Μύδροι και κατά της ελληνικής κυβέρνησης για την ανοχή της στην πρόκληση του Ερντογάν κατά της εφημερίδας!
Η διεθνής επιθεώρηση του κορυφαίου εκπαιδευτικού ιδρύματος στον κόσμο, ισοπεδώνει τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν για την άθλια επίθεση του στην εφημερίδα Δημοκρατία. Το Harvard Review όχι μόνον καταφέρεται κατά του Τούρκου προέδρου με βαρύτατους χαρακτηρισμούς, αλλά εξομοιώνει τον διωγμό της εφημερίδας «Δημοκρατία» με την παρανοϊκή του δράση στο γεωπολιτικό πεδίο!
Η εξέλιξη αυτή δυστυχώς διασύρει την ελληνική κυβέρνηση και ιδιαίτερα τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Στέλιο Πέτσα, ο οποίος σκανδαλωδώς είχε πάρει το μέρος του Ερντογάν καταφερόμενος επισήμως εναντίον της εφημερίδας!
Πως προσεγγίζει την υπόθεση δίωξης της εφημερίδας Δημοκρατία το Harvard International Review
Στις 18 Σεπτεμβρίου 2020, η πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Δημοκρατία», μια δεξιά ελληνική εφημερίδα, παρουσίασε τον τίτλο “Siktir Git Mr. Erdogan”, που σημαίνει “F *** Off Mr. Erdogan.”
Σε απάντηση, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αρχηγός της Τουρκίας από το 2014, υπέβαλε μήνυση εναντίον των τεσσάρων «εμπλεκομένων» δημοσιογράφων της εφημερίδας. Η μήνυση του Ερντογάν και ο «αγώνας» από την Ελλάδα και την Ευρώπη να ανταποκριθούν σε αυτή (!!) αποκαλύπτει το βαθμό στον οποίο η επιθυμία του Ερντογάν για πλήρη έλεγχο της δημόσιας εικόνας του έχει επεκταθεί πέρα από τα σύνορα της Τουρκίας, επηρεάζοντας τον τρόπο με τον οποίο συνεργάζεται διπλωματικά με τους συμμάχους και τους αντιπάλους του.
Αυτή η διπλωματική ένταση, που εκτυλίσσεται στο πλαίσιο της επανέναρξης των συνομιλιών της Τουρκίας με την Ελλάδα σχετικά με τον ενεργειακό έλεγχο στην Ανατολική Μεσόγειο, υπογραμμίζει τη χρήση των δημοσιογράφων από τον Ερντογάν ως μοχλό στον ευρύτερο αγώνα του για περιφερειακή ηγεμονία. Με όπλο την φίμωση της ελευθερίας του τύπου για να εξυπηρετήσει τη διεθνή ατζέντα του, ο Ερντογάν σηματοδοτεί την αυξανόμενη προθυμία του να ωθήσει τα όρια των διεθνών κανόνων στη συνολική εκστρατεία του για περισσότερη γεωπολιτική εξουσία.
Ο Ερντογάν και ο Τύπος
Ο Ερντογάν είχε μια «δύσκολη» σχέση με τον Τύπο: η Επιτροπή Προστασίας Δημοσιογράφων αναφέρει ότι 47 δημοσιογράφοι είναι σήμερα φυλακισμένοι στην Τουρκία και ο Ερντογάν μήνυσε πάνω από 2.000 άτομα για «προσωπική προσβολή» από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του. Οι νομικές συνέπειες για «προσβολή του προέδρου», καθώς και οι περιορισμοί με την αόριστα καθορισμένη «τρομοκρατική προπαγάνδα» και αρθρογραφία που φέρεται να απειλεί την «εθνική ασφάλεια» συμβάλλουν σε μια ατμόσφαιρα αυτολογοκρισίας των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία.
