης θα τολμήσει να εισβάλει στα σύνορα του βασιλείου μου». Και επιστρατεύοντας όλο τον στόλο της και όλα τα αλιευτικά πλοιάριά της, που τα μετέτρεψε σε πυρπολικά γεμίζοντάς τα με πίσσα, θειάφι και πετρέλαιο – η ίδια συνταγή εύφλεκτων υλών όπως τα ελληνικά του 1821 – συνέτριψε τη Μεγάλη Ισπανική Αρμάδα. Και έτσι γεννήθηκε η μεγάλη Βρετανική Αυτοκρατορία! Εμείς εδώ όταν το Αιγαίο το κάναμε, όπως ήταν πάντα, νησιωτική καστροπολιτεία, είχαμε αντί για βασίλισσα Ελισάβετ, δύο αφοσιωμένες καπετάνισσες που έπιναν αντί για γλυκό, αρμυρό νερό: τη Μπουμπουλίνα και τη Μαντώ Μαυρογένους.
IV. Και όταν φθάσαμε στο 1912 (3 Δεκεμβρίου) γράφτηκε διά χειρός Ελευθερίου Βενιζέλου το ελληνικό manual (εγχειρίδιο) του ναυτικού πολέμου: Ήταν το τηλεγράφημά του προς τον Ναύαρχο Παύλο Κουντουριώτη, Κυβερνήτη του θωρηκτού Αβέρωφ, που έλεγε: «Η Ελλάς δεν αναμένει από εσάς να αποθάνετε γι’ αυτήν. Αναμένει να νικήσετε». Και ενίκησαν. Και έκλεισαν τον τουρκικό στόλο πίσω στα Δαρδανέλια.
V. Συγκεκριμένα, δεν μπορεί κανείς να μην αναφερθεί στην παρακάτω λεπτομέρεια από τη Ναυμαχία της Λήμνου: «Στις 09.35 της 3ης Δεκεμβρίου 1912, με την απόσταση των δύο στόλων (Τουρκικού και Ελληνικού) στα 9000 μ., ο κυβερνήτης του Αβέρωφ και στόλαρχος Παύλος Κουντουριώτης αποδέσμευσε τον στόλο από τις κινήσεις της ναυαρχίδας του υψώνοντας τη σημαία «Ζ», που εσήμαινε και σημαίνει «μη προς υμάς» (κινούμαι ανεξάρτητος), για να εκμεταλλευθεί τη μεγαλύτερη δυνατότητα ελιγμών και ταχύτητα του «θωρηκτού» Αβέρωφ, και όρμησε ακάθεκτος με ταχύτητα 21 κόμβων, διαγράφοντας μια τοξοειδή κίνηση μπροστά από τη γραμμή τού τουρκικού στόλου, με σκοπό να υπερφαλαγγίσει τα τουρκικά θωρηκτά και να τα βάλει μεταξύ των πυρών του Αβέρωφ και των υπολοίπων ελληνικών θωρηκτών. Ο ελιγμός επετύγχανε και έφερνε σε τρόμο τον τουρκικό στόλο ο οποίος έκανε στροφή 160° και μπήκε με φοβερή αταξία (πανικού) ξανά στα Στενά. Θρυλείται πως ένας τέτοιος ελιγμός (του «Ζ», «μη προς υμάς», «σπεύδω μόνος»), είχε να γίνει από τη ναυμαχία του Τραφάλγκαρ, 21 Οκτωβρίου 1805, από τον Οράτιο Νέλσωνα. Είναι το ίδιο σημείο της ναυμαχίας του Κάδιξ ( των αρχαιοελληνικών Γαδείρων) που έδωσε η βασίλισσα Ελισάβετ Α΄. Και δεν ξαναβγήκε, παραδίδοντας την κυριαρχία του Αιγαίου στην Ελλάδα.
