Πανάκριβη έχει γίνει η ζωή εκατομμυρίων Ελλήνων, αφού τους τελευταίους μήνες έχουν εκτοξευθεί οι τιμές σε περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες. Αιτία είναι η σημαντική άνοδος στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου, οι οποίες έχουν αυξηθεί από τις αρχές του έτους κατά 50%, με το brent να κινείται στα 74 δολάρια το βαρέλι, όταν στις αρχές του έτους είχε διαμορφωθεί στα 51,09 δολάρια.
Αυτή η άνοδος έχει επηρεάσει σημαντικά τα εμπορεύματα παγκοσμίως, καθώς έχουν αυξηθεί τα μεταφορικά αλλά και το κόστος παραγωγής ενός μεγάλου αριθμού προϊόντων και
υπηρεσιών καθημερινής χρήσης. Μόνο η τιμή της βενζίνης έχει αυξηθεί κατά σχεδόν 30%, ενώ στα ύψη έχουν βρεθεί και τα είδη πρώτης ανάγκης, όπως τα πουλερικά, τα ψάρια και οι πατάτες.
Αυτές οι αυξήσεις όχι μόνο έχουν μηδενίσει την αύξηση του κατώτατου μισθού κατά 2%, αλλά, για να καλυφθεί η διαφορά, απαιτείται μια τεράστια άνοδος στις απολαβές των εργαζομένων. Το πλήγμα για τους εργαζομένους γίνεται ακόμα μεγαλύτερο από τη στιγμή που αυτή η αύξηση των 13 ευρώ μεικτά για όσους αμείβονται με τον βασικό μισθό, που κινείται στα όρια της φτώχειας, δεν θα τεθεί σε ισχύ από σήμερα, αλλά από τον Ιανουάριο του 2022. Με τον πληθωρισμό να «ροκανίζει» τις πενιχρές αυξήσεις στον κατώτατο μισθό, οι πολίτες έρχονται αντιμέτωποι με μια ακρίβεια άνευ προηγουμένου.
Το Υπουργείο Οικονομικών παρακολουθεί την εξέλιξη των τιμών χωρίς να εκφράζει κάποια
ανησυχία, καθώς, όπως τονίζουν αρμόδιες πηγές, η άνοδος των τιμών οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες και εκτιμάται ότι το κύμα ανατιμήσεων είναι βραχυπρόθεσμο, για
αυτό και δεν απαιτούνται νέες παρεμβάσεις. Ωστόσο, υπάρχει έντονος προβληματισμός για τις τιμές στο ράφια, οι οποίες από τη στιγμή που παίρνουν τον δρόμο της ανατίμησης,
θεωρείται δύσκολο να επιστρέψουν άμεσα στα επίπεδα που βρίσκονταν προ μηνών.
Πανάκριβα τα τρόφιμα και η ενέργεια
Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τον μήνα Ιούνιο,
σύμφωνα με τα οποία το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν εκτοξευτεί οι τιμές:
* στο φυσικό αέριο κατά 60,6%,
* στις αεροπορικές μεταφορές κατά 35,5%, ενώ την ανιούσα έχουν πάρει και μια σειρά από είδη πρώτης ανάγκης. Για παράδειγμα, έχουν αυξηθεί οι τιμές
* στο αρνί κατά 17%,
* στις πατάτες κατά 8,6%,
* στα ψάρια κατά 4,1% και
* στο ελαιόλαδο κατά 1,3%.
Ηλεκτροσόκ 15%
Η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος καταγράφει για τον Ιούνιο οριακή αύξηση κατά 0,7%,
ωστόσο αυτό θα αλλάξει άρδην, καθώς από σήμερα έρχονται αυξήσεις έως και 15%, τις
οποίες έχει εγκρίνει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.
