Και πάλι το Κέντρο, λοιπόν. Και πάλι οι δημοσκοπήσεις.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ετσι κυβερνάται η πατρίδα μας τα τελευταία χρόνια. Οχι με αυτό που ακριβώς συμβαίνει. Αλλά με αυτό που νομίζουμε ότι συμβαίνει. Με συνέπεια, κάθε τρεις και λίγο, ο δημόσιος διάλογος να εγκλωβίζεται σε αναλύσεις που πλησιάζουν, αλλά δεν αποτυπώνουν την πραγματικότητα. Εξηγούμαι: Κατ’ αρχάς, μας λείπει μια μέτρηση που θα διερευνήσει ταυτοχρόνως την πρόθεση ψήφου σε εκλογές με απλή αναλογική και σε εκλογές χωρίς απλή αναλογική. Αλλιώς συμπεριφέρεται ένας ψηφοφόρος στο πρώτο σύστημα και αλλιώς στο δεύτερο. Με απλή αναλογική έχει την πολυτέλεια να ψηφίσει το μικρότερο κόμμα της αρεσκείας του, χωρίς συνέπειες, αν προσβλέπει στη συνεργασία του με το πρώτο.
Με ενισχυμένη αναλογική λειτουργεί η θεωρία της χαμένης ψήφου. Αλλιώς συμπεριφέρεται στην προεκλογική εκστρατεία και το πολιτικό σύστημα το ίδιο, έχοντας στο πίσω μέρος του μυαλού του ότι πρέπει να συνεργαστεί με άλλα κόμματα στη διαδικασία των διερευνητικών εντολών. Λειαίνονται οι γωνίες στον πολιτικό του λόγο. Η απλή αναλογική επίσης τιμωρεί τον ηγεμονισμό του πρώτου κόμματος. Απαιτεί συναινετικούς τόνους εκστρατείας. Το πρώτο πρόβλημα που έχουμε, λοιπόν, μελετώντας τις δημοσκοπήσεις, είναι μεθοδολογικό. Και, πάνω σε αυτό το πλαίσιο, θα πρότεινα στον Στράτο Φαναρά (του απευθύνομαι, γιατί αυτός βρέθηκε στο επίκεντρο προσφάτως) στην επόμενη δημοσκόπηση να μετρήσει πρόθεση ψήφου και με απλή αναλογική και χωρίς απλή αναλογική.
Και, αν η Κεντροδεξιά προηγείται και στις δύο με 16,5 μονάδες του ΣΥΡΙΖΑ, τότε η ακτινογραφία της Ν.Δ. είναι «καθαρή». Αν η αναλογική συσπειρώνει όμως το ΠΑΣΟΚ, με την ελπίδα ότι θα κυβερνήσει συντεταγμένα με έναν πόλο, ή η αναλογική προκαλεί διαρροή σε κομματίδια στα δεξιά της Ν.Δ., το άθροισμα των οποίων αφαιρεί κρίσιμες έδρες, τότε η ανάγνωση αλλάζει. Το δεύτερο πρόβλημα που έχουμε με τις δημοσκοπήσεις, χωρίς να φταίνε αυτές, είναι με ποια ατζέντα θα γίνουν οι εκλογές.
Το Κέντρο, για το οποίο γίνεται τόσος λόγος τις τελευταίες ημέρες, θεωρεί τον εαυτό του μεταρρυθμιστικό. Αν απαιτείται κατά την κρίση του να ληφθούν μέτρα για την οικονομία ή να προχωρήσει ο μεγάλος συμβιβασμός με την Τουρκία, θα το υπαινιχθεί. Δεν θα το πει ευθέως, αλλά δεν θα το κρύψει κιόλας. Ποια θα είναι η ατζέντα, λοιπόν; Το #metoo; Aν επί Ν.Δ. διορίστηκε ο πρώτος opengay υπουργός και έδωσαν πολιτικό όρκο τρεις υπουργοί της; Ή η απάντηση στο ερώτημα «πώς θα ζήσω στο αβέβαιο μέλλον; Θα μπορέσω να βρω δουλειά; Θα είμαι ανεξάρτητος; Θα δημιουργήσω οικογένεια;».