VI. Σαρανταπέντε μέρες πριν, εκπληρώθηκε μια ιστορική και όσια απαίτηση. Οκτώ μέρες πριν από την είσοδο του Έλληνα βασιλιά και στρατού στη Θεσσαλονίκη (26 Οκτωβρίου, ανήμερα τ’ Αγιο-Δημητρίου) ένας άλλος Υδραίος αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού (Κουντουριώτης από μάνα), ο κυβερνήτης του Τορπιλοβόλου «11» Νικόλαος Βότσης εκκαθάρισε μια άλλη (λεπτομέρεια;) προϋπόθεση νίκης των Βαλκανικών πολέμων: Κατάκτησε τη θάλασσα της Θεσσαλονίκης. Εισήλθε στις 18 Οκτωβρίου 1912 στο οχυρωμένο λιμάνι της Θεσσαλονίκης που το φύλασσε το σουλτανικό πλοίο-θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέντ» (3000 τόνων) και εκτόξευσε τρεις τορπίλες κατ’ αυτού, με αποτέλεσμα το τεράστιο τουρκικό θωρηκτό να βυθισθεί αύτανδρο. Το λιμάνι ήταν ελεύθερο, 8 μέρες πριν από την απελευθέρωση της πόλης (μετά από 390 χρόνια). Αυτή είναι η οσιοποιητική ροή του χρόνου. Που όταν έχει μια αποστολή, έναν θείο σκοπό αυτομηδενίζεται ή δεν μετρά καθόλου. Αφήνει τη ζωή να εκπληρώσει τον σκοπό της: την ελευθερία. Η σκηνή περιγράφεται ανεπανάληπτα στον στίχο του ποιήματος «Το Ελληνόπουλο» του Βίκτωρα Ουγκώ (μτφρ. Κωστή Παλαμά):
«Τί θέλεις άτυχο παιδί;
Τούρκοι διαβήκαν. Χαλασμός,
θάνατος, πέρα ως πέρα. Η Χίος,
τ’ ολόμορφο νησί, μαύρη απομένει ξέρα.
Τί θέλεις άτυχο παιδί, τί θέλεις να σου δώσω;
Τί θες κ’ απ’ όλα τ’ αγαθά;
Διαβάτη, μου κράζει το ελληνόπουλο με το γαλάζιο μάτι,
βόλια, μπαρούτι θέλω, να!»
VII. Ξαναβγήκαν δειλά-δειλά, πονηρά και ύπουλα με τα τεχνάσματα των «αβλαβών διελεύσεων» και των «συμμαχικών» (ΝΑΤΟΪΚΩΝ) ειδικών συμφωνιών και αμερικανοκίνητων υποδείξεων, μόλις προχθές κατά την επιχείρηση των Ιμίων, για να προκαλέσουν και να αρπάξουν, όπως τα σκυλόψαρα, ό,τι βρουν. Από την ψαριά των Καλυμνιωτών ψαράδων, μέχρι τους υδρογονάνθρακες της Κύπρου, του Πρίνου, του Μπάμπουρα, της Παναγιάς των Οινουσών, της Ρόδου και του Καστελλόριζου. Όμως το Αιγαίο δεν είναι ούτε ορφανό, ούτε αφύλαχτο. Άγρυπνοι φρουροί από αέρος και θαλάσσης το φυλάσσουν. Η δε θάλασσα έχει συνείδηση του ανήκειν σε φυσικούς κυρίους, στους Έλληνες που δίδαξαν στον κόσμο τον κυκλαδίτικο πολιτισμό, την αστρονομία, τη φιλοσοφία, τις φυσικές επιστήμες, και όχι σε οποιονδήποτε άρπαγα και τυχοδιώκτη (είτε στον εξωμότη Βαρβαρόσα, είτε στον Σελίμ τον μέθυσο). Το Αιγαίο έχει τη δική του «τρίπολη πρωτεύουσα», την Ύδρα, τις Σπέτσες, τα Ψαρά. Και κάστρα του κάθε νησί και κάθε βράχο. Οι χρωματιστοί «κιτς» όγκοι σαν θαλάσσιοι ελέφαντες αυτοπροδίδονται, είτε καλωδιωμένοι είτε ακαλωδίωτοι, πως δεν έχουν θέση σε τούτες εδώ τις θάλασσες. Απλά είναι λύκοι που ουρλιάζουν.
