Μετά από περίπου εννέα ώρες διαπραγματεύσεων, η πρώτη ημέρα της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες ολοκληρώθηκε με συμφωνία σε ένα soft κείμενο συμπερασμάτων για την Τουρκία. Άμεση επιβολή κυρώσεων από την άλλη, σε βάρος της Λευκορωσίας. Τι ειπώθηκε στη Συνέντευξη Τύπου.
Η διακοπή 01:00-01:39 στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες, οδήγησε στη λήξη της πρώτης ημέρας (μετά από 9 ώρες διαπραγματεύσεων) στις 01:44 τα ξημερώματα (η δεύτερη ημέρα θα ξεκινήσει το πρωί της Παρσκευής). Οι ηγέτες της ΕΕ κατέληξαν τελικά σε συμφωνία για το πώς να αντιμετωπίσουν την Τουρκία, καθώς και σε σχέδιο για την άμεση επιβολή κυρώσεων στη Λευκορωσία.
Ο Σαρλ Μισέλ είπε στη συνέντευξη Τύπου για τη Λευκορωσία: «Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κατέληξε σε συμφωνία και θα επιβάλει κυρώσεις κατά του καθεστώτος της Λευκορωσίας – που θα εγκριθούν με γραπτή διαδικασία την Παρασκευή. Η λίστα κυρώσεων αποτελείται από περίπου 40 ονόματα (σ.σ. ο Λευκορώσος ηγέτης Αλεξάντερ Λουκασένκο δεν είναι μέσα σε αυτές)».
Ο Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές (σ.σ. επηρεασμένος από τους λοιμωξιολόγους αναφέρθηκε στην περίοδο των δύο εβδομάδων;) για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του… Δεκεμβρίου.
Ο Μισέλ περιέγραψε την προσέγγιση στην Τουρκία ως «διπλή στρατηγική»: «Θέλουμε πάρα πολύ να δώσουμε στον πολιτικό διάλογο την ευκαιρία να κινηθούμε προς μια μεγαλύτερη σταθερότητα» και προειδοποίησε επίσης ότι η ΕΕ αναμένει από την Τουρκία να συναντηθεί με τις Βρυξέλλες στα μισά του δρόμου.
Σε ερώτηση που του τέθηκε προς διευκρίνηση της πρόθεσης της ΕΕ σε ότι αφορά την Τουρκία, ο Μισέλ ξεκαθάρισε: «Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα πιθανά εργαλεία που έχουμε στη διάθεσή μας σε περίπτωση ανάγκης (σ.σ. ποια θα είναι αυτή η ανάγκη δεν ξεκαθάρισε βέβαια)».
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ήταν λίγο πιο σαφής από τον Μισέλ στο θέμα της Τουρκίας: «Επιβεβαιώσαμε σθεναρά την αλληλεγγύη μας με την Ελλάδα και την Κύπρο. Κανείς δεν μπορεί να οδηγήσει σε διαφωνία μεταξύ μας. Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα εργαλεία και τις επιλογές της. Έχουμε μια εργαλειοθήκη την οποία μπορούμε να εφαρμόσουμε αμέσως. Θα χρησιμοποιήσουμε την εργαλειοθήκη σε περίπτωση που η Τουρκία αναλάβει περαιτέρω μονομερείς δράσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, ωστόσο η ΕΕ προτιμά να αναπτύξει περαιτέρω τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Περιμένουμε από την Τουρκία να σταματήσει τις μονομερείς και παράνομες ενέργειές της. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση για μια θετική μακροπρόθεσμη ατζέντα. Είναι σημαντικό να μπούμε σε μια εποικοδομητική ατζέντα με την Τουρκία, τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης, το εμπόριο, τη μετανάστευση, αλλά σε περίπτωση μονομερών ενεργειών, είναι έτοιμη να εφαρμοστεί άλλη «εργαλειοθήκη».
