Αντιγράφω από τη Βικιπαίδεια: «Το Ιμαρέτ της Καβάλας βρίσκεται σε περίοπτη θέση εντός των τειχών της παλιάς πόλης της, στη χερσόνησο της Παναγίας. Το μέγεθός του είναι 4.200 τ.μ. Το μήκος του είναι περίπου 120 μέτρα. Το μνημείο, ένα αριστούργημα της ύστερης οθωμανικής αρχιτεκτονικής και σπάνιο δείγμα της στην Ευρώπη.
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Ιδρυτής του εαυγούς αυτού ιδρύματος είναι ο Μεχμέτ Αλι, γεννημένος στην Καβάλα, μετέπειτα βαλής και χεδίβης της Αιγύπτου, που έθεσε τις βάσεις του σύγχρονου αιγυπτιακού κράτους. Μετά την άδεια που πήρε από τον σουλτάνο, έδωσε εντολή για την έναρξη της κατασκευής του ευαγούς ιδρύματος ως δώρο του στη γενέθλια πόλη του το 1813.
Το Ιμαρέτ αποτελούνταν από δύο μεντρεσέδες, μεκτέμπ (κορανικό δημοτικό), ιμαρέτ – μαγειρείο σούπας, μεστζίντ (χώρος διδασκαλίας), δεξαμενή νερού και βρύσες για πλύση, χαμάμ για τους καθηγητές, το διοικητήριο, βιβλιοθήκη με 2.600 τόμους, τυπογραφείο, καθώς και τα 60 δωμάτια των μαθητών που πλέον χρησιμοποιούνται από το μνημείο -ξενοδοχείο “Ιμαρέτ” (Imaret Hotel).
Το Ιμαρέτ αποτελούσε βασικό στοιχείο στα σχέδια όλων των οθωμανικών πόλεων, δίνοντάς τους ξεχωριστό χαρακτήρα και μέχρι πρόσφατα κυριαρχούσαν στον ορίζοντα πόλεων στην Ανατολή και τα Βαλκάνια. Παρείχε στην πόλη δημόσιες υπηρεσίες και αγορές, παίζοντας σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της πόλης. Παλαιότερα τα Ιμαρέτ ιδρύονταν με την προοπτική δημιουργίας μιας νέας πόλης ή μιας νέας γειτονιάς σε μιαν ακατοίκητη περιοχή. Ηταν η βάση της ανάπτυξης, οικιστικά σύνολα αναπτύσσονταν γύρω από αυτά. Οι κατασκευές ξεκίνησαν περίπου το 1813, ολοκληρώθηκαν κυρίως το 1823, ενώ γίναν και κάποιες προσθήκες ως το 1864 (όπως το διοικητήριο).
Το Ιμαρέτ αποτελούσε ένα συγκρότημα δημόσιων κτιρίων (kulliye) με κοινωφελή χαρακτήρα και στηριζόταν σε δύο κύριους πυλώνες, τη φιλοξενία – διδασκαλία και φιλανθρωπία (προσφορά σούπας ανεξαρτήτως θρησκεύματος και καταγωγής). Η εκπαιδευτική λειτουργία (αυστηρά για μουσουλμάνους άρρενες) συνεχίστηκε ως τον Ιούλιο του 1902, ενώ η παροχή συσσιτίων ως το 1923. Με τη Συνθήκη της Λωζάννης, προσφυγικές οικογένειες διέμειναν μέχρι το 1965-69. Το 2000 η κατάσταση του συγκροτήματος ήταν σε πολύ κακή κατάσταση.
Κατά τη διάρκεια των χρόνων το μνημείο παράκμασε και περιήλθε σε κατάσταση ταχύτατης κατάρρευσης. Είχε αποψιλωθεί το μεγαλύτερο μέρος των μολυβδοσκέπαστων τρούλων, εκτεταμένες φθορές στα επιχρίσματα, κατεστραμμένα ξύλινα μέρη κατασκευής (παράθυρα, πόρτες, πατώματα) και τα διακοσμητικά στοιχεία του κτιρίου.Υπήρχε μεγάλος όγκος απορριμμάτων σε όλο το συγκρότημα, τα γραφεία της διοίκησης ήταν σχεδόν κατεστραμμένα, ενώ τμήματα του κτιρίου είχαν μετατραπεί σε αποθήκες περιοίκων και καταστημάτων.