VIII. Για μια συναίρεση πρόκειται. Όλα δηλούν και σημαίνουν και υπάρχουν αιώνια και αμετάκλητα. Είναι η πατρίδα. Όλα άρχισαν για τον ορισμό, το αίσθημα, τον κραδασμό ψυχής που λέγεται πατρίδα, αφ’ ής στιγμής γεννήθηκε το παράξενο έμβιο ον, ο άνθρωπος Έλλην. Το είπαμε και στον υπέρτιτλο του παρόντος σημειώματος. Ως φθέγμα του «πρωτεξάδελφού» μας Έκτορα. «Εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης». Η διαλεκτική διδασκαλία είναι αυθεντική, σχεδόν θεϊκή. Και ανήκει στον Σωκράτη. Η μικρή και συνοπτική – όσο και απόλυτα ιστορική απόδειξη – έχει ως εξής:
Είμαστε στο μοιραίο 399 π.Χ. Ο καλύτερος και σοφότερος και αθωότερος των ανθρώπων Αθηναίων, ο Σωκράτης, είχε δικασθεί και καταδικασθεί, σε θάνατο πίνοντας το κώνειο, από το οχλοδημοκρατούμενο δικαστήριο, την Ηλιαία. Πριν από πέντε χρόνια (404 π.Χ.) είχε τελειώσει ο ολέθριος (εμφύλιος) πελοποννησιακός πόλεμος, με νίκη της Σπάρτης και εγκατάσταση των τριάκοντα τυράννων (ως «Κουΐσλινγκ» κυβέρνηση) στην Αθήνα. Το 403 π.Χ. ο Θρασύβουλος τους είχε εκδιώξει. Η αλληλοσπαρασσόμενη, απελεύθερη Αθήνα ανέλαβε δράση του απελευθερωτικού δράματος (το είδαμε επαναλαμβανόμενο και το 1944 πανομοιότυπο). Στο πλαίσιο αυτής της δράσης, η εμπαθής, επίβουλη και μισαλλόδοξη δημοκρατία πρόλαβε και δίκασε, καταδίκασε τον Σωκράτη. Τον Σωκράτη ευρισκόμενον στο δεσμωτήριο, στο λόφο της Ακρόπολης (στην Ανατολική πλευρά) σ’ ένα όχι ευρύχωρο σπήλαιο, τον επισκέπτεται αχάραγα (πρωΐ-πρωΐ) ο καλός του και εύπορος φίλος και μαθητής του Κρίτων. Ο διάλογος (που τον θυμόμαστε όλοι, όσοι τον διδαχθήκαμε, τότε που μαθαίναμε γράμματα) αρχίζει:
ΣΩ: Τί τηνικάδε ἀφῖξαι, ὦ Κρίτων; ἢ οὐ πρῲ ἔτι ἐστίν;
Ο Κρίτων του απαντά πως είναι πολύ πρωΐ μάλιστα. Και ο Σωκράτης του θέτει μια πονηρά ερώτηση. Ποτέ δεν παρουσιάστηκε στους διαλόγους (του Πλάτωνα) ο Σωκράτης σαν αφελής. «Απορώ πώς σε άφησε να περάσεις ο φύλακας;». Ο Κρίτων απαντά με όλα τα υπονοούμενα: «Εύκολο ήταν, γιατί έρχομαι συχνά εδώ και πολλάκις αυτός έχει “ευεργετηθεί” από μένα» (το ρήμα συνοδεύεται με το κατάλληλο νεύμα χεριού ή ματιού για να υποδηλωθεί η «δωροδοκία» του φύλακα).
Ο διάλογος προχωρεί: ΣΩ: Έχεις έρθει πολλήν ώρα; Στην απάντηση του Κρίτωνα ότι «έχει έρθει από πολλήν ώρα», ο Σωκράτης προκαλεί νέαν απάντηση του Κρίτωνα, με την ανάλογη ερώτησή του. «Και πώς δεν με εξύπνησες; Αλλά κάθεσαι δίπλα μου εν σιγή;». Και έρχεται η ορίζουσα πράγματα και καταστάσεις απάντηση: «Γιατί θαύμαζα καθώς σε έβλεπα και σε ένοιωθα τόσο γλυκά και ήρεμα να κοιμάσαι (ενώ σε λίγο θα έπινες το «κώνειο»)»!
