Ο Μπάστιαν Ομπερμάγιερ είναι ο επικεφαλής του ερευνητικού τμήματος της γερμανικής εφημερίδας Süddeutsche Zeitung («SZ»). Πρόκειται για τον δημοσιογράφο που στις αρχές του 2015 άρχισε να παραλαμβάνει από άγνωστο πληροφοριοδότη τη διαρροή εγγράφων, που έμελλε να γίνει γνωστή ως «Panama Papers».
- Από τη Μαρία Παναγιώτου
Μια διαρροή που σίγουρα θα απασχολήσει τους ιστορικούς του μέλλοντος, καθώς μέσα από αυτήν ολόκληρος ο πλανήτης απέκτησε για πρώτη φορά ολοκληρωμένη εικόνα για τον κόσμο των παράκτιων εταιριών (offshore) και τον τρόπο με τον οποίο οι πλούσιοι και οι δυνατοί αυτού του κόσμου τις χρησιμοποιούν για να φοροδιαφεύγουν.
Η ιστορία, ωστόσο, δεν είναι έτοιμη να παραδοθεί ακόμη στους ιστορικούς του μέλλοντος, καθώς φαίνεται πως επιφυλάσσει πολλές εξελίξεις στο παρόν. Αυτό υποστηρίζει, μεταξύ άλλων, ο -βραβευμένος πλέον με το αμερικανικό βραβείο Πούλιτζερ- Μπάστιαν Ομπερμάγιερ, σε αποκλειστική συνέντευξη που παραχώρησε στην «κυριακάτικη δημοκρατία», με αφορμή την είδηση πως οι γερμανικές Αρχές εξέδωσαν πριν από λίγες ημέρες ένταλμα σύλληψης για τους δύο δικηγόρους που βρίσκονται στην καρδιά του σκανδάλου των Panama Papers, με την κατηγορία της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης.
Δηλαδή, για τον Γιούργκεν Μοσάκ και τον Ραμόν Φονσέκα, τους ιδρυτές και επικεφαλής της παναμαϊκής νομικής εταιρίας Mossack Fоnseca. Από αυτή την εταιρία προέρχονταν τα 11.000.000 ψηφιακά αρχεία που έφτασαν στα χέρια του Γερμανού δημοσιογράφου, τα οποία στη συνέχεια επεξεργάστηκε με τον συνάδελφό του στο τμήμα έρευνας της «SZ» Φρέντερικ Ομπερμάγιερ (του οποίου το όνομα αλλάζει ορθογραφικά κατά ένα γράμμα από τον Μπάστιαν), αλλά και με το Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητών Δημοσιογράφων (ICIJ), μέσω του οποίου συντονίστηκαν 400 δημοσιογράφοι σε όλο τον κόσμο για την επεξεργασία τους.
Ο Ομπερμάγιερ επεσήμανε συγκεκριμένα στην «κυριακάτικη δημοκρατία» πως το ενδιαφέρον των Αρχών για τους ενορχηστρωτές του πλέγματος παράκτιων εταιριών αλλά και τους πελάτες τους στη Γερμανία δεν έχει σβήσει – κάθε άλλο. Η κουβέντα μας, φυσικά, περιελάμβανε και την Ελλάδα…
Η κίνηση-έκπληξη
Μία από τις πρώτες ερωτήσεις μας στον Μπάστιαν Ομπερμάγιερ ήταν, προφανώς, το γιατί οι γερμανικές Αρχές επέλεξαν να εκδώσουν ένταλμα σύλληψης για τους δύο δικηγόρους, 4,5 χρόνια μετά τις δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, αλλά και αν πιστεύει πως οι Μοσάκ και Φονσέκα θα συνεργαστούν με τις Αρχές της χώρας του:
«Ο κύριος λόγος που οι γερμανικές Αρχές αποφάσισαν να ενεργήσουν τώρα είναι γιατί, στα χρόνια που μεσολάβησαν από τη δημοσίευση, πολλοί Γερμανοί πολίτες καταδικάστηκαν για φοροδιαφυγή ή τους ασκήθηκε δίωξη για φοροδιαφυγή, με βάση τα έγγραφα από τα Panama Papers. Αυτό σημαίνει πως οι γερμανικές Αρχές έχουν τη βάση για να κάνουν περισσότερες ενέργειες, καθώς πλέον έχει αποδειχθεί πως η Mossack Fonseca παρείχε τη δυνατότητα φοροδιαφυγής και πως το έκανε αυτό σε μεγάλη κλίμακα. Αυτό οδήγησε τους εισαγγελείς να καταλογίσουν στη Mossack Fonseca πως είχε συστήσει εγκληματική οργάνωση».
