Η «Φωτογραφία της ζωής μου» ήταν μια εκπομπή-έκπληξη μέσα στο τηλεοπτικό τοπίο, όπου κυριαρχούν τα ριάλιτι. Η Μαριάννα Τουμασάτου άνοιξε την αυλαία της νέας παραγωγής του ΑΝΤ1 την Πέμπτη 4 Μαρτίου, στις 21.00, και μας χάρισε ανεπανάληπτες στιγμές συγκίνησης. Η δημοφιλής και όμορφη ηθοποιός ξετύλιξε το κουβάρι των αναμνήσεων και πραγματικά απέδειξε ότι, εκτός από εξαιρετική ηθοποιός -την οποία το τηλεοπτικό κοινό ακολουθεί σταθερά τόσα χρόνια, μέσα από τα σίριαλ-, είναι μια άριστη παρουσιάστρια, που ξέρει να κάνει το σωστό: να ακούει.
- Από την Μαρία Ανδρέου
Μαριάννα, πώς είπες το «ναι» για την παρουσίαση μιας εκπομπής; Πρωτόγνωρο για σένα… Τι κέντρισε το ενδιαφέρον σου;
Βασικά, έχει να κάνει με τη φωτογραφία, ένα αντικείμενο με το οποίο έχω ασχοληθεί, και μου άρεσε πάρα πολύ η ιδέα ότι μπορούμε να ζωντανέψουμε το παρελθόν. Να το φέρουμε ξανά στο σήμερα μέσω μιας φωτογραφίας. Η φωτογραφία θυμίζει τόσα πολλά… Αγαπώ πάρα πολύ τις φωτογραφίες. Λόγω της δουλειάς μου έχω βγάλει τόσο πολλές φωτογραφίες και κάθε φορά νιώθω αμήχανα, δεν το έχω πολύ να στέκομαι και να ποζάρω. Οι αυθόρμητες φωτογραφίες από διακοπές, από γιορτές, από πιο προσωπικές στιγμές είναι οι πιο αγαπημένες μου. Δεν ανατρέχω σε άλμπουμ μου για να δω φωτογραφίες. Αλλά αν τυχαία τις βρω σε ένα συρτάρι -καθένας μας έχει φωτογραφίες που χάνονται μέσα στο βάθος του χρόνου, από τα σχολικά χρόνια, τα φοιτητικά, με τους γονείς, με τους παππούδες του-, τις χαζεύω ,γιατί μου ασκούν μια γοητεία. Αρα αυτή η εκπομπή, όταν έρχεται με φαντασία να ζωντανέψει ξανά το παρελθόν με τα ίδια ρούχα, στο ίδιο μέρος, κλείνει το μάτι στο παρόν. Η φωτογραφία είναι ένα αποτύπωμα μέσα στον χρόνο, ιστορική μνήμη, μια προσωπική υπογραφή.
Η εκπομπή περνά κάποιο μήνυμα;
Δεν το είχα σκεφτεί αυτό… Αλλά τώρα που το λες, νομίζω πως ναι. Οτι πάντα υπάρχει στη ζωή μας αυτό που έρχεται, το «μπροστά». Το καλύτερο, το πιο φωτεινό, το αισιόδοξο. Μέσα από αυτές τις φωτογραφίες οι άνθρωποι που έρχονται στην εκπομπή κάνουν μια βαθιά βουτιά στο παρελθόν και άλλοι μας λένε τότε: «Θυμάμαι αυτή την περίοδο… Λίγο πριν από αυτή τη φωτογραφία ή μετά βίωνα μια δύσκολη περίοδο…» Αμέσως συνειδητοποιείς ότι όλα είναι περαστικά στη ζωή και πως πάντα υπάρχει η ελπίδα για ένα πιο όμορφο μέλλον.