Παρά τις αλλεπάλληλες ρυθμίσεις οφειλών που ανακοινώνει συνεχώς το υπουργείο
Οικονομικών, φαίνεται πως οι ανατιμήσεις στα προϊόντα θα δυσκολέψουν ακόμα
περισσότερο τη ζωή των Ελλήνων φορολογουμένων, καθώς έχει ήδη αρχίσει μια νέα
φοροκαταιγίδα για την πληρωμή του φόρου εισοδήματος, του ΕΝΦΙΑ και των τελών
κυκλοφορίας, τα οποία δεν εντάσσονται στις ευνοϊκές διατάξεις των ρυθμίσεων.
Ενας βασικός μισθός χρειάζεται μόνο για το νοίκι
Μετά το «ράλι» ανόδου που κατέγραψαν οι τιμές των ακινήτων το 2019, καθώς αυξήθηκαν
κυρίως λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος ξένων επενδυτών για την αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων και την Golden Visa, το ξέσπασμα της πανδημίας ανέκοψε τη ραγδαία άνοδο. Ωστόσο, οι τιμές συνέχιζαν να ανεβαίνουν (αν και με χαμηλότερο ρυθμό), με τα ενοίκια στην Αθήνα να συνεχίζουν να κινούνται προς τα πάνω, καθώς η έλλειψη προσφοράς, σε συνδυασμό με τη σταθερή ζήτηση, ανέβασε τις τιμές τη χρονιά της πανδημίας.
Σύμφωνα με έκθεση του οίκου πιστοληπτικής αξιολόγησης DBRS, ύστερα από μια συνολική
αύξηση 9,2% τη διετία 2018-2019, η αύξηση στις τιμές των κατοικιών επιβραδύνθηκε το
2020 λόγω των αυστηρών περιορισμών, αλλά η επίδοση παρέμεινε θετική με έναν ρυθμό
4,6%.
Επίσης, τα προσωρινά στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος δείχνουν ότι οι τιμές των
κατοικιών συνέχισαν να αυξάνονται με ετήσιο ρυθμό 3,3%, παρά την επιβολή νέων
περιοριστικών μέτρων στο πρώτο τρίμηνο του 2021. Ολα αυτά οδήγησαν νομοτελειακά και σε αύξηση των ενοικίων. Με δεδομένο ότι το 25% του ελληνικού πληθυσμού ζει στο ενοίκιο (καθώς η ιδιοκατοίκηση στη χώρα μας αγγίζει το 75,4%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, έναντι του 70% στην ΕΕ), τα χαμηλά εισοδήματα, σε συνδυασμό με την ακρίβεια, έχουν δημιουργήσει ένα δυσβάσταχτο κόστος στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Μια γρήγορη ματιά στις αγγελίες για μισθώσεις ακινήτων είναι ενδεικτική για να διαπιστώσει κανείς πως ένας οικογενειάρχης μισθωτός με βασικό μισθό, συν το επίδομα γάμου που θα πάρει από τον Ιανουάριο 730 ευρώ μεικτά ή 625 ευρώ καθαρά, αδυνατεί να συντηρήσει ένα παλαιό διαμέρισμα 80 τ.μ. στα Εξάρχεια, για το οποίο θα πρέπει να πληρώνει 400 ευρώ μηνιαίως.
Εφόσον θέλει να μείνει σε ένα πιο αξιοπρεπές σπίτι με την οικογένειά του, θα πρέπει να δίνει σχεδόν ολόκληρο τον μισθό του σε ενοίκια, χωρίς να του μένουν χρήματα για να πληρώνει λογαριασμούς, υποχρεώσεις για τα παιδιά, σίτιση, μετακινήσεις για την εργασία κ.λπ.