Όσο για το αν το ένταλμα μπορεί να οδηγήσει σε ουσιαστικές εξελίξεις ή αν πρόκειται απλά για μια συμβολική κίνηση από τις γερμανικές Αρχές, ο Ομπερμάγιερ, υποδέχεται ως σπουδαία εξέλιξη και τις δύο ερμηνείες: «Είναι δύσκολο να κρίνει κανείς πού μπορεί να οδηγήσουν τα εντάλματα τους εισαγγελείς. Εάν ο Γιούργκεν Μοσάκ και ο Ραμόν Φονσέκα μείνουν στον Παναμά, κανείς δεν θα μπορέσει να φτάσει σε αυτούς. Ομως, η οικογένεια του Μοσάκ ζει στη Γερμανία, ενώ και στους δύο αρέσει να ταξιδεύουν, κάτι που τώρα είναι αδύνατον να κάνουν χωρίς να συλληφθούν. Επομένως, ίσως νιώσουν κάποια πίεση να λύσουν το θέμα και να μιλήσουν με τους εισαγγελείς, για να δουν εάν μπορούν να εξασφαλίσουν κάποια συμφωνία. Από την άλλη, αυτό το ένταλμα είναι φυσικά κι ένα σήμα. Ενα σήμα πως οι Αρχές δεν ανέχονται συμπεριφορές όπως αυτή της Μοσάκ Φονσέκα».
Ταυτόχρονα, ξεκαθαρίζει πως ο ίδιος και οι συνάδελφοί του δεν συνεργάστηκαν ποτέ με τις γερμανικές Αρχές προς αυτή την κατεύθυνση: «Οι γερμανικές Αρχές ζήτησαν τη βοήθειά μας πολλές φορές και ζήτησαν επίσης τα έγγραφά μας. Αλλά ποτέ δεν δουλεύουμε μαζί με τις Αρχές, ούτε μοιραζόμαστε έγγραφα. Είμαστε ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι και δεν δουλεύουμε ποτέ σε συνεργασία με τις Αρχές».
Παπασταύρου: «Δεν θυμόμουν… Το έκανα για φίλους»
Το πιο γνωστό ελληνικό όνομα που φιγουράριζε στα έγγραφα τα οποία αποκάλυψαν οι Ομπερμάγιερ και Ομπερμάγιερ ήταν αυτό του Σταύρου Παπασταύρου, συμβούλου του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος μάλιστα συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις της χώρας μας με την τρόικα.
Αμέσως μετά την αποκάλυψη του ονόματός του, ο ίδιος υποστήριξε πως δεν θυμόταν ότι συμμετείχε σε παράκτιες εταιρίες. Εν συνεχεία υποστήριξε πως η εμπλοκή του σε αυτές ήταν μια διευκόλυνση που έκανε σε φίλους… αφιλοκερδώς. Τελευταία, μάλιστα, πολλά έντυπα έχουν επιδοθεί σε ένα μπαράζ προσπάθειας αγιοποίησής του για… όσα πέρασε εξαιτίας της εμπλοκής του ονόματός του τόσο στα Panama Papers όσο και στη «λίστα Λαγκάρντ», γιατί όσα έχει περάσει ο ελληνικός λαός από τη φοροδιαφυγή είναι μάλλον… ψιλά γράμματα.
Χαρακτηριστικό σε αυτό αποτελεί πρόσφατο δημοσίευμα κυριακάτικης εφημερίδας, που θα μπορούσε να είναι κομμάτι σάτιρας, εάν ο δημοσιογράφος δεν έπαιρνε τόσο σοβαρά το έργο του. «Στα 53 του χρόνια, ο νομικός Σταύρος Παπασταύρου» ανέφερε το δημοσίευμα «παρά τις ταλαιπωρίες που έχει βιώσει, διαθέτει τη νηφάλια λεπτότητα να απαντά σε αυτά τα ερωτήματα χωρίς επιτηδευμένες μεγαλοστομίες. Σαφώς είναι αποτυπωμένη στο πρόσωπό του η πικρία της μαρτυρικής δοκιμασίας που έχει περάσει…».
Αλήθεια, πώς να εξηγήσει κανείς τη θυματοποίηση, που επιχειρήθηκε αρχικά στην Ελλάδα, αλλά και την ηρωοποίηση που επιχειρείται σήμερα, των ανθρώπων που φιγουράριζαν στα Panama Papers, στον δημοσιογράφο από τη Γερμανία που τα αποκάλυψε;
Αρκούμαστε να αναφέρουμε αρχικά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, με βάση την οποία η παραγραφή των φορολογικών αξιώσεων είναι πενταετής. «Και στη Γερμανία ο περιορισμός για τα φορολογικά αδικήματα είναι τα πέντε έτη. Όμως, σε σοβαρές υποθέσεις μπορεί το διάστημα αυτό να επεκταθεί κατά πέντε έτη ακόμα» αναφέρει ο Ομπερμάγιερ.
Έτσι, του εξηγούμε, τέλος, την αδυναμία των ελληνικών Αρχών να ανακτήσουν φορολογικά έσοδα με βάση τις αποκαλύψεις του, παρά το γεγονός πως οι γερμανικές ανέκτησαν τεράστια ποσά. «Ναι, οι γερμανικές Αρχές επανέκτησαν εκατομμύρια ευρώ από φορολογουμένους και μεγάλες τράπεζες. Μου είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί οι ελληνικές Αρχές δεν ζήτησαν τη βοήθεια των γερμανικών, αλλά και έγγραφα», θα σχολιάσει ο Ομπερμάγιερ. Κι εμείς δυσκολευόμαστε, κύριε Ομπερμάγιερ!
πηγή: «δημοκρατία»