Πώς νιώθει μια ηθοποιός τώρα που τα θέατρα είναι κλειστά;
Το θέατρο δεν μπορεί να είναι ξεκομμένο από την κοινωνία. Είναι κομμάτι της. Το θέατρο δεν λειτουργεί, ζει ένα συνεχές lockdown από τον Μάρτιο του 2020, και σε εκπλήσσει όταν βλέπεις ότι στα μέσα μαζικής μεταφοράς και τα σούπερ μάρκετ, ειδικά το Σάββατο, που όλοι συνωστίζονται έως τις έξι για να προλάβουν να ψωνίσουν, γίνεται ένας πραγματικός χαμός. Τα θέατρα, όταν λειτούργησαν για λίγο, παραδόθηκαν στο κοινό σφραγισμένα, καινούργια, «του κουτιού», που λέμε. Είχε γίνει απολύμανση, υπήρχε απόσταση δύο μέτρων από τον έναν θεατή στον άλλο, οι θεατές μπήκαν με θερμομέτρηση, με μάσκες. Το θέατρο ήταν το μόνο που έλαβε όλα τα μέτρα προστασίας και ασφάλειας για να λειτουργήσει και να κρατήσει την ψυχολογία του κοινού ψηλά. Αλλά, δυστυχώς, το θέατρο έβαλε λουκέτο. Γιατί; Γιατί αυτό το υπουργείο Πολιτισμού αδιαφορεί για την τέχνη και το θέατρο. Πραγματικά, αν με ρωτήσετε, δεν ξέρω γιατί λέγεται το συγκεκριμένο υπουργείο «υπουργείο Πολιτισμού». Εγώ βλέπω ένα υπουργείο Πολιτισμού που ακολουθεί την τακτική… «στου κουφού την πόρτα». Δεν ακούει και δεν θέλει να ακούσει τις φωνές μας.
Πώς τα βγάζουν πέρα οι καλλιτέχνες;
Δεν μπορούν να επιβιώσουν. Εγώ έχω μια δουλειά στην τηλεόραση, άλλοι όμως, που βιοπορίζονται αποκλειστικά από το θέατρο, δεν μπορούν με ένα επίδομα να πληρώσουν ούτε τα βασικά. Και οι ηθοποιοί έχουμε μάθει ότι μέσα σε ένα έτος θα ψάχνουμε δύο φορές για δουλειά. Ξέρουμε τι πάει να πει οικονομική ανασφάλεια. Αλλά άλλο ανεργία και άλλο «βάζω λουκέτο στα θέατρα». Είμαι βαθιά αγανακτισμένη και στενοχωρημένη. Ξέρετε τι είναι στην Ελλάδα, τη χώρα η οποία γέννησε τον πολιτισμό, το θέατρο, να βλέπεις ότι έχουν τους καλλιτέχνες γραμμένους στα παλαιότερα των υποδημάτων τους; Το υπουργείο Πολιτισμού ασχολείται με το πώς θα «τσιμεντώσει» την Ακρόπολη, πώς θα «δανείσει» σε άλλα μουσεία του κόσμου αγάλματα για εκθέσεις, τη στιγμή που η χώρα μας τόσα χρόνια κάνει αγώνες για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην πατρίδα μας και στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Με το κίνημα #ΜeΤoo βγήκαν πολλά στο φως. Οι σεξουαλικές παρενοχλήσεις στο θέατρο, όπου κάθε ηθοποιός πάει να πιάσει μια δουλειά για να ζήσει και να δημιουργήσει, δεν είναι κάτι βαθιά ανήθικο και παράνομο; Μπράβο στις γυναίκες που μίλησαν και έκαναν τις καταγγελίες, για να συνετιστούν στο μέλλον οι επόμενοι που θα θελήσουν να κάνουν κάτι ανάλογο. Βαθιά κάθαρση ήρθε στον χώρο σας…
Από το παγκόσμιο κίνημα #ΜeΤoo, που είναι πιο κρατικό, θα έλεγα ότι εγώ έχω αγκαλιάσει το κίνημα #eimaste oloi mazi, ως μια κοινή πρωτοβουλία των Ελλήνων καλλιτεχνών του θεάτρου, μετά τη χιονοστιβάδα καταγγελιών για λεκτική, σωματική, ψυχολογική βία αλλά και σεξουαλική παρενόχληση από ανθρώπους του θεάματος. Οι Ελληνες ηθοποιοί «Είμαστε όλοι μαζί» και έχουμε πάρει μια ξεκάθαρη θέση υπέρ των θυμάτων, επιδιώκοντας να σπάσει η σιωπή τόσων ετών και να δημιουργηθεί μια κοινωνία ισότητας, δικαιοσύνης, σεβασμού και παιδείας. Υπήρχαν κάποιες φήμες τόσα χρόνια που συνόδευαν κάποιους ανθρώπους, αλλά όσα βγήκαν στο φως της δημοσιότητας ξεπέρασαν τα όρια της φαντασίας μας. Αυτή η πραγματικότητα που ήρθε στην επιφάνεια είναι τραγική και άγρια, και έχει προκαλέσει σε όλους μας βαθιά θλίψη. Κάποια πράγματα σε τρελαίνουν, δεν μπορεί να τα χωρέσει ο νους σου, δεν μπορεί να τα φανταστεί το μυαλό σου. Η λεκτική βία δεν υπάρχει μόνο στην τέχνη. Τι γίνεται στα δικηγορικά γραφεία, στα δημοσιογραφικά; Κάνω λάθος; Υπάρχουν πολλές παρασιτικές και λανθασμένες συμπεριφορές όταν υπάρχουν εξουσία και ανάγκη για δουλειά.
