Πολύ δύσκολη μεταρρυθμιστική άσκηση το νομοσχέδιο για την Ανώτατη Εκπαίδευση σε εκλογική χρονιά.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Οι προωθούμενες αλλαγές διαθέτουν το «καλώς έχειν» της κοινωνίας, αλλά συναντούν σφοδρές τοπικές και συντεχνιακές αντιδράσεις. Δύο είναι τα βασικά ζητήματα στα οποία επικεντρώνεται ο διάλογος: η ίδρυση της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας και η μείωση του αριθμού των εισακτέων εξαιτίας της θέσπισης βάσης εισαγωγής. Γεγονός που μακροπρόθεσμα θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια σε λουκέτο αρκετά ήδη ημιθανή τμήματα περιφερειακών ΑΕΙ.
Τι να καταλάβει η Αριστερά από την πρόθεση μιας Πολιτείας να ορίσει πλαίσιο περαίωσης χρόνου σπουδών και χρονοδιάγραμμα ένταξης πτυχιούχου στην αγορά εργασίας; Και για ποια αναστάτωση στην προετοιμασία των παιδιών ομιλεί, όταν δεν αλλάζει κάτι από την εξεταζόμενη ύλη; Αντιπολιτευτικές προφάσεις εν αμαρτίαις.
Πανεπιστημιακή Αστυνομία και εξεταστικό είναι λοιπόν τα σημαντικά. Όσον αφορά το πρώτο, οι πρυτάνεις μας, οι οποίοι διοικούν ΝΠΔΔ επιχορηγούμενα από τον Προϋπολογισμό, διαφωνούν. Μία λένε ότι το ισχύον πλαίσιο ασύλου είναι επαρκές (αλλά όταν απαιτείται, δειλιάζουν να κάνουν χρήση του και να ζητήσουν την επέμβαση της Αστυνομίας), μία λένε ότι είναι αντισυνταγματικό να υπάγεται η πανεπιστημιακή αστυνομία στο υπουργείο Δημόσιας Τάξης, γενικώς για την περίπτωσή τους ισχύει η παροιμία που λέει «όποιος δεν θέλει να ζυμώσει δέκα μέρες κοσκινίζει».
Με την ασφάλεια του χρόνου μπορούμε να αποκαλύψουμε σήμερα ότι ο πρύτανης της ΑΣΟΕΕ κ. Μπουραντώνης είχε προειδοποιηθεί δις από ανώτατες Αρχές γι’ αυτό που θα συμβεί στον ίδιο και στο πανεπιστήμιο από τους κουκουλοφόρους και παρά ταύτα τότε, με το παλαιό πλαίσιο (το… επαρκές), αρνήθηκε συνδρομή των Αρχών. Και γνώρισε έναν δημόσιο εξευτελισμό.
Οι σεβαστοί μας πρυτάνεις λοιπόν οφείλουν να γνωρίζουν ότι δεν λογοδοτούν μόνο στο εκλεκτορικό σώμα που τους αναδεικνύει στο αξίωμά τους. Λογοδοτούν στην ελληνική κοινωνία. Ηγούνται Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου (υπογραμμίζω το «Δημοσίου»), είναι προστάτες της δημόσιας περιουσίας και διαχειριστές δημόσιου χρήματος. Εάν θέλουν να πληρώνουν από την τσέπη τους τα σπασμένα παράθυρα, τους σπασμένους νεροχύτες, τα συντετριμμένα πλακάκια, τα αποκαΐδια των εργαστηρίων και δεν ξέρω τι άλλο επειδή φοβούνται να ασκήσουν δημόσια εξουσία, τότε ας το πουν δυνατά στη Νίκη Κεραμέως. Όλο και κάποια νομική λύση θα βρεθεί για να αναλάβουν οι ίδιοι, αφού τόσο πολύ διαφωνούν, την αστική ευθύνη για κάθε μελλοντική ζημία της πανεπιστημιακής περιουσίας.
Αλλά και αυτή ακόμη θα είναι ελλιπής. Διότι με τον νέο Ποινικό Κώδικα οι ποινές για καταστροφή δημόσιας περιουσίας είναι χάδι! Αυτό που εξοργίζει τόσο με αυτό το ζήτημα της Αστυνομίας όσο και με το άλλο μεγάλο θέμα της ιδιωτικής Ανώτατης Εκπαίδευσης (που δεν έχουμε) είναι πόσο κόπο πρέπει να καταβάλεις στην Ελλάδα προκειμένου να πείσεις συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες για κάτι που αποτελεί προαιώνιο θεσμό σε όλο τον αναπτυγμένο κόσμο.
Η καθυστέρηση εδώ είναι μνημειώδης. Φοιτούν όλα τα καλά παιδιά στα ξένα πανεπιστήμια, κάθονται «κυρίες» γιατί εκεί δεν τους παίρνει να υποδύονται τους μάγκες, και άμα τη επιστροφή τους εδώ για το ίδιο θέμα σηκώνουν και ιδεολογικό φλάμπουρο.
Βλέπουν τι γίνεται στη γειτονιά μας (τα κυπριακά ιδιωτικά ΑΕΙ έχουν 11.500 Ελληνες φοιτητές και 30.000 ξένους, η οικονομία της Μεγαλονήσου στηρίζεται σε αυτά και στις «χρυσές βίζες»), χαζεύουν τον Δασκαλάκη, τον Χρηστάκη, τον Δερμιτζάκη που σταδιοδρομούν έξω, αλλά, όταν ανοίγει συζήτηση για το άρθρο 16, τοίχος.