«Καίνε» τα καύσιμα, με φόρους πάνω από 1 ευρώ το λίτρο
Ακόμα ένα βαρύ πλήγμα στον οικογενειακό προϋπολογισμό είναι η εκτόξευση των τιμών στα καύσιμα, τα οποία έχουν πάρει την ανηφόρα τους τελευταίους μήνες, καθώς η τιμή του
μπρεντ έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με το περσινό καλοκαίρι. Παράλληλα δεν πρέπει να ξεχνάμε πως με την άρση του lockdown αυξήθηκε και η ζήτηση των υγρών καυσίμων, ενώ οι πολίτες σταμάτησαν να χρησιμοποιούν και τα μέσα μαζικής μεταφοράς, λόγω του συνωστισμού που επικρατεί.
Είναι χαρακτηριστικό πως σε πολλές περιοχές της χώρας η τιμή της απλής αμόλυβδης έχει ξεπεράσει ήδη τα 2 ευρώ το λίτρο, ενώ σε αρκετούς νομούς της επικράτειας οι τιμές
ξεπερνούν το 1,80 ευρώ ή το 1,90 ευρώ ανά λίτρο. Πλέον, η μέση τιμή σε όλη τη χώρα διαμορφώνεται στα 1,685 ευρώ το λίτρο για την αμόλυβδη των 95 οκτανίων, όταν πέρυσι η τιμή άγγιζε τα 1,43 ευρώ το λίτρο. Η μέση τιμή της αμόλυβδης των 100 οκτανίων σε όλη τη χώρα έχει φτάσει τα 1,856 ευρώ, από 1,648 ευρώ πέρυσι τον Ιούλιο.
Πρωταθλητής ακόμα μία φορά είναι ο νομός Κυκλάδων, με τη μέση τιμή της βενζίνης να
αγγίζει τα 1,918 ευρώ το λίτρο και τα Δωδεκάνησα με 1,839 ευρώ. Πανάκριβη είναι η τιμή
της βενζίνης στη Μήλο, που φτάνει έως και τα 2,120 ευρώ το λίτρο, στην Ανάφη 2,080, στη Φολέγανδρο και τη Νάξο 2,050 ευρώ το λίτρο και στη Σαντορίνη έως 2,03 ευρώ.
Πανάκριβοι φόροι
Με την Ελλάδα να κατέχει την τέταρτη θέση στην ακριβότερη βενζίνη ανάμεσα στους «27» της Ε.Ε., οι φορολογούμενοι θα καταβάλουν πανάκριβους φόρους για τη μετακίνησή τους. Είναι ενδεικτικό πως «πρωταθλητές» στην τιμή των καυσίμων είναι οι πλούσιες χώρες του βορά, όπως η Ολλανδία, η Δανία και η Φινλανδία, και στην τέταρτη θέση ακολουθεί η Ελλάδα. Την πρώτη εξάδα συμπληρώνουν η Πορτογαλία, η Ιταλία και η Γερμανία.
Οι Ελληνες οδηγοί, με τους μισθούς που δεν συγκρίνονται με τους αντίστοιχους των βόρειων χωρών, πληρώνουν τη βενζίνη 1,6840 ευρώ το λίτρο, εκ των οποίων:
– Τιμή διυλιστηρίου είναι τα 0,52 ευρώ,
– Φόροι και τέλη τα 1,0385 ευρώ και
– Το περιθώριο κέρδους εταιριών και πρατηριούχων, τα 0,1255 ευρώ.
Για μια διαδρομή 220 χιλιομέτρων, όσο απέχει η Αθήνα από τη Λαμία, για ένα όχημα που
καίει 7,5 λίτρα/100 χλμ., με 1,65 ευρώ το λίτρο θα πληρώσει 26,64 ευρώ, ενώ πέρυσι για την ίδια διαδρομή θα έπρεπε να βάλει βενζίνη 22,68 ευρώ. Αν θεωρητικά γινόταν η ίδια διαδρομή με τις τιμές που επικρατούν στα νησιά των Κυκλάδων, τότε ο οδηγός του οχήματος θα έκαιγε βενζίνη 33,62 ευρώ!
Η Εφορία «τρώει» ακόμη περισσότερα
Χιλιάδες εργαζόμενοι που θα δουν τη μικρή αύξηση στις αποδοχές τους θα κληθούν να
πληρώσουν Εφορία μέχρι και πολλές εκατοντάδες ευρώ, καθώς ξεπερνούν το αφορολόγητο όριο.
