Ο εργατολόγος Γ. Γκίκας αποκωδικοποιεί όλες τις αλλαγές με βάση τις διατάξεις που κατέθεσε ο υπ. Εργασίας στη Βουλή στη σκιά της πανδημίας – Οι μειώσεις αποδοχών επέρχονται με μια σειρά από τρικ και ρυθμίσεις, με επίκληση στην ανάσχεση της ανεργίας – Για πρώτη φορά στην ιστορία θεσμοθετείται η απλήρωτη υπερωρία ενώ «κουρεύεται» το δώρο Χριστουγέννων.
Την ευκαιρία να ξηλώσει θεμελιώδεις διατάξεις προστασίας των εργαζομένων βρήκε η κυβέρνηση με αφορμή την πανδημία. Όσα δεν τόλμησε να «αγγίξει» η τρόικα στα πιο σκοτεινά χρόνια των μνημονίων έρχεται να τα σαρώσει ο Γιάννης Βρούτσης.
Οι μειώσεις των αποδοχών επέρχονται με μια σειρά από τρικ και ρυθμίσεις, πάντοτε με επίκληση της προστασίας των εργαζομένων και της ανάσχεσης της ανεργίας, που όμως, όπως έδειξαν και στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΛ.ΣΤΑΤ. την Πέμπτη, επιτυγχάνουν το ακριβώς αντίθετο!
Η αλματώδης αύξηση κατά τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες σε τέσσερις μήνες (από 14,3% τον Μάρτιο, στο 18,3% τον Ιούνιο) και η απώλεια 170.000 θέσεων εργασίας το διάστημα Ιανουάριος – Αύγουστος 2020 καταδεικνύουν ότι η κυβέρνηση σπρώχνει τον κόσμο της εργασίας, λόγω των εμμονών της, στον γκρεμό.
Με τη βοήθεια του δικηγόρου εργατολόγου Γιώργου Γκίκα αποκωδικοποιούμε τις κυριότερες αλλαγές που φέρνει το υπουργείο Εργασίας και αναμένεται να ψηφιστούν τις επόμενες ημέρες από τη Βουλή.
- Ύστερα από μεγάλη καθυστέρηση και καταγγελίες από τους εργαζομένους ότι υποχρεώνονται να λάβουν μέρος ή το σύνολο της άδειάς τους λόγω της πανδημίας, το υπουργείο θεσπίζει για πρώτη φορά τη λεγόμενη «άδεια καραντίνας». Τι κινδύνους εμπεριέχει η ρύθμιση;
Η κυβέρνηση όφειλε να λάβει μέτρα, προστατεύοντας την υγεία των εργαζομένων, αλλά και την ίδια την εργασία. Αντ’ αυτού το κατατεθέν στη Βουλή νομοσχέδιο εν τοις πράγμασι παραβιάζει τόσο το εργατικό δίκαιο, χτυπώντας τον πυρήνα του, όσο και το ίδιο το Σύνταγμα της χώρας.
Αρχικά, θεσπίζεται «άδεια καραντίνας», που σημαίνει ότι εργαζόμενος ο οποίος, σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ, τίθεται σε προληπτική καραντίνα 7 ή 14 ημερών, προκειμένου να προστατευτούν ο ίδιος και οι συνάδελφοί του από πιθανή έκθεση σε κίνδυνο λόγω του κορονοϊού και έτσι να περιοριστεί και η διασπορά του ιού, θα λαμβάνει κανονικά τον μισθό του, ενώ θα καλύπτεται και το σύνολο των εισφορών του από τον εργοδότη του. Μετά το πέρας, όμως, της καραντίνας και της αναγκαστικής απουσίας του, θα καλείται να αναπληρώσει τις χαμένες ημέρες εργασίας χωρίς αμοιβή. Θεσμοθετείται, δυστυχώς, για πρώτη φορά στην ιστορία του εργατικού δικαίου η απλήρωτη υπερωρία και το σημαντικότερο δεν υπάρχει σαφής οριοθέτηση για τη χρονική διάρκεια της εν λόγω ρύθμισης.
- Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση καταργεί και τα ανώτατα όρια των υπερωριών;
Μέχρι σήμερα, με απόφαση του υπουργού Εργασίας, ύστερα από γνώμη του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, μπορούσε να χορηγηθεί κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των μισθωτών όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, καθώς και των εργαζομένων στο Δημόσιο και στα ΝΠΔΔ επιπλέον των για κάθε κατηγορία επιτρεπόμενων ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης, για τις αποκλειστικά αναφερόμενες στον νόμο περιπτώσεις:
α) επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απολύτως επιβαλλόμενη ως μη επιδεχόμενη αναβολή,
β) εξαιρετικά επείγουσας εξυπηρέτησης των Ενόπλων Δυνάμεων, του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ.
Για την κατά τα ανωτέρω υπερωριακή απασχόληση, το ωρομίσθιο των μισθωτών καταβάλλεται αυξημένο κατά 60%.
Με την προτεινόμενη διάταξη καταργείται η διαδικασία της έγκρισης που θεωρείται πολύ σημαντική, γιατί ακριβώς ελέγχει αν πληρούνται οι ανωτέρω προϋποθέσεις, ώστε να επιτρέψει την επιβάρυνση των εργαζομένων.
- Για πρώτη φορά θεσπίζεται ειδική μέριμνα για τους γονείς παιδιών που έχουν νοσήσει με κορονοϊό. Ποιες είναι οι βασικές παράμετροι;
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται χορήγηση ειδικής άδειας γονέων σε περίπτωση νόσησης τέκνου τους από κορονοϊό. Η διάρκεια της άδειας είναι αρχικά 14 ήμερες, ενώ μπορεί να παραταθεί σε περίπτωση που αυτό κριθεί απαραίτητο με ιατρική γνωμάτευση ή σε περίπτωση νοσηλείας τέκνου. Η άδεια θα χορηγείται στους γονείς, ανεξαρτήτως της σχολικής βαθμίδας όπου το τέκνο φοιτά, ενώ υπάρχει ειδική πρόβλεψη για χορήγηση της άδειας σε γονείς παιδιών με αναπηρία (ανεξαρτήτως ηλικίας).
Αξίζει να σημειωθεί ότι η άδεια αυτή χορηγείται επιπρόσθετα προς τις υπόλοιπες άδειες που αφορούν την ασθένεια ή τη νοσηλεία τέκνων. Οι γονείς, κατά τη διάρκεια της άδειας νόσησης των τέκνων τους, θα λαμβάνουν αποδοχές: κατά τα δύο τρίτα (2/3) από τον εργοδότη και κατά το ένα τρίτο (1/3) από τον τακτικό προϋπολογισμό.
- Ο υπουργός Εργασίας επαίρεται για το γεγονός ότι θα δοθεί δώρο Χριστουγέννων, παρότι αυτό θα είναι ψαλιδισμένο. Πόσοι θα το λάβουν μειωμένο και ποιους αφορά αυτή η απόφαση;
Μια ακόμα δυσάρεστη έκπληξη που επιφύλαξε το νομοσχέδιο στους εργαζομένους έχει να κάνει με τον υπολογισμό και τη χορήγηση του δώρου Χριστουγέννων, αφού ο υπολογισμός δεν θα γίνει -ως όφειλε- με βάση τον ονομαστικό μισθό των εργαζομένων, αλλά επί τη βάσει της αποζημίωσης των 534 ευρώ που αυτοί λαμβάνουν ενώ είναι σε αναστολή εργασίας. Περισσότεροι, λοιπόν, από 1.000.000 εργαζόμενοι θα δουν κατά πολύ μειωμένο το δώρο Χριστουγέννων. Κυρίως οι εργαζόμενοι στους κλάδους του τουρισμού, του επισιτισμού, του πολιτισμού και του αθλητισμού θα λάβουν ουσιαστικά φιλοδώρημα αντί για δώρο.
Ενδεικτικά, το δώρο Χριστουγέννων είναι ίσο με έναν μηνιαίο μισθό για τους αμειβομένους με μισθό και με 25 ημερομίσθια για τους αμειβομένους με ημερομίσθιο ανάλογα με τη διάρκεια εργασίας από 1ης Μαΐου μέχρι 31ης Δεκεμβρίου κάθε έτους. Κατόπιν τούτων, γίνεται εύκολα κατανοητό το ύψος των απωλειών για τους εργαζομένους.
- Με το νομοσχέδιο δίνεται επίσης παράταση της έναρξης της διαδικασίας για τον καθορισμό του κατώτατου μισθού: Τι κινδύνους εγκυμονεί για το ύψος του μισθού η θηριώδης ύφεση;
Η διαβούλευση για τον κατώτατο μισθό προβλέπεται να ξεκινήσει στα τέλη Σεπτεμβρίου, με στόχο να ολοκληρωθεί το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Μαρτίου 2021.