Ακόμα και για τους δημοσιογράφους που δεν αντιμετωπίζουν νομικές συνέπειες, η επαγγελματική πίεση να αποφύγουν τη λογοκρισία της κυβέρνησης του Ερντογάν είναι ισχυρή, υποβοηθούμενη από κυβερνητικές πολιτικές μετά το πραξικόπημα του 2016 που ανάγκασε πάνω από εκατό μέσα μαζικής ενημέρωσης να κλείσουν ή να εξαναγκαστούν να δεχτούν την πώληση τους με χαμηλότερες τιμές σε επιχειρηματίες που είναι φίλοι ή σύμμαχοι του Ερντογάν.
Αυτή η λειτουργική σύμπραξη επιχειρηματικών συμφερόντων, που συνδέονται στενά με τον Ερντογάν, μετατρέπει σχεδόν όλη την τουρκική δημοσιογραφία, ακόμη και τα ιδιωτικά ειδησεογραφικά πρακτορεία, σε de facto κρατικά μέσα ενημέρωσης. Λόγω αυτού του αυστηρού ελέγχου, η Τουρκία κατατάσσεται 154η από τις 180 χώρες στον Παγκόσμιο Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου το 2020, χαμηλότερο από τη Ρωσία και το Πακιστάν.
Ο Ερντογάν μετέτρεψε ένα πρωτοσέλιδο σε διεθνή κρίση!
Η σχέση του Ερντογάν με τον Τύπο στην Τουρκία επιδεινώθηκε από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του, τα διεθνή ΜΜΕ όμως παρέμειναν σε μεγάλο βαθμό εκτός της σφαίρας επιρροής του. Η πρόσφατη διαμάχη με την εφημερίδας «Δημοκρατία» όμως, φαίνεται να αλλάζει αυτόν τον κανόνα: Αν και το επιθετικός πρωτοσέλιδο κυκλοφόρησε μόνο στην Ελλάδα, ο Ερντογάν προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τις ίδιες επιθετικές νομικές μεθοδεύσεις που του έδωσαν τον πλήρη έλεγχο του τουρκικού Τύπου για να φιμώσει δημοσιογράφους άλλης χώρας. Τουρκική λογοκρισία σε διεθνές επίπεδο!
Αντί να απευθύνει την αντίδραση του στο πρωτοσέλιδο της Δημοκρατίας στην εφημερίδα απευθείας ή σε σχετικούς Έλληνες αξιωματούχους, ο Ερντογάν προσπάθησε να επιλύσει τη διαφωνία του εντός της γραφειοκρατίας της Τουρκίας, προβαίνοντας έτσι σε μια σημαντική προσβολή της ελληνικής κυριαρχίας.
Αναβαθμίζοντας την βαρύτητα της «προσβολής» μέσω του πρωτοσέλιδου από μία απλή προσωπική διαφορά σε ένα «διεθνές έγκλημα», η καταγγελία του Ερντογάν υποβλήθηκε απευθείας στο εισαγγελέα της Άγκυρας. Αν και οι μόνοι «ύποπτοι» που αναφέρονται στην καταγγελία ήταν οι τέσσερις δημοσιογράφοι που συμμετείχαν άμεσα στη δημοσίευση του άρθρου (Μανώλης Κοττάκης, Ανδρέας Καψαμπέλης, Γιώργος Πατρουδάκης και Δημήτρης Ριζούλης), η καταγγελία του Ερντογάν επηρέασε επίσης την ευρύτερη ελληνική κοινωνία. Ισχυρίστηκε ότι, «λαμβάνοντας υπόψη τη σιωπή του ελληνικού κοινού, γίνεται κατανοητό ότι αυτή η ηθική κατάρρευση δεν περιορίζεται σε περιθωριακά τμήματα (του ελληνικού λαού)». Αυτή η άποψη ότι όλη η Ελλάδα συμμετείχε στην επιθετική άποψη του τίτλου για τη διοίκηση του Ερντογάν επαναλήφθηκε από την ίδια τη Δημοκρατία, η οποία απάντησε λέγοντας ότι ο τίτλος τους «είπε όλα όσα ήθελαν να πουν όλοι οι Έλληνες».
