Ζούμε σε μία εποχή όπου ένα μέρος της κοινωνίας επιλέγει να λύσει τις διαφορές του βιαιοπραγώντας. Παρεξηγείται, γιατί δεν κατανόησε.
- Από τη Δρ. Ελένη Παπαδοπούλου*
Εξυβρίζει ή προσβάλλει, γιατί δεν μπορεί να αντιπαρατεθεί με επιχειρήματα. Επιτίθεται, γιατί του λείπουν οι λέξεις για να επικοινωνήσει. Γεγονότα που σε άλλες εποχές θα προκαλούσαν τη φρίκη και θα τα συζητούσαμε για καιρό περνάνε πλέον ως μία ρουτίνα, στην οποία έχουμε κατά κάποιον τρόπο εθιστεί.
Η ελληνίστρια Jacqueline de Romilly είχε ερμηνεύσει τα φαινόμενα βίας ως εξής: «Το να μάθεις να σκέφτεσαι, να κρίνεις, να είσαι ακριβολόγος και να ζυγίζεις τις λέξεις σου, να ανταλλάσσεις ιδέες, να ακούς τον άλλον σημαίνει ότι είσαι ικανός να κάνεις διάλογο. Είναι ο μόνος τρόπος για να μετριάσεις τη βία που ορθώνεται γύρω μας. Οι λέξεις είναι το φρούριο που προφυλάσσει από την κτηνωδία. Οταν δεν γνωρίζουμε, όταν δεν μπορούμε να εκφραστούμε, όταν χειριζόμαστε τα πράγματα κατά προσέγγιση, όπως κάνουν πολλοί νέοι σήμερα, όταν τα λόγια δεν είναι αρκετά για να ακουστούν, όταν ο λόγος δεν είναι επεξεργασμένος επειδή η σκέψη είναι ασαφής, τότε δεν μένει παρά η γροθιά, το ξύλο, η τυφλή βία. Κι αυτή απειλεί να στραγγαλίσει τον δυτικό, ανθρωπιστικό ιδανικό μας κόσμο».
Η γλώσσα είναι σκέψη. Οι σκέψεις μας εκφράζονται με λέξεις. Η κατανόηση των ερεθισμάτων γύρω μας μεταφράζεται σε λέξεις. Όσο πιο φτωχός είναι κάποιος γλωσσικά τόσο λιγότερο αντιλαμβάνεται τι συμβαίνει γύρω του, τόσο πιο πολύ αδυνατεί να εκφράσει τα συναισθήματά του, τα πιστεύω του, τις απόψεις του.
Αυτή την τεράστια σημασία της γλωσσικής ανάπτυξης θα έπρεπε να τη λάβουμε πολύ σοβαρά υπόψη μας. Δυστυχώς, μέσα στα σχολεία έχουμε φτάσει σε σημείο να διαλύουμε τη γλώσσα επισήμως. Αντί να διδάσκονται κείμενα που απεικονίζουν τον πλούτο των ελληνικών, επιλέγονται για τα σχολικά βιβλία ανόητα κειμενάκια, φλύαρη αρθρογραφία, ξύλινη γλώσσα, συνταγές μαγειρικής, οδηγίες χρήσεως και μικρές αγγελίες. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε μαθητές σε προγλωσσικό στάδιο, οι οποίοι αδυνατούν να εκφραστούν ή να κατανοήσουν βασικές έννοιες της ελληνικής γλώσσας. Σε αυτή την κατάσταση προστίθενται οι εκατοντάδες χιλιάδες εισερχόμενοι αλλοδαποί που δεν κατανοούν, μιλάνε, μαθαίνουν τη γλώσσα μας, διογκώνοντας σε επικίνδυνο βαθμό το κομμάτι της κοινωνίας με αγλωσσία.
Υπάρχουν βέβαια και Ελληνες που μιλάνε με πέντε λέξεις και δέκα κλισέ που τα έχουν έτοιμα ως απάντηση σε όλα. Το ότι κάποιος έχει τα ελληνικά ως μητρική γλώσσα δεν σημαίνει ότι τα κατέχει κιόλας.
Αυτός ο πληθυσμός με αγλωσσία ολοένα και αυξάνεται.
Καλώς ήρθατε στη βαρβαρότητα!
*Διδάκτωρ Διδακτικής Γλωσσών και Πολιτισμών του Πανεπιστημίου Paris III – Sorbonne Nouvelle