Παρά τη μείωση των φορολογικών συντελεστών οι εργαζόμενοι που αμείβονται με τον
κατώτατο μισθό θα πληρώσουν περισσότερη Εφορία έως και 63,7 ευρώ, ακόμα και σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, που η φορολογία ήταν υψηλότερη. Με αυτόν τον τρόπο το υπουργείο Οικονομικών «ψαλιδίζει» ακόμα περισσότερο τις αποδοχές των εργαζομένων, οι οποίοι από την έξτρα φορολογία θα χάσουν έως και το 25% των αυξήσεων.
Φαίνεται πως το οικονομικό επιτελείο βγάζει χρήματα από τη μια τσέπη για να τα βάλει στην
άλλη, αφού με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνει και τη λεγόμενη διεύρυνση της φορολογικής
βάσης, η οποία στηρίζεται στη λογική να πληρώνουν φόρο όσο περισσότεροι γίνεται.
Χάνονται έως και τρεις μήνες αυξήσεων
Είναι ενδεικτικό ότι φορολογούμενος με πάνω από εννέα έτη προϋπηρεσίας που λαμβάνει και επίδομα γάμου μέχρι σήμερα έχει ετήσιο εισόδημα 10.492 ευρώ και πληρώνει φόρο 231,24 ευρώ. Από το 2022 θα λάβει σχεδόν 290 ευρώ περισσότερα, δηλαδή 10.782 ευρώ. Ωστόσο, θα κληθεί να πληρώσει Εφορία 295 ευρώ, δηλαδή θα βγάλει από την τσέπη του επιπλέον 63,7 ευρώ, χάνοντας σχεδόν τρεις μήνες από τις αυξήσεις που του δίνει το κράτος.
Εξίσου χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα εργαζομένων οι οποίοι πληρώνονται με τον
βασικό μισθό έχοντας προϋπηρεσία 3-6 ετών. Σήμερα δηλώνουν στην Εφορία ετήσιο
εισόδημα 8,476 ευρώ και από του χρόνου οι απολαβές τους θα αυξηθούν κατά 280 ευρώ στα 8.756 ευρώ. Ενώ σήμερα δεν πληρώνουν Εφορία, με τον νέο κατώτατο μισθό θα κληθούν να καταβάλουν σε αυτή ετήσιο φόρο 11,07 ευρώ. (βλ. πίνακες 1 και 2).
Επί 14 μισθούς
Στην Ελλάδα καταβάλλονται 14 μισθοί, συνεπώς ο κατώτατος μισθός των 650 ευρώ (663
ευρώ από 1/1/2022) αντιστοιχεί σε 758 ευρώ (773,5 από 1/1/2022) ανά μήνα. Οπως
επισημαίνει το υπουργείο Εργασίας, τα ποσά προσαυξάνονται από 10% μέχρι και 30%
ανάλογα με τα έτη προϋπηρεσίας που έχει συμπληρώσει ο εκάστοτε εργαζόμενος πριν από το 2012.
Σε ορισμένες περιπτώσεις ο κατώτατος μισθός μπορεί να είναι έως και 195 ευρώ υψηλότερος
(έως 198,9 ευρώ από 1/1/2022) και να φτάνει στα 845 ευρώ (861,9 ευρώ από 1/1/2022).
Σημειώνεται ακόμη ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του ΕΦΚΑ ο μέσος μισθός πλήρους
απασχόλησης τον Φεβρουάριο του 2020 ανήλθε στα 1.187 ευρώ μεικτά.
Παρ’ όλα αυτά η πραγματική αύξηση των μισθών είναι πολύ μικρότερη, καθώς το υπουργείο Εργασίας αναφέρεται μόνο στα μεικτά εισοδήματα και όχι μετά την καταβολή των φόρων.
