Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε την ετήσια έκθεσή της της σχετικά με την πολιτική διεύρυνσης της ΕΕ, στην οποία αναφέρονται και καταδικάζονται προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας σε Ανατολική Μεσόγειο και Κύπρο, τονίζοντας ότι οι εντάσεις στην περιοχή αυξήθηκαν ως αποτέλεσμα των παράνομων ενεργειών της. Άμεση ήταν η απάντηση του τουρκικού ΥΠΕΞ στην Κομισιόν. Σχόλιο της Επιτροπής και για το άνοιγμα των Βαρωσίων που ανακοίνωσε ο Ερντογάν.
Το άνοιγμα των Βαρωσίων που ανακοίνωσε σήμερα ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν «δεν συμβάλλει στην αποκλιμάκωση στην περιοχή» δήλωσε ο Επίτροπος της ΕΕ για θέματα διεύρυνσης Όλιβερ Βαρέλι απαντώντας σε σχετική ερώτηση κατά την παρουσίαση των εκθέσεων προόδου για τις υπό ένταξη χώρες.
Ο κοινοτικός επίτροπος διευκρίνισε ότι θα πρέπει να ενημερωθεί πλήρως για το περιεχόμενο των δηλώσεων του Τούρκου Προέδρου ώστε να προβεί σε ολοκληρωμένη τοποθέτηση.
Η κυπριακή αντίδραση στη φιέστα Ερντογάν για το παραλιακό μέτωπο των Βαρωσίων
«Ο Πρόεδρος και η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας καταδικάζουν με το πλέον έντονο τρόπο την απόφαση της κατοχικής Τουρκίας και του εγκάθετου της στα κατεχόμενα Ερσίν Τατάρ, να επεκτείνουν την άδεια εισόδου στο παραλιακό μέτωπο των Βαρωσίων, σε μια προεκλογική φιέστα που έστησαν στην Άγκυρα (σ.σ. δηλώσεις στήριξης του Ερντογάν στην απόφαση του κατοχικού καθεστώτος), παραμονές της εκλογικής διαδικασίας για την ανάδειξη νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη».
Αυτό αναφέρει σε γραπτή του δήλωση ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος της Κυπριακής κυβέρνησης, Κυριάκος Κούσιος, τονίζοντας ότι η προκλητική και παράνομη ενέργεια της Τουρκίας και των εγκαθέτων της στην Κύπρο θα καταγγελθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας των ΗΕ, στην ΕΕ και σε όλα τα διεθνή φόρα ως μια πράξη που παραβιάζει το Διεθνές Δίκαιο και τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΕ και έρχεται σε αντίθεση με τα τελευταία Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Τι αναφέρει η έκθεση-χαστούκι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Η Τουρκία παραμένει βασικός εταίρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η Τουρκία συνέχισε να απομακρύνεται περαιτέρω από την Ευρωπαϊκή Ένωση με σοβαρή οπισθοδρόμηση στους τομείς της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, των θεμελιωδών δικαιωμάτων και της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης», αναφέρει χαρακτηριστικά σε σημείο της η έκθεση.
Τα όσα αναφέρονται στην ετήσια έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καταδικάζουν τις προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας στο μεταναστευτικό, στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο, μέχρι και το τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Αυτά δηλαδή που έπρεπε να απασχολήσουν τους ηγέτες της ΕΕ στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής, οι οποίοι απέφυγαν οποιαδήποτε «δύσκολη αναφορά» κατά της Τουρκίας.
«Κάρφωμα» για την υποκίνηση μεταναστευτικών ροών προς την Ελλάα
Αναφερόμενη στο μεταναστευτικό, η έκθεση τονίζει πως τον περασμένο Μάρτιο «η Τουρκία ενθάρρυνε ενεργά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες να κάνουν τη χερσαία διαδρομή προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας», ενώ σημειώνει ότι οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις έχουν ουσιαστικά αδρανήσει:
«Όπως δήλωσε το Συμβούλιο το 2018 και το 2019, οι διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση της Τουρκίας έχουν ουσιαστικά αδρανήσει και δεν μπορεί να εξεταστεί το άνοιγμα ή το κλείσιμο άλλων κεφαλαίων. Η έκθεση που παρουσιάστηκε σήμερα επιβεβαιώνει ότι τα γεγονότα που οδήγησαν στην εν λόγω εκτίμηση εξακολουθούν να ισχύουν, παρά την επαναλαμβανόμενη δέσμευση της κυβέρνησης στον στόχο της προσχώρησης στην ΕΕ. Ο διάλογος και η συνεργασία με την Τουρκία συνεχίστηκαν, ιδίως όσον αφορά την αντιμετώπιση προκλήσεων που σχετίζονται με τη μετανάστευση, παρά τις ανησυχίες για τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στα ελληνοτουρκικά σύνορα τον Μάρτιο του 2020, όταν η Τουρκία ενθάρρυνε ενεργά τους μετανάστες και τους πρόσφυγες να κάνουν τη χερσαία διαδρομή προς την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας. Αυτό οδήγησε στη δημιουργία ενός άτυπου στρατοπέδου σε ένα από τα ελληνοτουρκικά συνοριακά σημεία διέλευσης στο Παζαρκουλέ, χώρο φιλοξενίας περίπου 60.000 μεταναστών και προσφύγων σε δύσκολες συνθήκες».