Το 1954 αναγνωρίστηκε από την ελληνική κυβέρνηση ως αιγυπτιακό βακούφι (wakf), χωρίς όμως να υπάρχει κάποια αισθητή αλλαγή. Το 2001 ξεκίνησε η αποκατάσταση, υπό την ιδιωτική επιχείρηση Μισσιριάν Α.Ε., και από τον Ιούνιο του 2004 λειτουργεί ως μνημείο-ξενοδοχείο. Εις τι οφείλεται η έκτακτος ιστορική ξενάγηση που σας κάνω ανατρέχοντας στο συγκεκριμένο λήμμα της Βικιπαίδειας; Να σας εξηγήσω. Αύριο 29 Μαΐου -ωραία ημερομηνία επιλέξατε, αγαπητοί- επισκέπτεται την Καβάλα ο Τούρκος υφυπουργός αρμόδιος για την οικονομική συνεργασία κ. Ονάλ προκειμένου να συναντήσει εκεί τον Ελληνα ομόλογό του Κώστα Φραγκογιάννη, ο οποίος έλκει την καταγωγή του από την ακριτική αυτή πόλη της χώρας μας. Υποτίθεται ότι θα συζητήσουν ζητήματα οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Ωστόσο είναι αξιοσημείωτο ότι αυτή είναι από τις σπάνιες, αν όχι η πρώτη φορά, που Τούρκος αξιωματούχος ζητά και ελληνική κυβέρνηση δέχεται το αίτημα να κάνει στάση στην Καβάλα. Δεν είναι τυχαία πόλη για τους Τούρκους η Καβάλα. Έχουν μεγάλο καημό για το Ιμαρέτ. Διότι, αν τυχόν ποτέ πέσει στα χέρια τους έπειτα από συνεννόηση με την κυβέρνηση της Αιγύπτου, θα αποκτήσουν τέμενος με θέα το λιμάνι της πόλης! Εις περίοπτον θέσιν, που λέει και το λήμμα. Και την επιθυμία τους αυτή την έχουν εκφράσει εμπράκτως. Επί προεδρίας Μόρσι είχε συναφθεί καταρχήν συμφωνία Τουρκίας – Αιγύπτου να παραχωρηθεί το Ιμαρέτ στην Τουρκική Δημοκρατία έναντι κάποιας άλλης ανταπόδοσης που θα έκανε η Αγκυρα στην Αίγυπτο! Η συμφωνία αυτή, την οποία είχε επιδιώξει ο Ερντογάν μετά πάσης μυστικότητος κάτω από το τραπέζι, δεν ολοκληρώθηκε και δεν υλοποιήθηκε.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι οι Τούρκοι εγκατέλειψαν ποτέ τα σχέδιά τους. Τζαμί στην Καβάλα στην ιδιοκτησία της Τουρκικής Δημοκρατίας σημαίνει ότι το πρόβλημά μας στη Θράκη μετακινείται μία πόλη ανατολικότερα! Τζαμί στην Καβάλα, όπου γεννήθηκε η πρώτη Ευρωπαία χριστιανή Λυδία και άφησε ίχνη από τη μεγάλη πορεία του ο Απόστολος Παύλος, είναι για τους Τούρκους μεγάλη υπόθεση. Θυμίζω ότι ο πρόεδρος Ερντογάν επέμεινε να ρωτά τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Δένδια κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στην Αγκυρα για το τέμενος Βαγιαζήτ στον Εβρο, για το Γενή Τζαμή και το Αλατζά Ιμαρέτ στη Θεσσαλονίκη και ποιος ξέρει, μπορεί, ίσως να είχε στο μυαλό του και το αιγυπτιακό Ιμαρέτ. Για τον Τούρκο πρόεδρο άλλωστε το Ιμαρέτ κακώς παραχωρήθηκε στους Αιγυπτίους. Με βάση τον ισλαμικό νόμο, δικό τους βακούφιο το θεωρεί (δεν είναι της στιγμής οι λεπτομέρειες). Ο συνδυασμός νεοοθωμανισμού και υπερανάδειξης της τουρκικής ταυτότητας του συνόλου της μειονότητας της Θράκης είναι για τον Ερντογάν η ιδανική συνταγή για να κρατά ψηλά στην ατζέντα τον αλυτρωτισμό του και να διατηρεί σε εγρήγορση εξτρεμιστικούς μουσουλμανικούς πυρήνες της περιοχής της Θράκης.
Σας αποκαλύπτω σήμερα όλα αυτά -στους παροικούντες είναι πράγματα γνωστά-, γιατί δεν καταλαβαίνω την επιλογή της κυβέρνησης να αποδεχθεί συνάντηση με Τούρκο αξιωματούχο στην Καβάλα. Είναι ήδη ακατανόητη η απόφαση της κυβέρνησης να επιτρέψει στον Τσαβούσογλου να περιοδεύσει και να κάνει σόου στη Θράκη -προτού έλθει στην Αθήνα μάλιστα-, τώρα προστίθεται και αυτό. Δεν θέλει πολύ να γίνει η ζημιά. Να ζητήσει δηλαδή αθώα ο κύριος Ονάρ ξενάγηση στο Ιμαρέτ. Κύριε Φραγκογιάννη, ακούμε ότι χαίρετε της εκτιμήσεως του πρωθυπουργού για τις τεχνοκρατικές σας ικανότητες. Είναι ώρα να δείξετε και τις διπλωματικές. Αν υπάρχουν.
ΥΓ.: Για την ιστορία, το Ιμαρέτ είναι αγαπημένος προορισμός του Κυριάκου Μητσοτάκη, όταν επισκέπτεται την Καβάλα με τη σύζυγό του Μαρέβα. Εκεί καταλύει συνήθως.