Προφανώς αναφέρεσαι στις καταγγελίες που έγιναν για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών…
Ακριβώς. Εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον κόσμο χάνονται μέσα στον πόλεμο, γίνονται προσφυγόπουλα, μένουν σε δομές χωρίς γονείς, και κάποιοι τολμούν έπειτα από όσα έχουν περάσει να τα κακοποιήσουν σεξουαλικά ή να τα βάλουν μέσα στα γρανάζια μιας άρρωστης και νοσηρής εμπορευματοποίησης. Πρέπει να ξεσηκωθούμε όλοι μας παγκοσμίως. Οσο υπάρχουν ανήλικα, παιδάκια, που πωλούνται, χάνονται περίεργα, υποσιτίζονται, πέφτουν θύματα ενδοοικογενειακής βίας ή παιδεραστών και κακοποιούνται βάναυσα, θα πρέπει να γίνει γης Μαδιάμ! Ποιοι είναι αυτοί που πηγαίνουν αυτά τα άμοιρα πλάσματα, αυτές τις αθώες και πονεμένες ψυχές, «δώρο» σε κάθε άρρωστο και μιασμένο άνθρωπο; Ολοι αυτοί πρέπει να λογοδοτήσουν. Ολο αυτό το κύκλωμα δεν μπορεί να το καλύπτει το σύστημα. Τα παιδιά είναι το πιο αγνό, αθώο και ιερό κομμάτι της κοινωνίας μας. Ποιοι ορίζουν τις τύχες τους; Να πάρουν όλοι την ευθύνη που τους αναλογεί για τις φρικαλεότητες που γίνονται εις βάρος ανήμπορων και αδύναμων παιδιών, που δεν μπορούν να μιλήσουν, που φοβούνται να μιλήσουν. Η Πολιτεία πρέπει να δείξει την αυστηρότητά της. Η κοινωνία να είναι αμείλικτη. Η Δικαιοσύνη να τιμωρήσει παραδειγματικά όσους τόλμησαν να αγγίξουν παιδιά. Ολοι να είμαστε μαζί, χέρι χέρι, σε αυτή την ιστορία, για να κόψουμε τη φόρα κάποιων αδίστακτων, που νομίζουν ότι θα κακοποιούν παιδιά και θα συνεχίζουν τη ζωή τους κανονικά, σαν κύριοι και κυρίες. Οφείλουμε ως κοινωνία οι πράξεις μας για την προστασία των παιδιών να είναι ηχηρές και ισχυρές. Οποιος απλώνει χέρι στην αθωότητα το κόβεις από τον ώμο. Στο δικαστήριο και στη φυλακή. Χρειάζεται να κινητοποιηθούμε όλοι μας, να ξυπνήσουμε από τις φωνές των παιδιών που έχουν ισχυρό δίκιο, γιατί, αλλιώς, είμαστε όλοι συνένοχοι.