Η πολύ κακή εικόνα όμως των οικονομικών της χώρας, με αποκορύφωμα την ύφεση -15,2% για το δεύτερο τρίμηνο του 2020, φαίνεται πως κάνει πολύ δύσκολη μια πιθανή αύξηση. Ισως θα έλεγα αυξάνει τον κίνδυνο ακόμα και για μείωση. Τα πράγματα δυσχεραίνουν αν λάβει κανείς υπόψη του πώς γίνεται η συγκεκριμένη διαβούλευση.
Οσο οι εργαζόμενοι δεν διεκδικούν και δεν καταφέρνουν την επιστροφή στο καθεστώς ρύθμισης του κατώτατου μισθού με την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, τα πράγματα δυστυχώς δεν μπορούν να βελτιωθούν για τους εργαζομένους στη χώρα.
Μόνο η ΕΓΣΣΕ συγκροτεί το έσχατο ανάχωμα προστασίας του μισθού, που με τη σειρά του διασφαλίζει τη στοιχειώδη βιοποριστική ικανότητα του εργαζομένου, πράγμα που, άλλωστε, αξιώνει συνταγματική προστασία (άρθρο 22, παρ. 1 και 2 Συντάγματος).
- Ο κλάδος του επισιτισμού – τουρισμού έχει δεχτεί τα μεγαλύτερα πλήγματα λόγω της πανδημίας. Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τους εργαζομένους στην επονομαζόμενη «βαριά βιομηχανία της χώρας»;
Αποκλειστικά και μόνο για το έτος 2020, για τους εργαζομένους σε τουριστικά και επισιτιστικά επαγγέλματα, για τη χορήγηση του τακτικού επιδόματος ανεργίας αρκούν 50 μέρες εργασίας στην ασφάλιση κλάδου ανεργίας του ΟΑΕΔ, προκειμένου αυτοί να λάβουν την τακτική επιδότηση ανεργίας της παρ. 9, του άρθρου 6, του ν. 1545/1985 (ΦΕΚ Α’ 91). Μέχρι σήμερα το απαιτούμενο όριο ήταν τα 100 ένσημα.
Ταυτόχρονα, οι εποχιακά εργαζόμενοι των επιχειρήσεων που δεν θα επαναλειτουργήσουν για όλη την περίοδο από 1/6/2020 έως 30/9/2020 ή μέρος αυτής θα είναι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού. Το κράτος αναλαμβάνει και την πληρωμή του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών (ασφαλισμένου και εργοδότη), υπολογιζόμενου επί του ποσού των 534,00 ευρώ για 25 ημερομίσθια ασφάλισης και με πακέτο κάλυψης το ίδιο που είχαν ασφαλιστεί στην προηγούμενη μισθολογική περίοδο. Για μικρότερη περίοδο καταβάλλεται αναλογία της αποζημίωσης ειδικού σκοπού (534 ευρώ) με αντίστοιχη ασφαλιστική κάλυψη. Μετά την 1η Οκτωβρίου 2020 οι παραπάνω θα θεωρείται ότι έχουν απολυθεί αυτοδικαίως, χωρίς οποιαδήποτε άλλη ενέργεια και το υπουργείο Εργασίας θα αποστέλλει σχετικό αρχείο στον ΟΑΕΔ, προκειμένου να λάβουν το εποχικό επίδομα ανεργίας.
- Παρά τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης, χιλιάδες εργαζόμενοι της τέχνης βρίσκονται στα όρια της εξαθλίωσης, καθώς δεν έχουν εργαστεί από τον περασμένο χειμώνα. Πώς θα ενισχυθούν;
Οι καλλιτέχνες, οι δημιουργοί και οι επαγγελματίες της τέχνης και του πολιτισμού, καθώς και οι ξεναγοί και οι τουριστικοί συνοδοί θα λάβουν για τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 534 ευρώ ανά μήνα, επί του οποίου ποσού παρέχεται πλήρης ασφαλιστική κάλυψη από το κράτος, εφόσον δεν έχουν σύμβαση εξαρτημένης εργασίας σε άλλον εργοδότη ή δεν λαμβάνουν τακτική επιδότηση ανεργίας από τον ΟΑΕΔ. Για την καταβολή της αποζημίωσης ειδικού σκοπού απαιτείται υποβολή υπεύθυνης δήλωσης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ειδικού μηχανισμού στήριξης των εργαζομένων, ενώ δεν απαιτείται σχετική υπεύθυνη δήλωση εργοδότη.