ΙΧ. Ο διάλογος με διάφορες αφορμές συνεχίζεται, για να δώσει την ευκαιρία στον Σωκράτη να διατυπώσει το Προχριστιανικό του μήνυμα: «Είδα στον ύπνο μου ένα όνειρο. Ότι είχε έρθει μια όμορφη γυναίκα καλή και ευειδής, ντυμένη στα λευκά, να με καλέσει και να μου πει: Σε τρεις ημέρες, Σωκράτη, στο καλό περιβόλι της Φθίας θα έχεις φθάσει». Εδώ έχουμε μια πολυπαραγοντική σύγχυση: Ο παράγων (άγγελος) Κρίτων εξηγεί και εννοεί τον σκοπό του: την απόδραση του Σωκράτη στην εύφορη Φθία-Θεσσαλία, όπου έχει πολλούς και καλούς φίλους. Ενώ ο άλλος παράγων, ο Σωκράτης, ο διορατικός και υπερβατικός πλέον, άλλα εννοεί και σημαίνει. Περιβόλι σημαίνει παράδεισος, σε όλες τις αρχαίες ερμηνείες. Οι τρεις ημέρες είναι το τριήμερο μεταξύ ταφής-καταδίκης-πόσεως του κωνείου και αναστάσεως! Αυτή είναι η υποθήκη του σταυραναστάσιμου μηνύματος του Χριστού μας, σαν προάγγελμα!
Χ. Μετά ταύτα, και καθώς η συζήτηση από πλευράς Κρίτωνα παίρνει τη μορφή μιας εισαγγελικής εγκλήσεως περί του ανήθικου, αμαρτωλού, παρανόμου και εν τέλει απαγορευτέου της απόδρασης, ως πράξης αγνωμοσύνης προς την πατρίδα που του είχε προσφέρει (του Σωκράτη) τόσα πολλά. Τότε έρχεται η στιγμή του μεγάλου, διαλεκτικά τεκμηριωμένου και δογματικά αυταπόδεικτου ορισμού, που για τον Έλληνα ορίζει το ίδιο του το είναι. Ιδού το μέγα ηθικό πρόταγμα.
«Μητρός τε καὶ πατρὸς καὶ τῶν
ἄλλων προγόνων ἀπάντων τιμιώτερόν
καὶ σεμνότερον καὶ ἁγιώτερον
καὶ ἐν μείζονι μοίρᾳ καὶ παρὰ
θεοῖς καὶ παρ᾿ ἀνθρώποις τοῖς νοῦν ἔχουσι,
ἐστιν ἡ Πατρὶς»
Σ’ αυτό το πρόταγμα υπάκουαν όλοι οι ήρωες πρόμαχοί μας. Από τον πεζοπόρο της Αλμυράς Ερήμου και πολεμιστή του Σαγγαρίου πατέρα μου, μέχρι τον πεσόντα στην Αλβανία θείο μου Σωτήρη, και όλες τις χιλιάδες ετοιμοπόλεμους και ερασιθάνατους σε όλους τους πολέμους. Μέχρι τον αντιπλοίαρχο Γιάννη Σαλιάρη, κυβερνήτη της φρεγάτας «ΛΗΜΝΟΣ», τον διδάσκοντα προχθές (12/8/2020) στο Αιγαίο ναυτωσύνη στους άξεστους και «μπραβιλιστικούς» επιτήδειους. Καθώς και τον νυν στόλαρχό μας (του 2020) Παναγιώτη Λυμπέρη που δεν ξεχνά την αδικία σε βάρος του πατέρα του Χρήστου, του πανάξιου αρχηγού του ΓΕΕΘΑ τη νύχτα των Ιμίων στις 31/1/1996.
Η μοίρα της ιστορίας δεν ξεγράφεται. Αναμένει. Σ’ όλα αυτά διακρίνουμε ένα αδιόρατο καπρίτσιο της Ιστορίας! Που το υπηρετούμε όλοι από διαταγές που βγαίνουν μέσα από τα στήθια μας!
Β.Γ.Π.