Τέλος, υπάρχει η περίφημη συζήτηση για το Κέντρο, με αφορμή το εύρημα της Metron ότι το 92% των οπαδών του ΚΙΝ.ΑΛ. συμπαθεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Κατ’ αρχάς, μια διευκρίνιση: Κακώς σηκώθηκε ο θόρυβος, κακώς διαμαρτυρήθηκε το ΠΑΣΟΚ. Κακώς, διότι έχει δημιουργηθεί ώσμωση στις βάσεις εδώ και καιρό. Και με τη συγκυβέρνηση 2012-2015 (η κυρία Γεννηματά ήταν στο ίδιο υπουργικό με τον κύριο Μητσοτάκη, έστω και αν διαφώνησαν για την ΕΑΒ) και με τα «πηγαινέλα» του νυν πρωθυπουργού στα συνέδρια του ΠΑΣΟΚ. Στα οποία η κυρία Γεννηματά τον υποδεχόταν.
Ετσι, υποχώρησαν σε αυτή τη φάση τα δαιμόνια του αντιμητσοτακισμού. Τέλος, είναι λογικό να εκφράζεται συμπάθεια στο πρόσωπο του Μητσοτάκη από τους ηλικιωμένους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ, γιατί οι άνθρωποι έχουν μέτρο σύγκρισης: Ο ΣΥΡΙΖΑ τούς έστελνε στα ATM για 60 ευρώ ημερήσια ανάληψη, ενώ ο Μητσοτάκης τούς δίνει τα αναδρομικά και τους στέλνει τρία -μαζί με τις υπενθυμίσεις- μηνύματα στο κινητό για το ραντεβού του εμβολιασμού. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζει όμως, κατά τη γνώμη μου, το πολιτικό σύστημα στο σύνολό του -του Μαξίμου περιλαμβανομένου- είναι η δυσκολία ανάγνωσης των νέων τάσεων στο εκλογικό σώμα.
Με συνέπεια να νομίζει ότι την αναμέτρηση θα κρίνει κάποιο αόριστο φαντασιακό liberal Κέντρο, όπως το έχει η κυβέρνηση στο μυαλό της. Οπου Κέντρο, ίσον τα δικαιώματα, η ουδετεροθρησκία, ο αντικληρικαλισμός, ο ρεαλισμός στην εξωτερική πολιτική, η πολυπολιτισμικότητα, η διαρκής στελέχωση του κρατικού μηχανισμού από «κεντρώους» του ΠΑΣΟΚ (ανέρχονται σήμερα στο 30% των αξιωματούχων). Ούτε είναι αυτό το Κέντρο, νομίζω, ούτε το παιχνίδι θα κριθεί εκεί που νομίζεται – στην ενσωμάτωση της γερασμένης εκλογικής βάσης του ΠΑΣΟΚ στη Ν.Δ., στους παππούδες. Η φιλελεύθερη αυτή κεντρώα ατζέντα «περνά» σε ένα τμήμα της απολιτίκ νεολαίας, η οποία πράγματι έχει χάσει τους δεσμούς της με τις έννοιες της εθνικότητας, της οικογένειας, της θρησκείας. Για τη μεγάλη κοινωνία, τις παραγωγικές ηλικίες 35-55 ετών, το νέο αξιακό Κέντρο, όμως, είναι άλλο. Πηγαίνετε σε μια γειτονιά των Πατησίων αυτή την εποχή, όπου ο μισός πληθυσμός είναι μετανάστες και τα τμήματα στα «διαπολιτισμικά» σχολεία είναι μεικτά. Βρείτε ψηφοφόρο του ΣΥΡΙΖΑ, βρείτε ψηφοφόρο του ΠΑΣΟΚ, βρείτε της Ν.Δ. Θα σας πουν όλοι το ίδιο – το λένε σε κυβερνητικούς αξιωματούχους που πάνε: «Δεν αντέχουμε!» Κέντρο εδώ είναι να γίνουν οι γειτονιές ξανά ελληνικές. Πάτε μια βόλτα στη Μακεδονία. Κάντε πάλι το ίδιο πείραμα. Η πλειονότης αρνείται να αναγνωρίσει «Μακεδόνες» των Σκοπίων. Το λένε και οι έρευνες του ΕΛΙΑΜΕΠ.