Το πρόγραμμα «Συν-Εργασία» και η αναστολή των συμβάσεων
Ο δικηγόρος εργατολόγος Γιώργος Γκίκας αναλύει τον μηχανισμό «Συν-Εργασία» αλλά και την αναστολή των συμβάσεων στους κλάδους που πλήττονται σημαντικά από την πανδημία.
- Ο κ. Βρούτσης επιμένει στην εφαρμογή μέτρων που είναι αναποτελεσματικά, όπως η αναστολή των συμβάσεων και ο μηχανισμός «Συν-Εργασία», και μάλιστα προχωρά και σε επέκτασή τους.
Επιχειρήσεις των κλάδων του τουρισμού, των αεροπορικών και ακτοπλοϊκών μεταφορών, των χερσαίων μεταφορών επιβατών, του επισιτισμού, του πολιτισμού και του αθλητισμού, καθώς και κάθε άλλου κλάδου που πλήττεται σημαντικά, βάσει ΚΑΔ, μπορούν να θέτουν σε αναστολή ή να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων των εργαζομένων τους, που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή ή και να θέτουν για πρώτη φορά σε αναστολή συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους, που έχουν προσληφθεί έως και τη δημοσίευση του νομοσχεδίου, για τον μήνα Οκτώβριο 2020, κατ’ ανώτατο χρονικό διάστημα έως 30 ημέρες ανά μήνα και πάντως όχι πέραν της 31ης Οκτωβρίου 2020. Στους εργαζομένους αυτούς παρέχεται πλήρης ασφαλιστική κάλυψη επί του ονομαστικού μισθού τους.
Ταυτόχρονα, η διάρκεια εφαρμογής του μηχανισμού «Συν-Εργασία» επεκτείνεται μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2020 για όλες τις επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από τον κλάδο στον οποίο δραστηριοποιούνται και εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις της παρ. 4, του άρθρου 31, του ν. 4690/2020. Οσον αφορά τις αποδοχές, να θυμίσουμε ότι χορηγείται στον εργοδότη το δικαίωμα να μειώνει μονομερώς το ωράριο του εργαζομένου έως και στο 50%, ενώ το κράτος καταβάλλει το 60% του μισθού, που αντιστοιχεί στον χρόνο που δεν εργάζεται. Κανένας εργαζόμενος δεν δύναται να λαμβάνει λιγότερα από τον κατώτατο μισθό.
Έμεινε στα λόγια το νέο πλαίσιο για την τηλεργασία
Οι εξαγγελίες του υπουργού Εργασίας Γιάννη Βρούτση για νέο πλαίσιο στην τηλεργασία παραμένουν μόνο στα λόγια, με αποτέλεσμα να θέτει σε κίνδυνο τον χρόνο ανάπαυσης των εργαζομένων, ενώ το κόστος συνεχίζει να επιβαρύνει τον εργαζόμενο!
- Ο υπουργός Εργασίας δεν έχει φέρει ακόμα, όπως είχε ανακοινώσει τον Ιούλιο, το νέο πλαίσιο για την τηλεργασία. Αντ’ αυτού, δίνει συνεχείς παρατάσεις στο υφιστάμενο. Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που εντοπίζετε;
Τα σημαντικότερα προβλήματα της τηλεργασίας για τους εργαζομένους είναι η παράκαμψη της προστατευτικής εργατικής νομοθεσίας που συνεπάγεται η εργασία που εκτελείται μέσα από μηχανές και πλατφόρμες.
Κυρίως δημιουργούνται ζητήματα με τον χρόνο εργασίας που δεν περιορίζεται σε ένα συμβατικό ωράριο, θέτοντας σε κίνδυνο τον χρόνο ανάπαυσης των εργαζομένων, ενώ συναντάμε και πρακτικής φύσεως προβλήματα, όπως έλλειψη εξοπλισμού εργασίας και επιβάρυνση του εργαζομένου με έξοδα που δεν του αναλογούν (ηλεκτρονικός υπολογιστής, ίντερνετ κ.λπ.). Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η θέσπιση ειδικής δικαιοπολιτικής ρύθμισης για την προστασία των εργαζομένων.
