Επείγουσα -και επιβεβλημένη- στροφή 180 μοιρών κάνει το υπουργείο Εξωτερικών υπό τον φόβο βατερλό στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 10ης-11ης Δεκεμβρίου, καθώς διαπιστώθηκε ότι η βιαστική συναίνεση του πρωθυπουργού Κυρ. Μητσοτάκη στα επίσημα συμπεράσματα της συνεδρίασης των ηγετών της Ε.Ε. τον Οκτώβριο αξιοποιήθηκε στο έπακρο από την Αγκυρα.
- Από τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΑΡΚΑ*
Όπως έχει υπογραμμίσει η «δ», υπήρχε -και υφίσταται ακόμα- ενδεχόμενο ελληνικής ήττας σε τρία μέτωπα. Πρώτον, στη σχεδιαζόμενη πολυμερή διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο, για την οποία ο πρωθυπουργός είχε συμφωνήσει (παράγραφος 22 των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 2ας Οκτωβρίου), χωρίς να αντιληφθεί ότι, με πρωταγωνιστική συμμετοχή της Τουρκίας, θα αναζητηθούν «ειδικές λύσεις» για την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και το Μεταναστευτικό. Δεύτερο πρόβλημα είναι η ασάφεια ως προς την υιοθέτηση κυρώσεων ή την απλή περιγραφή μελλοντικών -και υπό προϋποθέσεις- περιοριστικών μέτρων της Ε.Ε. κατά της Τουρκίας. Τρίτο θέμα είναι η γενναία χρηματοδότηση προς την Τουρκία για μία πενταετία ή επταετία προς αντιμετώπιση του Μεταναστευτικού, με απουσία πραγματικών δεσμεύσεων της Αγκυρας ως προς τη μη προώθηση χιλιάδων ατόμων προς την Ελλάδα και την Ευρώπη.
Ενώπιον των δυσμενών εξελίξεων, η ελληνική διπλωματική υπηρεσία τις τελευταίες μέρες καλύπτει τα λάθη, τις παραλείψεις και τα κενά δράσης του Μεγάρου Μαξίμου, υπογραμμίζοντας προς συγκεκριμένους εταίρους της Ε.Ε. ότι η Αθήνα δεν μπορεί να αποδεχθεί πλέον τη σύγκληση της διάσκεψης! Βασικό επιχείρημα είναι ότι, σε αντίθεση με τον περασμένο Οκτώβριο, όταν αναζητούνταν λύσεις εκτόνωσης της σχεδόν πολεμικής έντασης στην ανατολική Μεσόγειο, η Τουρκία συνεχίζει την επιθετική τακτική της εναντίον της Ελλάδας, κυρίως μέσω της διαρκούς παραβίασης της υφαλοκρηπίδας. Στο νομικό επίπεδο, οι αρμόδιοι διπλωμάτες επισημαίνουν ότι οι «ειδικές λύσεις», που θα κυριαρχούσαν κατά τις διαβουλεύσεις της αρχικής και των επόμενων διασκέψεων, δεν είναι δυνατόν να διαγράψουν τις διμερείς συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ των χωρών της περιοχής, οι οποίες βασίστηκαν στο Διεθνές Δίκαιο. Σε μεταγενέστερη φάση, εκτιμάται πως η ελληνική πλευρά θα θέσει και το αίτημα ακύρωσης του τουρκολιβυκού μνημονίου που υπεγράφη πριν από ακριβώς έναν χρόνο, ανατρέποντας παρανόμως τις ισορροπίες στην ανατολική Μεσόγειο.
Ωστόσο, σύμφωνα με έγκυρες πηγές της «δ», η ελληνική επιχειρηματολογία γίνεται αποδεκτή από ορισμένους εταίρους της Ε.Ε., αλλά δεν συγκινεί καθόλου την υπηρεσιακή γραφειοκρατία του Συμβουλίου και της Κομισιόν ούτε τον υψηλό εκπρόσωπο Ζ. Μπορέλ. Το πιθανότερο ενδεχόμενο είναι ότι ο κ. Μπορέλ θα προχωρήσει κανονικά στην υποβολή των θετικών εισηγήσεών του για τη διάσκεψη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου. Ως αποτέλεσμα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των μελών της Ε.Ε., με πρώτο τον κ. Μητσοτάκη, θα κληθούν να αποφασίσουν την ακύρωση της διάσκεψης, την επ’ αόριστον αναβολή της ή την υιοθέτηση αυστηρών όρων πριν από τη σύγκλησή της, οποτεδήποτε κι αν προγραμματιστεί. Ο πρωθυπουργός, ο οποίος φέρεται ότι πιστεύει πως η καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ έχει απογοητευτεί από τον πρόεδρο Ρ. Τ. Ερντογάν, δεν έχει καταλήξει ακόμα στην τακτική που θα ακολουθήσει για τη διάσκεψη για την ανατολική Μεσόγειο, στη Σύνοδο Κορυφής του επόμενου μήνα.
Παράλληλα, στο υπουργείο Εξωτερικών (μετά και τη χθεσινή σκληρή δήλωση του Ν. Δένδια, ότι «η Αγκυρα δεν αφήνει περιθώριο για οποιοδήποτε θετικό θεματολόγιο στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο») εξετάζονται ποικίλα σενάρια ως προς τις κυρώσεις, λαμβάνοντας υπόψη τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς συσχετισμούς. Το ίδιο πράττει και το Μέγαρο Μαξίμου, με τον κ. Μητσοτάκη, αφενός, να βασίζει πολλά στη στήριξη του Γάλλου προέδρου Εμ. Μακρόν και του Αυστριακού καγκελαρίου Σ. Κουρτς και, αφετέρου, να ανησυχεί για την αναβλητικότητα της κυρίας Μέρκελ και όσων άλλων ηγετών επηρεάζει.
Όπως συνήθως συμβαίνει πριν από τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων στην Ε.Ε., ιδιαίτερα δραστήρια είναι και η αμερικανική διπλωματία, που ανησυχεί πρωτίστως για τη μακροπρόθεσμη παραμονή της Τουρκίας στο στρατόπεδο της Δύσης. Το μήνυμα των ΗΠΑ προς την Ελλάδα, τη Γαλλία και άλλα μέλη της Ε.Ε. είναι ότι πρέπει οι αποφάσεις περί κυρώσεων ή άλλων μέτρων να ληφθούν με μεγάλη προσοχή. Η Ουάσινγκτον κρίνει ότι δεν πρέπει να προκληθεί υπεραντίδραση του κ. Ερντογάν, είτε λόγω πραγματικής οργής του είτε ως πρόσχημα για εσωτερική κατανάλωση στο τουρκικό εκλογικό σώμα. Πάντως, Αμερικανός διπλωμάτης με μεγάλη πείρα στην περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής προβλέπει συνέχιση των τουρκικών προκλήσεων με το «Oruc Reis» μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ανεξάρτητα από το είδος των αποφάσεών του..
* Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