Τι πρέπει να γίνει με το θέμα της παιδεραστίας, της παιδοφιλίας;
Πρώτον, να αλλάξουν οι νόμοι. Το «οπλοστάσιο» είναι οι νόμοι μας. Υπάρχουν όρια στην ηλικία ενός παιδιού; Εως τα 18 είσαι ανήλικος. Τέρμα. Τι σημαίνει έως τα 11, άλλος νόμος έως τα 15, άλλος έως τα 17; Ανήλικος και ευάλωτος είσαι και στα 11 και στα 16. Ημαρτον! Υπάρχουν έφηβοι που στα 15 ψάχνουν τη σεξουαλική τους ταυτότητα, και θα έρθει κάποιος να τα χειραγωγήσει, να τα εκμαυλίσει; Η βία είναι βία. Μερικά πράγματα είναι σοβαρά. Δεν τα καταλαβαίνω αυτά… Δηλαδή, μετά τα 15 δεν είναι βιασμός; Δεν τα παραδέχομαι όλα αυτά. Για μένα πρέπει με το μαχαίρι να κόβονται τα φτερά οποιουδήποτε σκεφτεί να ασελγήσει σε ανήλικο, είτε 6 ετών είτε 16. Δεύτερον, δεν κατανοώ το γεγονός ότι παραγράφεται ο βιασμός σε ανήλικο ή σε ενήλικο. Τον βιασμό θα τον κουβαλάει μαζί του έως τον τάφο του. Τι σημαίνει ότι στα 15 χρόνια παραγράφεται το αδίκημα; Μα το θύμα μπορεί να χρειαστεί χρόνια ώσπου να μπορέσει να μιλήσει, να το ξεπεράσει, να μη νιώθει ενοχές… Οταν θα ζητήσει δικαιοσύνη και λύτρωση, δεν θα τις βρει; Δεν θα τιμωρηθεί ο θύτης;
Εχει κάποια βάση λογικής το να υπάρχει λεκτική και σωματική βία στο θέατρο με πρόσχημα την τελειότητα ή την πεποίθηση ότι η τέχνη θέλει πειθαρχία, αυστηρότητα; Το θέατρο δεν είναι χαρά, ομαδικότητα, σεβασμός;
Υπάρχουν κάποιες κλίκες στο θέατρο που χρόνια εφαρμόζουν τη σκληρότητα με πρόσχημα την τελειότητα. Μέσα από αυτές τις ιδέες προκύπτουν λανθασμένες και παραβατικές συμπεριφορές. Αυτοί θεωρούν τους εαυτούς τους βαθιά κουλτουριάρηδες. Αν φέρεσαι στον συνάνθρωπό σου με αγένεια, αν τον υποτιμάς, αν τον ισοπεδώνεις, αν τον χτυπάς κάτω σαν χταπόδι, αυτό σε κάνει κουλτουριάρη; Πραγματικά, θα μπορούσα να ήμουν στην παρέα αυτών των κουλτουριάρηδων και ευτυχώς που ξέφυγα… Από πιτσιρίκα είχα την ευκαιρία, αλλά αυτή την κουλτούρα τους δεν την είχα καημό…
Πάντως, τίποτε δεν μένει κρυφό. Ερχονται και η πτώση και η κάθαρση και η τιμωρία… Ο Θεός αργεί, αλλά δεν λησμονεί…
Εγώ θα έλεγα αυτό που λέει ο λαός μας: ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται. Κάποιοι χαίρονταν επί χρόνια. Νόμιζαν ότι είναι άτρωτοι. Οτι μπορούν να δρουν ανενόχλητοι, χωρίς συνέπειες. Υβρις. Πολλά χρόνια, λοιπόν, έζησαν με την ψευδαίσθηση ότι οι παράνομες πράξεις τους θα μείνουν απλήρωτες. Εφτασε η στιγμή να τις πληρώσουν, και μάλιστα πολύ ακριβά, όσο ψηλά και αν νόμιζαν ότι έφτασαν και πίστευαν ότι δεν θα τους άγγιζε κανείς. Ηρθε το πλήρωμα του χρόνου. Η κοινωνία μέσα της ξέρει. Τους έχει δικάσει. Βέβαια, ποιος μου λέει ότι με το πέρασμα του χρόνου δεν θα βρουν 72 «παραθυράκια» του νόμου, για να τους ξελασπώσουν; Αν και πιστεύω στην ελληνική Δικαιοσύνη. Πιστεύω ότι θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Αλλά από τη συνείδησή τους θα καταφέρουν να ξεφύγουν; Θα την ξεπλύνουν; Δεν ξέρω… Σκέφτομαι αν αυτοί οι άνθρωποι όταν έκαναν όσα έκαναν είχαν τύψεις. Δεν νομίζω. Γιατί, αν ξέρεις τι ζημιά έχεις προκαλέσει στον άλλο, δεν το επαναλαμβάνεις. Αρα οι Ερινύες δεν τους κυνηγούσαν. Δεν μετάνιωσαν για όσα έκαναν ούτε έκαναν κάποια αυτοκριτική. Θολωμένοι από την εξουσία, την αλαζονεία, την κακία τους… Μικροί άνθρωποι, μικρές και οι πράξεις τους. Ποιοι είναι μέτριοι και ποιοι είναι οι άριστοι σε αυτή τη ζωή; Δείξε μου τις πράξεις τους, για να υποκλιθώ μπροστά τους.