Ο νόμος και η τάξη στα ελληνικά πανεπιστήμια που στην πραγματικότητα αποτελεί στόχο κοινωνικής δικαιοσύνης -να μην αποκαθιστούν οι αδύναμοι φορολογούμενοι από το υστέρημά τους τις ζημιές των αντιεξουσιαστών- είναι λοιπόν το ένα θέμα τριβής. Η Κεραμέως σε αυτό έχει την κοινωνία μαζί της, τα προβλήματα θα εμφανιστούν όταν θα αρχίσει να εφαρμόζεται ο νόμος. Εκεί σας θέλω! Πάμε τώρα στο δεύτερο μεγάλο πρόβλημα της εξίσωσης: την καθιέρωση της ελάχιστης βάσης εισαγωγής και τη μείωση των εισακτέων. Ιδεολογικά η μεταρρύθμιση πατά σε γερή βάση, η συγκυρία ωστόσο παρουσιάζει ιδιαιτερότητες. Πατά σε γερή βάση γιατί κανείς νουνεχής πολίτης δεν συμφωνεί με το χάλι της εισαγωγής στα πανεπιστήμια με λευκή κόλλα. Δεν αποτελεί κοινωνικό δικαίωμα η πρόσβαση στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Η Πολιτεία που αποστέλλει στη νεολαία της το μήνυμα ότι όλα είναι εύκολα, δωρεάν και χαρισμένα από την αρχή είναι μια Πολιτεία χαμένη. Κατά τούτο η επαναφορά της ελάχιστης βάσης εισαγωγής και μάλιστα στο επίπεδο του 8,5 είναι σωστή. Οταν παύει το ελευθέρας στην εισαγωγή στο πανεπιστήμιο και δυσκολεύει ο στόχος, τότε καταξιώνεται πράγματι και η οικογένεια, ο πατέρας και η μητέρα, για την ανατροφή και την εκπαίδευση που έδωσαν στο βλαστό τους.
Σωστά και εδώ λοιπόν όλα. Με μια διαφορά όμως: Επιχειρείται βίαιη ωρίμανσις σε εκλογική χρονιά. Η μείωση των εισακτέων σε συνδυασμό με τη νέα νομοθεσία για τις μετεγγραφές πλήττει ευθέως τις περιφερειακές οικονομίες. Και αν αύριο μπουν λουκέτα σε ημιθανή τμήματα που πάντως τονώνουν την τοπική κατανάλωση στην έρημο ελληνική χώρα, τότε το πολιτικό πρόβλημα δεν θα αργήσει να εμφανιστεί. Ναι, ήταν πελατειακό το σύστημα κάθε πόλη και πανεπιστήμιο, αλλά αυτήν ειδικά τη χρονιά το επιχείρημα δεν πιάνει. Τι θα πει η Πολιτεία στον έμπορο, στον καταστηματάρχη, στον προμηθευτή του τοπικού ΑΕΙ σε συνθήκες πανδημίας; «Αφού σας τα έκλεισα όλα, να σας κλείσω τώρα και το τοπικό ΑΕΙ για να κάνω τη μεγάλη μεταρρύθμιση;» «Βρήκες την ώρα» θα της απαντήσουν οι τοπικές κοινωνίες και θα αντιδράσουν αναλόγως στις κάλπες.
Η υπουργός Παιδείας αντιλαμβάνεται ποιος είναι ο πολιτικός κίνδυνος που διατρέχει η κυβέρνηση από τέτοια λουκέτα. Αλλά το ζήτημα που εγείρεται την ξεπερνά, αφορά την κυβέρνηση στο σύνολό της. Η αλλαγή του χάρτη της Ανώτατης Εκπαίδευσης και η αναστολή λειτουργίας τμημάτων στην περιφέρεια επιβάλλεται να συνοδευτούν από χειροπιαστά αναπτυξιακά ισοδύναμα. Μου είναι δύσκολο να καταλάβω γιατί τα νέα κέντρα της Microsoft θα εγκατασταθούν στο Λαύριο και όχι στη χειμαζόμενη δυτική Μακεδονία.
Τα αναπτυξιακά ισοδύναμα μπορεί να είναι και εκπαιδευτικά ισοδύναμα. Αν φοβούνται τα λουκέτα οι πρυτάνεις, ας προτείνουν συμπράξεις δημοσίων – ξένων ΑΕΙ για μεταπτυχιακά με δίδακτρα σε κάθε πόλη της ελληνικής περιφέρειας.
Οι κλασικές σπουδές επανέρχονται. Οι Δελφοί, η Αρχαία Ολυμπία, η Κνωσός, η Αρχαία Μεσσήνη, η Βεργίνα, η Σαμοθράκη, η Κως, η Αίγινα του Καποδίστρια, το Ναύπλιο όπου λειτουργεί παράρτημα της βιβλιοθήκης του Χάρβαρντ αποτελούν ιδανικούς τόπους για νέα πανεπιστημιακά τμήματα. Καθόμαστε πάνω σε χρυσάφι και, αντί να το εκμεταλλευτούμε, μιζεριάζουμε. Οφείλουμε να «ξεκουνηθούμε».
Συμπεραίνω λοιπόν: Η προστασία της δημόσιας περιουσίας των ΑΕΙ είναι εκ των ουκ άνευ, εκτίθενται οι πρυτάνεις που διαφωνούν. Η μείωση των εισακτέων και η βάση είναι σωστά μέτρα, αλλά χωρίς αναπτυξιακά ισοδύναμα φοβάμαι πως δεν θα εκτιμηθούν ιδιαιτέρως σε εκλογική χρονιά!