Συμπερασματικά: Ξεκάθαρη αναφορά στις κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας, ενώ όσον αφορά την Τουρκία, η λέξη αποφεύχθηκε επιμελώς. Αντί αυτής, χρησιμοποιήθηκε η «εργαλειοθήκη» ως κεκαλυμμένη απειλή (;) κυρώσεων αν συνεχιστεί η παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου (σ.σ. οι τουρκικές γεωτρήσεις που συνεχίζονται στην κυπριακή ΑΟΖ τι είναι δηλαδή;).
«Η ΕΕ εκφράζει σαφή απειλή κυρώσεων κατά της Τουρκίας, εάν παραβιάζει περαιτέρω το διεθνές δίκαιο. Επιπλέον, θα επιβληθούν κυρώσεις στη Λευκορωσία», ανέφερε από την πλευρά του ο Αυστριακός Καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς.
Η ελληνική και κυπριακή κυβέρνηση αρνήθηκαν τα πρώτα σχέδια συμπερασμάτων, καθώς δεν υπήρχε αναφορά στην Τουρκία και στη λίστα κυρώσεων. Ξεκάθαρα υπέρ των ελληνικών θέσεων τάχθηκαν η Γαλλία και η Σλοβενια, κλασικά τουρκόφιλη η Μέρκελ δεν ήθελε με τίποτα να αναφέρονται καν οι κυρώσεις στο κείμενο!
Τα κύρια σημεία στο συμφωνηθέν κείμενο συμπερασμάτων
- «Ταυτόχρονα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας που πρέπει να σταματήσουν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απέχει από παρόμοιες ενέργειες στο μέλλον, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω διαλόγου και διαπραγματεύσεων με καλή πίστη, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, και καλεί την Τουρκία να αποδεχτεί την πρόσκληση της Κύπρου για έναρξη διαλόγου με στόχο επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου».
- «Υπό την προϋπόθεση ότι έχουν συνεχιστεί εποικοδομητικές προσπάθειες για να σταματήσουν οι παράνομες δραστηριότητες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε να ξεκινήσει μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου, διάλογο υψηλού επιπέδου, συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το 2016. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, σε συνεργασία με τον Πρόεδρο της Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να εκπονήσει σχετική πρόταση για την αναζωογόνηση της ατζέντας ΕΕ-Τουρκίας.»
- «Ανακαλώντας και επιβεβαιώνοντας τα προηγούμενα συμπεράσματά της για την Τουρκία τον Οκτώβριο του 2019, σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, κατά περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου».
Δείτε ακόμα:
Η Μέρκελ μίλησε για «πρόοδο» στο θέμα της Τουρκίας, ενώ ο Μακρόν της «πέταξε το μπαλάκι»
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο πρωτοκολλήθηκε από τον ΟΗΕ – Τι ξεκαθαρίζουν ελληνικές διπλωματικές πηγές
Το χρονικό του θρίλερ
Μετά το τέλος της εξαμερούς συνάντησης (Ελλάδα, Κύπρος, Γαλλία, Γερμανία, Μισέλ, φον ντερ Λάιεν) οι ηγέτες της ΕΕ προχώρησαν στο δείπνο των ηγετών με τα υπόλοιπα θέματα της Συνόδου (Ναγκόρνο Καραμπάχ, δηλητηρίαση Ναβάλνι), αλλά και αυτό της Τουρκίας καθώς δεν υπήρχε άλλη επιλογή (μαζί με τη Λευκορωσία). Όπως ήταν αναμενόμενο η Μέρκελ λέει «όχι» σε κυρώσεις κατά της Τουρκίας και επιμένει να μην υπάρχει η λέξη στο κείμενο συμπερασμάτων.
Κύπριος αξιωματούχος είπε ότι οι συζητήσεις για την Ανατολική Μεσόγειο και την Τουρκία θα μπορούσαν να συνεχιστούν και την Παρασκευή.