Παράνομες ενέργειες και προκλητικές δηλώσεις για Ανατολική Μεσόγειο, Κύπρο
Οι εκθέσεις περιγράφουν επίσης τον τρόπο με τον οποίο η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και ειδικά στην Ανατολική Μεσόγειο και στην κυπριακή ΑΟΖ, έρχεται όλο και περισσότερο σε σύγκρουση με τις προτεραιότητες της ΕΕ στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας:
«Η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας συγκρούστηκε όλο και περισσότερο με τις προτεραιότητες της ΕΕ στο πλαίσιο της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας. Οι εντάσεις στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου αυξήθηκαν περαιτέρω κατά την περίοδο αναφοράς ως αποτέλεσμα των παράνομων ενεργειών και προκλητικών δηλώσεων της Τουρκίας που αμφισβητούν το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας να εκμεταλλεύεται πόρους υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Τουρκία ανέπτυξε δύο γεωτρήσεις και δύο σεισμικά σκάφη στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που έχουν αδειοδοτηθεί από την κυπριακή κυβέρνηση σε ευρωπαϊκές εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς και σε χωρικά ύδατα της Κύπρου».
Πάνω σε αυτό το θέμα, η έκθεση της Κομισιόν αναφέρει ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τόνισε πως σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, «η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, συμπεριλαμβανομένων σύμφωνα με το άρθρο 29 ΣΕΕ και το άρθρο 215 ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών-μελών της».
«Το τουρκολιβυκό μνημόνιο αγνόησε τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών της Ελλάδας»
Όσον αφορά στην υπογραφή του τουρκολιβυκού συμφώνου, η έκθεση αναφέρει ότι «η υπογραφή διμερούς μνημονίου συμφωνίας για την οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας της Λιβύης τον Νοέμβριο του 2019 αύξησε τις εντάσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς αγνόησε τα κυριαρχικά δικαιώματα των νησιών της Ελλάδας στην εν λόγω περιοχή».
Και προσθέτει για τις τουρκικές προκλήσεις, παραθέτοντας τη στήριξη της ΕΕ σε Ελλάδα και Κύπρο: «Υπήρξε μια απότομη αύξηση των προκλητικών ενεργειών από την Τουρκία προς την Ελλάδα, ιδίως τις τουρκικές υπερπτήσεις ελληνικών κατοικημένων περιοχών. Από αυτή την άποψη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τον Δεκέμβριο του 2019, επιβεβαίωσε κατηγορηματικά την αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο σχετικά με τις δράσεις της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο Πέλαγος. Τόνισε ότι το Μνημόνιο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να έχει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη».
Τουρκική απάντηση στην έκθεση: «Μεροληπτική, μακριά από εποικοδομητική»
Η Άγκυρα δεν δέχτηκε πολύ καλά τις επικρίσεις της Κομισιόν και το τουρκικό ΥΠΕΞ έσπευσε να απαντήσει αναφέροντας μεταξύ άλλων:
«Σε αυτήν την έκθεση, ενώ η ΕΕ δεν αναφέρει τις ευθύνες και τις δεσμεύσεις που δεν έχει εκπληρώσει, επικρίνει τη χώρα μας με αβάσιμα επιχειρήματα. Τα μέρη της έκθεσης για τα θέματα της Ανατολικής Μεσογείου, του Αιγαίου και της Κύπρου βασίζονται εξ ολοκλήρου σε ελληνο-κυπριακές θέσεις. Αυτή η κατάσταση αμαυρώνει την αμεροληψία της Επιτροπής. Η Άγκυρα λειτουργούσε εντός του πλαισίου των δημοκρατικών κανόνων και του διεθνούς δικαίου. Η ειλικρινής μας επιθυμία είναι να δει η Ε.Ε. το υποψήφιο μέλος της, την Τουρκία, όχι μέσω των στενών και εγωιστικών συμφερόντων μερικών κύκλων, αλλά μέσα από τα ευρύτερα, αμοιβαία συμφέροντα και το κοινό όραμα της ηπείρου μας. Η Τουρκία δεν απομακρύνεται από την ΕΕ και εξαρτάται από τη διαδικασία ένταξης στην ΕΕ παρά τις προσπάθειες ορισμένων κύκλων να την καταργήσουν».
