Σε φυλάκιση τεσσάρων ετών και οκτώ μηνών κινδυνεύουν να καταδικαστούν οι διάσημοι Τούρκοι ηθοποιοί και συγγραφείς Μιζντάτ Γκεζέν και Μετίν Ακπινάρ γιατί… προσέβαλαν τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ!
- Από τον Μιχάλη Ψύλο
Το «έγκλημά» τους; Είχε πει ο Γκεζέν χαρακτηριστικά: «Κοίταξε, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Δεν μπορείς να αμφισβητείς τον πατριωτισμό μας. Μάθε τα όριά σου». Ο Ακπινάρ πρόσθεσε επίσης: «Αν δεν γίνουμε δημοκρατία, οι ηγέτες θα κρεμαστούν από τα πόδια ή θα δηλητηριαστούν στα κελιά». Αυτές τις «τρομερές βρισιές» εκστόμισαν οι δύο κωμικοί σε τηλεοπτική συνέντευξή τους. Και όχι τώρα, αλλά πριν από σχεδόν δυόμισι χρόνια, τον Δεκέμβριο του 2018, στο αντιπολιτευόμενο κανάλι Halk TV.
Ο δικηγόρος του Ερντογάν Γκοκχάν Αρσλάνογλου που έκανε και τη μήνυση ζήτησε να τιμωρηθούν οι κατηγορούμενοι για «προσβολή του προέδρου». Ο εισαγγελέας αποφάνθηκε φυσικά ότι η κατηγορία είναι βάσιμη, ζητώντας να καταδικαστούν οι κατηγορούμενοι. «Σε ποιο λεξικό αναφέρεται ότι η φράση “μάθε τα όριά σου” είναι προσβλητική;» αναρωτήθηκε έκπληκτος ο 77χρονος Γκεζέν, ο οποίος, αν και πάσχει από χρόνια ασθένεια, παρέστη στη συνεδρίαση του ποινικού δικαστηρίου, κρατώντας ένα λεξικό της τουρκικής γλώσσας. Ο έτερος κατηγορούμενος ηθοποιός, ο 79χρονος Μετίν Ακπινάρ, εκπροσωπήθηκε από τους δικηγόρους του. Οι δύο κατηγορούμενοι ηθοποιοί διατηρούν επίσης από κοινού έναν εκδοτικό οίκο στην Κωνσταντινούπολη.
Οι συνήγοροι του Γκεζέν ζήτησαν φυσικά την αθώωσή του, ενώ ο ίδιος ο 77χρονος ηθοποιός ζήτησε να ανακοινωθεί αμέσως η ετυμηγορία του δικαστηρίου. Ο πρόεδρος επιφυλάχτηκε όμως, γνωρίζοντας προφανώς ότι η υπόθεση μυρίζει… μπαρούτι. Πρέσβης Καλής Θέλησης της UNICEF το 2007, ο Γκεζέν είναι ο πιο γνωστός κωμικός ηθοποιός, αλλά και σκηνοθέτης και με σημαντικό συγγραφικό έργο.
«Βλέποντας την αστυνομία στο κατώφλι του σπιτιού μου για να με οδηγήσει στο δικαστήριο, ήρθαν στον νου μου οι εικόνες από το πραξικόπημα του 1980, όταν οι στρατιωτικοί με φυλάκισαν για 20 ημέρες» θυμάται ο Γκεζέν. Η αιτία της φυλάκισής του από τη χούντα του στρατηγού Κενάν Εβρέν ήταν ότι ο Γκεζέν είχε γράψει ένα βιβλίο για τον μεγάλο Τούρκο λογοτέχνη Ναζίμ Χικμέτ, που πέθανε το 1963 εξόριστος στη Μόσχα. Ηταν το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο «Nazim Hikmet with Lines», το 1975, στο οποίο ο Γκεζέν κατέγραψε το ταραχώδες πολιτικό περιβάλλον της εποχής και τους περιορισμούς στην ελευθερία της σκέψης.
Το έργο του Γκεζέν είναι τόσο σημαντικό, ώστε πρόσφατα ακόμη και η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Sabah» έκανε αφιέρωμα στον σπουδαίο ηθοποιό και συγγραφέα τονίζοντας: «Έχοντας υπηρετήσει το τουρκικό θέατρο και κινηματογράφο επί 50 χρόνια, ο Γκεζέν είναι ένα από τα πρώτα ονόματα που έρχονται στο μυαλό στο είδος του χιούμορ και της κωμωδίας». Ο Γκεζέν συμμετείχε σε 100 ταινίες, περίπου 50 θεατρικές παραστάσεις και περισσότερες από 1.000 ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές σειρές. Ήρθε όμως στο προσκήνιο και με τα λογοτεχνικά του έργα, καθώς έγραψε 38 βιβλία.