Τι έλεγε το νέο προσχέδιο του Μισέλ που απέρριψαν Ελλάδα και Κύπρος
Ένα νέο προσχέδιο συμπερασμάτων για την Τουρκία παρέδωσε ο Σαρλ Μισέλ στις 27 αντιπροσωπείες των Κρατών-Μελών. Σύμφωνα με πληροφορίες από την Κύπρο, φαίνεται ότι ούτε το νέο προσχέδιο συμπερασμάτων ικανοποιεί την Ελλάδα και την Κύπρο.
Στο τελευταίο σχέδιο συμπερασμάτων, το οποίο αποκαλύπτει το POLITICO, οι ηγέτες εξετάζουν νέα διατύπωση για την Τουρκία και την Κύπρο.
Το νέο προτεινόμενο κείμενο προσθέτει αναφορά που «καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου» και σημειώνει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «παραμένει πλήρως δεσμευμένο για μια ολοκληρωμένη επίλυση του Κυπριακού».
Η νέα διατύπωση σημειώνει ότι «σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 29 της ΣΕΕ και του άρθρου 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της». Τα αναφερόμενα άρθρα της Συνθήκης αφορούν κυρώσεις.
Το νέο προσχέδιο απορρίπτει επίσης μια προηγούμενη αναφορά ότι πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατανομή των πόρων υδρογονανθράκων σε ολόκληρη την Κύπρο. Ένα από τα βασικά αιτήματα της Άγκυρας είναι ότι οι Τουρκοκύπριοι θα πρέπει να λάβουν δίκαιο μερίδιο από τυχόν ευρήματα στο διχοτομημένο νησί.
Σύμφωνα με το προσχέδιο, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις ανάλογα με την περίπτωση το αργότερο κατά τη σύνοδό του Δεκεμβρίου».
Η ελληνική συμβιβαστική πρόταση; (με αναφορά στη Χάγη και τη Γαλάζια Πατρίδα)
Στην προσπάθεια εξεύρεσης συμβιβασμού επί των συμπερασμάτων για την Τουρκία, η ελληνική συμβιβαστική πρόταση που είδε το ΚΥΠΕ περιέχει τα εξής διαφορετικά στοιχεία:
- αναφέρει ότι η ΕΕ «παραμένει δεσμευμένη στην δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και ενός περιβάλλοντος συνεργασίας και κοινά επωφελούς συνεργασίας με την Τουρκία»
- τονίζει ότι «οι μονομερείς έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να τερματιστούν αμέσως»
- ζητά «όπως η Τουρκία δεσμευθεί στον διάλογο με καλή πίστη και απέχει από μονομερείς ενέργειες που θα έρθουν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κρατών Μελών – κάτι το οποίο αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση»
- προσθέτει τη φράση:
«η ΕΕ καλωσορίζει τα βήματα οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκία και την ανακοίνωση της επανέναρξης άμεσων διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο κρατών, μέσω διαπραγματεύσεων και προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο». - αναφέρει ακόμη ότι: «η ΕΕ επαναλαμβάνει πως μονομερείς ανακοινώσεις θαλάσσιων δικαιοδοσιών όπως στο χάρτη ‘mavi vatan’ δεν συνάδουν με το δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα για τρίτες χώρες».
Το ΟΧΙ στο πρώτο προσχέδιο συμπερασμάτων της ΕΕ
Η Αθήνα ζητά σαφείς αναφορές για την Τουρκία και την υιοθέτηση ενός μηχανισμού κυρώσεων σε περίπτωση που η Τουρκία συνεχίσει την παραβατική της συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο και μιλώντας στο CNN Greece, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας, ξεκαθάρισε ότι το πρώτο σχέδιο συμπερασμάτων – για την αλλαγή στη διατύπωση του οποίου γίνονται διαβουλεύσεις- δεν ικανοποιεί την ελληνική πλευρά και για τον λόγο αυτό δεν το αποδέχεται.
Μάλιστα, υπάρχουν πληροφορίες που προσθέτουν ότι η ελληνική πλευρά ζητά ακόμα να συμπεριληφθεί ρητή αναφορά περί μη παραγωγής έννομων αποτελεσμάτων από τουρκικές ενέργειες (στηριζόμενη στις συνεχείς τουρκικές επικλήσεις της Γαλάζιας Πατρίδας).