Πώς βίωσες την πρώτη καραντίνα και πώς τις επόμενες; Ενιωσες ότι τα μέτρα αυτά πιέζουν ασφυκτικά την ελευθερία μας;
Και κατά την πρώτη καραντίνα και κατά τις επόμενες νιώθω χάλια και τις περνάω πάρα πολύ δύσκολα. Δεν είναι μόνο ο φόβος για την υγεία της οικογένειάς μου. Είναι και αφόρητο όλο αυτό που ζούμε. Εναν χρόνο τα πάντα είναι κλειστά, εκτός από τα σούπερ μάρκετ. Είναι αυτή φυσιολογική ζωή; Η πανδημία θα έχει σοβαρές ψυχολογικές συνέπειες. Η ψυχολογία της κοινωνίας έχει κλονιστεί σοβαρά. Δεν μπορεί ο άνθρωπος να ζει κλεισμένος μέσα στο σπίτι του. Και υπάρχει και ένας παραλογισμός με την απαγόρευση. Οταν μου λες να πάω να ψωνίσω έως τις πέντε και δουλεύω από το πρωί μέχρι το απόγευμα, θα πάω και θα πέσω πάνω σε πεντακόσιους άλλους που έχουν το ίδιο ωράριο στην εργασία τους με το δικό μου. Δεν μου «απλώνεις» τον χρόνο ώστε να πάω με την ησυχία μου να ψωνίσω. Με βάζεις μέσα στον συνωστισμό.
Το παιδί σου πώς τα πάει με το σχολείο; Του λείπει;
Αχ, τι να πω για τους μαθητές; Να μην πηγαίνουν στο σχολείο τους και να είναι κλεισμένοι στα σπίτια, με τους υπολογιστές; Δεν έχει χαθεί μια σχολική χρονιά; Του λείπουν οι φίλοι του, βασικά. Να στενοχωρηθώ μόνο γι’ αυτό; Για τους ανθρώπους που έχουν καταστήματα και για το λιανεμπόριο; Τι να πω; Αυτοί και αν ζουν μια οικονομική καταστροφή… Επιτέλους, βρες τον τρόπο ως Πολιτεία έπειτα από έναν χρόνο να λειτουργήσουν τα μαγαζιά τους. Για μένα ούτε το σχολείο ούτε το λιανεμπόριο έχουν αυξήσει τα κρούσματα του κορωνοϊού. Το θέμα είναι τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Βάλτε λεωφορεία για να είναι οι άνθρωποι σε απόσταση. Αν είναι στοιβαγμένοι για να πάνε στη δουλειά τους, δεν θα δούμε καμία προκοπή. Τι θα γίνει το καλοκαίρι με τον τουρισμό μας; Θα ανοίξουν ξανά τα σύνορα χωρίς τεστ; Προκειμένου να λειτουργήσουν οι μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, θα τα κάνουν όλα ρημαδιό; Γιατί δεν κόπτονται για την ταβερνούλα αλλά για τις μεγάλες τουριστικές αλυσίδες. Το θέμα είναι να ανοίξεις τον τουρισμό, αλλά με ποιο υγειονομικό και οικονομικό κόστος; Δεν ξέρω πραγματικά πότε θα σταματήσει όλοι αυτή η ιστορία με την πανδημία και πότε θα επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης. Βλέπω όλο αυτό το θέμα με τον εμβολιασμό να καθυστερεί και νιώθω ότι θα είμαστε κλεισμένοι και το 2021. Δεν βλέπω γοργό βηματισμό. Είναι όλα θέμα χειρισμού. Και οι χειρισμοί δεν είναι σωστοί. Πάσχουμε από καλούς πολιτικούς. Ελάχιστοι αξίζουν και φοβάμαι ότι αυτή η πανδημία θα φέρει πολλά δεινά και φτώχεια.