Εννέα από αυτά τα βιβλία χρησιμοποιούνται ως εγχειρίδια στα πανεπιστήμια. Αυτός ο άνθρωπος της τέχνης και του πολιτισμού λοιπόν, κινδυνεύει να κλειστεί στη φυλακή γιατί αναρωτήθηκε αν ο Ερντογάν «γνωρίζει τα όριά του».
Τυχαίο; Όχι, φυσικά. Ο Τούρκος πρόεδρος καθίσταται όλο και πιο αυταρχικός, βλέποντας πλέον σοβαρά το ενδεχόμενο να ηττηθεί στις επόμενες προεδρικές εκλογές το 2023. Η πάλαι ποτέ δημοφιλία του βυθίζεται καθημερινά μαζί με την άσχημη κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, όπως δείχνουν πλέον όλες οι δημοσκοπήσεις. Πάνω από το 60% των Τούρκων λέει ότι η χώρα πηγαίνει σε λάθος κατεύθυνση, σύμφωνα με νέα έρευνα του ινστιτούτου Ipsos. Οι Τούρκοι πολίτες βλέπουν σε ποσοστό 36% την ανεργία και τη φτώχεια ως τις μεγαλύτερες πηγές ανησυχίας, ενώ τον κορωνοϊό φοβάται το 33%, όπως διαπίστωσε η έρευνα του Ipsos «What Worries the World». Ενα σημαντικό μέρος του πληθυσμού έχει βυθιστεί ήδη στα χρέη και δηλώνει ότι δεν μπορεί να αντέξει οικονομικά, μετά και το νέο κύμα της πανδημίας. Ο Ερντογάν έχει δεσμευτεί ότι θα ανακοινώσει ένα πακέτο οικονομικών μεταρρυθμίσεων για να βοηθήσει στη σταθεροποίηση της λίρας και την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αλλά όλα αυτά ελάχιστα αγγίζουν την καθημερινότητα των πολιτών.
Προς το παρόν αυτό που προέχει για τον Τούρκο πρόεδρο -όπως έδειξε και η μήνυση εναντίον των δύο ηθοποιών- είναι η καταστολή με κάθε τρόπο της λαϊκής δυσαρέσκειας, προτού αυτή λάβει διαστάσεις χιονοστιβάδας. Αυτό που ανησυχεί μάλιστα περισσότερο τον Ερντογάν είναι η ογκούμενη αντίδραση της νεολαίας, που έχει πλέον περάσει στην απέναντι όχθη, στη μεγάλη πλειονότητά της.
Κάτι πολύ επικίνδυνο για τον Τούρκο πρόεδρο εν όψει και των εκλογών του 2023, καθώς εκατομμύρια νέοι ψηφοφόροι θα ασκήσουν για πρώτη φορά το εκλογικό τους δικαίωμα. Στο πλαίσιο αυτό, η τουρκική κυβέρνηση αποφάσισε να επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα προσφιλή στους νέους ανθρώπους μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Για τον Τύπο δεν ανησυχεί άλλωστε, αφού ελέγχει το 90% των τηλεοπτικών δικτύων και των εφημερίδων.
Μελέτη του Ινστιτούτου Στατιστικής TÜİK έδειξε ότι το 75,3% του πληθυσμού χρησιμοποιεί το διαδίκτυο και η χώρα συγκαταλέγεται στους 10 κορυφαίους χρήστες του twitter και του facebook, ενώ το YouTube είναι η δεύτερη πιο δημοφιλής διεύθυνση μετά το Google.
Ο διευθυντής Επικοινωνίας του Ερντογάν Φαχρετίν Αλτούν αποκάλυψε το περασμένο Σάββατο ότι η τουρκική κυβέρνηση ετοιμάζεται να λειτουργήσει μια επίσημη πλατφόρμα ελέγχου γεγονότων επόμενης γενιάς για να βοηθήσει την κυβέρνηση στον «αγώνα της για την αλήθεια», όπως είπε χαρακτηριστικά.
Ο Αλτούν έκανε την αποκάλυψη αυτή απαντώντας δήθεν σε έναν χρήστη του twitter, ο οποίος ζήτησε να υπάρξει μια τέτοια πλατφόρμα, γιατί η αντιπολίτευση «δηλητηριάζει τους ανθρώπους με ψέματα και συναισθηματική εκμετάλλευση».
Η πλατφόρμα, που ονομάζεται Doğru mu; («Είναι αλήθεια;»), βρίσκεται επί του παρόντος στη φάση δοκιμών και «σχεδιάστηκε για να ικανοποιήσει ακριβώς αυτήν την ανάγκη και να γίνει ένα ισχυρό εργαλείο για τον αγώνα μας για την αλήθεια» ισχυρίστηκε ο Αλτούν.