Ενεργώντας επί της καταγγελίας του που αφορά ολόκληρο το ελληνικό κοινό, ο Ερντογάν κινητοποίησε όλα τα επίπεδα της Τουρκικής κυβέρνησης για να αντικρούσει ένα δημοσίευμα εναντίον του, χαρακτηρίζοντας το ως προσβολή για ολόκληρη την Τουρκία παρά για τον Ερντογάν ως ιδιώτη. Ο Fahrettin Altun, Διευθυντής Επικοινωνιών στην τουρκική Προεδρία, έγραψε επιστολή στον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης Στέλιο Πέτσα, δηλώνοντας: «εξ ονόματος της τουρκικής κυβέρνησης, καταδικάζω με τον πιο έντονο τρόπο τη δημοσίευση προσβολών που απευθύνονται στον Πρόεδρό μας».
Σε επιστολή προς τον Έλληνα υπουργό Δικαιοσύνης Κωνσταντίνο Τσιάρα, ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης Αμπντουλάχιτ Γκουλ προχωρά ακόμη περισσότερο: «Καταδικάζω έντονα και θεωρώ απαράδεκτη αυτή την ανήθικη και ντροπιαστική πράξη που παρουσιάζεται με το πρόσχημα της ελευθερίας του Τύπου, αλλά απέχει πολύ από τον στόχο της ελευθερίας του Τύπου και σε καμία περίπτωση δεν είναι συμβατή με τις ειρηνικές προθέσεις που απαιτούνται από το διεθνές δίκαιο.»
Αυτή η διάσταση του «στόχου της ελευθερίας του Τύπου», που προφανώς ορίστηκε έτσι από τον Γκουλ, υιοθετήθηκε μερικώς και από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο κλήθηκε από την τουρκική κυβέρνηση να απολογηθεί για το δημοσίευμα. Σε απάντηση, το ελληνικό υπουργείο έγραψε:
«Η ελευθερία της έκφρασης και η ελευθερία του Τύπου προστατεύονται πλήρως στην Ελλάδα. Αυτό το γεγονός δεν αναιρεί την υποχρέωση να μην προσβάλει την προσωπικότητα οποιουδήποτε ατόμου, ιδιαίτερα ενός ξένου ηγέτη. Η χρήση προσβλητικής γλώσσας είναι αντίθετη με τον πολιτικό πολιτισμό της χώρας μας και μπορεί μόνο να καταδικαστεί».
Αν και δεν αποδέχτηκαν τον ευρύτερο ισχυρισμό της Τουρκίας ότι η προσβολή του Ερντογάν πρέπει να είναι διεθνώς παράνομη, η προθυμία (!!) των Ελλήνων αξιωματούχων να καταδικάσουν τον τίτλο της εφημερίδας, αποκαλύπτει την εκπληκτική επιρροή του Ερντογάν στα ελληνικά θέματα. Αποσπώντας μια κάπως δεκτική απάντηση στον μάλλον επιθετικό ισχυρισμό του, ο Ερντογάν πέτυχε στο στόχο του να ωθήσει τα όρια της τουρκικής επιρροής λίγο πιο πέρα, καταπατώντας έτσι την ελληνική κυριαρχία.
Σύγκρουση στην Ανατολική Μεσόγειο
Η απόφαση του Ερντογάν να χρησιμοποιήσει την τουρκική δικαιοσύνη για να πολεμήσει την εφημερίδα Δημοκρατία έχει νόημα, καθώς στην έγκληση του υποστήριξε ότι «ο στόχος αυτής της απεχθούς πράξης δεν ήταν μόνο ο πρόεδρος, αλλά και το συμφέρον του τουρκικού έθνους που υπερασπίζεται ο Ερντογάν με αποφασιστικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο Πέλαγος»!
Η αποφασιστικότητα του Ερντογάν να είναι ο μοναδικός υπερασπιστής της Ανατολικής Μεσογείου αποτέλεσε αντικείμενο σημαντικού διεθνούς προβληματισμού τον τελευταίο καιρό, καθώς η Τουρκία, η Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ ξεκίνησαν πρόσφατα συνομιλίες για τον έλεγχο των πηγών ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Από τότε που ανακαλύφθηκαν μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων στη Μεσόγειο, η Τουρκία και η Ελλάδα αγωνίστηκαν να οριοθετήσουν τα θαλάσσια σύνορά τους στην περιοχή.