Το Κέντρο είναι εδώ η υπεράσπιση της ταυτότητας. Πηγαίνετε μια Κυριακή στην Εκκλησία. Θα δείτε νεαρά, μοντέρνα ζευγάρια με σακίδια «Θεοδωράκη» στον ώμο να περιμένουν υπομονετικά στη σειρά για θεία κοινωνία. Κέντρο εδώ είναι οι αναζητήσεις και η πίστη καθενός. Κάντε τον κόπο -μετά το άνοιγμα της καραντίνας- να πάτε σε μια πρόβα χορού ενός εκ των χιλιάδων πολιτιστικών συλλόγων της χώρας. Κέντρο εδώ είναι η παράδοση και η συνέχεια. Χαζέψτε τις απαντήσεις των πολιτών σε ερωτήματα μετρήσεων του τύπου «ποιον θεσμό εμπιστεύεστε;» και «τι πιστεύετε για τις πορείες και τα πανεπιστήμια;». Νόμο και τάξη ζητά αυτό το Κέντρο, οι Ενοπλες Δυνάμεις είναι ο πρώτος θεσμός που εμπιστεύονται.
Και «σημειώνει» παραλείψεις, όπως η μη έκδοση ανακοίνωσης της κυβέρνησης για τα Ιμια ή η βραδυφλεγής αντίδραση για την Αγία Σοφία. Το πραγματικό Κέντρο, λοιπόν, αξιακώς έχει μετακινηθεί εδώ και καιρό δεξιά. Για αυτό, άλλωστε, και ο «κεντρώος» πρωθυπουργός μας σε όλες τις στρατηγικές στιγμές της πορείας του αυτό το Κέντρο υπηρέτησε.
Και με τη στάση του στη Συμφωνία των Πρεσπών και με τη στάση του στο Προσφυγικό στον Εβρο και το Αιγαίο. Και με τον τελευταίο συμβιβασμό με την Εκκλησία των Θεοφανίων. Και με την κοινωνική πολιτική λαϊκής Δεξιάς που εφήρμοσε, με τα οικονομικά μέτρα της πανδημίας. Οποιος νομίζει ότι η πολιτική μάχη των προσεχών εκλογών θα κριθεί στο πεδίο του μοδάτου δικαιωματισμού, που λανσάρει το φιλελεύθερο Κέντρο, νομίζω κάνει λάθος.
Η μάχη θα κριθεί στα δεξιά. Στο νέο αξιακό Κέντρο. Επανέρχομαι στην απλή αναλογική: Με άλλον αέρα πας στις διερευνητικές εντολές μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου, αν προηγείσαι σαφώς -επιβάλλεις εύκολα τις επαναληπτικές εκλογές-, και με άλλον αν πας ψαλιδισμένος στα δεξιά από διαμαρτυρόμενους του νέου Κέντρου. Εκεί κινδυνεύεις. Συμπεραίνω: Οποιος θέλει να συνεχίσει την «κόπι πέιστ» προσέγγιση του Κέντρου ας συνεχίσει να μοιράζει non papers με αυτά τα επιχειρήματα. Λαγός την φτέρην έσειεν. Οποιος θέλει να καταλάβει όμως τι γίνεται σε αυτό το νέο εκλογικό σώμα, και ειδικώς σε αυτή την παράταξη, ας την αγαπήσει και λίγο. «Οι μεγάλες αλλαγές κυοφορούνται μέσα στις σιωπές» γράφει ο Ρόμπερτ Κάπλαν.