Σύμφωνα με την απεσταλμένη του ΑΝΤ1 στις Βρυξέλλες, Στεφανία Μουρελάτου, η ελληνική πλευρά θέλει περισσότερες διορθώσεις στο προσχέδιο, γιατί βλέπει «πολύ καρότο και λίγο μαστίγιο» για την Τουρκία. Το προσχέδιο επαναλαμβάνει αλληλεγγύη προς Ελλάδα και Κύπρο, ζητά να σταματήσουν οι τουρκικές γεωτρήσεις και σημειώνει ότι αν καταγραφούν θετικές ενέργειες στην ανατολική Μεσόγειο, το Συμβούλιο θα εγκαινιάσει μια θετική ατζέντα.
Σύμφωνα με το Politico, το προσχέδιο που διέρρευσε αναφέρει μεταξύ άλλων: «Υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν να δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου καθώς και συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το 2016».
Αναφέρεται επίσης σε μια «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» και «χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία».
Πέτσας στην ΕΡΤ1: «Χρειάζεται ένα σχέδιο συμπερασμάτων σε 4 πυλώνες»
«Είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ1 για τις ενστάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στο προσχέδιο θέσεων της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες.
«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο. Χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον τέσσερις πυλώνες: ο πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας. Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό. Και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια», τόνισε ο κ. Πέτσας.
Ταραχές προκάλεσε ο Μακρόν – Αμετακίνητη η Κύπρος – Πονοκέφαλος για τον Μισέλ
Νωρίτερα, ο Εμανουέλ Μακρόν προκάλεσε αίσθηση στην αίθουσα, καθώς εκτός από τη στήριξή του σε Ελλάδα και Κύπρο, τόνισε πως η Γαλλία έχει στοιχεία ότι τζιχαντιστές από τη Συρία πέρασαν μέσα από την Τουρκία, για να πάνε στο Αζερμπαϊτζάν. Αναφορά που είναι μεν για άλλο θέμα, αλλά που έχει κοινό παρονομαστή την Τουρκία.
Γι’ αυτό και ο Σαρλ Μισέλ αποφάσισε να «ανακατέψει την τράπουλα» και αντί να συζητηθεί το θέμα της Τουρκίας στο δείπνο, όπως ήταν προγραμματισμένο, τέθηκε από νωρίς, με τους Κυριάκο Μητσοτάκη και Νίκο Αναστασιάδη να παίρνουν το λόγο αμέσως μετά την Άγκελα Μέρκελ, η οποία κάνει ότι μπορεί για να είναι… απαλή η στάση της ΕΕ απέναντι στους Τούρκους.
Η Κύπρος επιμένει και θα επιμείνει στη σκληρή στάση ξεκαθαρίζοντας ότι για να υπάρξουν κυρώσεις εις βάρος της Λευκορωσίας, πρέπει να υπάρξει παράλληλη απόφαση και για κυρώσεις στην Τουρκία.
Εξαμερής συνάντηση για να αρθεί το αδιέξοδο
Κατά τη διάρκεια της διακοπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε συνάντηση Ελλάδας, Κύπρου, Γαλλίας και Γερμανίας, με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την εξεύρεση ενός συμβιβασμού σχετικά με τη διατύπωση των συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής σε σχέση με την Τουρκία.
Σλοβενική υποστήριξη σε Ελλάδα και Κύπρο
Η Τουρκία «πρέπει να σταματήσει τις μονομερείς δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων και παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας», ανέφερε ο Πρωθυπουργός της Σλοβενίας Γάνεζ Γιάνζα καθώς οι ηγέτες συμμετέχουν στο δείπνο.
«Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο. Η ΕΕ πρέπει να χρησιμοποιήσει όλα τα διαθέσιμα μέσα για να υποστηρίξει την Ελλάδα και την Κύπρο», πρόσθεσε.