Συνήθως, τέτοιες διαφορές επιλύονται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο των Θαλασσών (UNCLOS), η οποία διέπει τα όρια των αποκλειστικών οικονομικών ζωνών στα ανοικτά των χωρών. Ωστόσο, η Τουρκία δεν έχει προσχωρήσει στην UNCLOS (η Ελλάδα έχει), ενώ και οι δύο χώρες ισχυρίζονται πως διατηρούν τον ιστορικό έλεγχο των νησιών της Ανατολικής Μεσογείου και θα κάνουν την περιοχή αποκλειστική οικονομική ζώνη τους.
Λόγω αυτών των αντικρουόμενων ισχυρισμών, το ζήτημα του περιφερειακού ελέγχου προκαλεί έντονη αντιπαράθεση. Ο έλεγχος της Μεσογείου είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την Τουρκία, καθώς ο Cem Gürdeniz, πρώην Τούρκος ναύαρχος, χαρακτήρισε τον έλεγχο της θάλασσας ως «υπεράσπιση της γαλάζιας πατρίδας μας […] αφού η υφαλοκρηπίδα μας κλάπηκε από την Ελλάδα και την Κύπρο», που είναι «η μεγαλύτερη γεωστρατηγική πρόκληση του αιώνα».
Επιδιώκοντας τον απόλυτο έλεγχο, η Τουρκία έχει αναπτύξει δύο ερευνητικά σκάφη κοντά στην Κύπρο τους τελευταίους μήνες, αυξάνοντας την ένταση στην περιοχή. Αυτές οι εντάσεις κορυφώθηκαν τον Αύγουστο, όταν τα τουρκικά και τα ελληνικά στρατιωτικά σκάφη συγκρούστηκαν στην Ανατολική Μεσόγειο. Ενώ η Τουρκία προσωρινά απέσυρε το παραβατικό (!!) πλοίο από τα ύδατα, οι πρόσφατες επιθετικές της κινήσεις – η συνεχιζόμενη ανάπτυξη περισσότερων πολεμικών σκαφών – επιδείνωσαν τις συνεχείς εντάσεις μεταξύ Τουρκίας και ΕΕ για τον θαλάσσιο έλεγχο.
Αντιμετωπίζοντας την Ανατολική Μεσόγειο ως αποκλειστικό έδαφος της Τουρκίας πριν από την επίλυση της διαφοράς, ο Ερντογάν έχει αποδείξει την προθυμία του να ενεργήσει υποθετικά σαν να έχει τον έλεγχο σε άλλα κυρίαρχα κράτη, και περιστασιακά να αποσύρεται όταν αμφισβητείται. Ενώ καμία από αυτές τις διαφορές δεν έχει μετατραπεί σε στρατιωτική αντιπαράθεση, η πρόθεση του Ερντογάν να ωθεί τα εξωτερικά όρια της διεθνούς αποδοχής του καταδεικνύει μια εξαιρετικά ανησυχητική τάση. Η πρόσφατη μήνυση εναντίον της εφημερίδας «Δημοκρατία» είναι η πιο πρόσφατη στη σειρά των επιθετικών κινήσεων του Ερντογάν προς την Ελλάδα, την οποία ωθεί στρατηγικά σε μια διαρκώς αντιδραστική, αμυντική θέση κατά την έναρξη των συνομιλιών.
Οι συνεχείς προκλήσεις του Ερντογάν για τον έλεγχο της ελληνικής κυριαρχίας μέσω στρατιωτικών ενεργειών και απόπειρας λογοκρισίας των μέσων ενημέρωσης έχουν αναστατώσει ορισμένους Έλληνες αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος δήλωσε: «ένα πράγμα είναι σίγουρο: «Κάθε Τουρκική πρόκληση, είτε εκδηλώνεται με μονομερείς ενέργειες είτε μέσω ακραίας ρητορικής, δεν είναι πλέον ανεκτή.» Όσο και αν είναι ενοχλητικό για τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, οι συνεχείς «προκλήσεις» του Ερντογάν μπορεί να έχουν νόημα για τη μακροπρόθεσμη γεωπολιτική στρατηγική της Τουρκίας, καθώς επιτρέπουν στον Ερντογάν να ανακτήσει το αντιληπτό πλεονέκτημα στις διπλωματικές συνομιλίες που μεσολαβούν, από τη Γερμανία και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Η διατήρηση της κυριαρχίας στη διπλωματία είναι σαφώς σημαντική για την Τουρκία, καθώς ο Ερντογάν έχει προειδοποιήσει επανειλημμένα την ΕΕ ότι πρέπει να είναι αμερόληπτη στις διαπραγματεύσεις και εξέφρασε ανησυχίες για πιθανές προκαταλήψεις έναντι των υπαρχόντων μελών της ΕΕ, συγκεκριμένα της Ελλάδας και της Κύπρου. Εκβιάζοντας τον ελληνικό λαό να ανταποκριθεί αρνητικά στην καταγγελία του εναντίον της εφημερίδας «Δημοκρατία», ο Ερντογάν προσπαθεί να ανακτήσει κάποια από την επιρροή που πιστεύει ότι έχει χάσει κατά την διαμεσολάβηση της ΕΕ. Χωρίς καμία τύχη φυσικά.
Ενώ η Τουρκία μπορεί να μειονεκτεί κάπως στις διαπραγματεύσεις με την ΕΕ, είναι φαινομενικά σε ίση βάση με την Ελλάδα εντός του ΝΑΤΟ, στο οποίο και οι δύο χώρες είναι μέλη. Την 1η Οκτωβρίου, Έλληνες και Τούρκοι διαπραγματευτές συμφώνησαν σε έναν διμερή μηχανισμό αποσυμπίεσης μέσω του ΝΑΤΟ που περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας ανοιχτής γραμμής μεταξύ των δύο χωρών για την αποτροπή στρατιωτικών συγκρούσεων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Υποθέτοντας ότι αυτός ο μηχανισμός θα είναι αποτελεσματικός στην πρόληψη στρατιωτικών συγκρούσεων, κάτι που δεν είναι εγγυημένο, το ψήφισμα του ΝΑΤΟ θέτει μόνο τα βασικά θεμέλια για διπλωματικές συζητήσεις για τον μακροπρόθεσμο έλεγχο των αποθεμάτων υδρογονανθράκων. Αυτές οι ευρύτερες συζητήσεις, από τώρα γίνονται υπό την ΕΕ και τα κράτη μέλη της.
Η απόφαση του Ερντογάν να στοχεύσει Έλληνες Δημοσιογράφους, είτε ως στρατηγική επιλογή για να κερδίσει πλεονέκτημα στις ενεργειακές διαπραγματεύσεις είτε απλώς για την προστασία του «εγώ» του, αποκαλύπτει την αδιαφορία του για την ελευθερία του τύπου άλλων κυρίαρχων κρατών. Η απόπειρα επιβολής του Ερντογάν στον ελληνικό τύπο όχι μόνο τονίζει την πρόθεση του να αντιμετωπίσει τους δημοσιογράφους ως πιόνια στους αγώνες του για γεωπολιτική εξουσία, αλλά επίσης προάγει το μοτίβο των προκλητικών του ενεργειών προς την Ελλάδα αλλά και την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του πρόσφατου ισχυρισμού του ότι ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουήλ Μακρόν χρειάζεται «κάποιο είδος ψυχικής θεραπείας».
Αυτό το σχόλιο, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη στρατιωτική επιθετικότητα του Ερντογάν, έχει οδηγήσει την ΕΕ να απειλήσει να επιβάλει κυρώσεις εναντίον του Ερντογάν εάν συνεχιστούν οι προκλήσεις του προς τα έθνη της ΕΕ. Καθώς η Ελλάδα και η ΕΕ προχωρούν σε ενεργειακές συνομιλίες με την Τουρκία, το πώς επιλέγουν να ανταποκριθούν σε αυτούς τους επιθετικούς ελιγμούς του Ερντογάν, στρατιωτικούς και διπλωματικούς, μπορεί να είναι καθοριστικής σημασίας στον ευρύτερο αγώνα για την περιφερειακή κυριαρχία.
