Ακόμα μία φορά η λεγόμενη «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» στο ζήτημα της Αμμοχώστου εξανεμίζεται στην πράξη, αφού, πέραν της καταδίκης των τουρκικών αυθαίρετων κινήσεων που αφορούν το άνοιγμα μέρους της περίκλειστης περιοχής, από την επίσημη Ένωση κανένα μέτρο ή κύρωση δεν προωθείται ουσιαστικά ή μελετάται εναντίον της Τουρκίας για την απαράδεκτη μονομερή ενέργεια σε βάρος κράτους-μέλους, πολύ περισσότερο καθώς αυτή η ενέργεια αφορά ευρωπαϊκό έδαφος.
- Από τον Νίκο
Σταυρουλάκη
Μπορεί η συνθήκη ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε. να περιλαμβάνει εδαφικά ολόκληρο το νησί, αλλά ήδη το κυπριακό έδαφος είναι διαιρεμένο πρακτικά σε τρεις «υπο-κυριαρχίες»:
- τα ελεύθερα εδάφη της Κυπριακής Δημοκρατίας
- το έδαφος των βρετανικών βάσεων που χαρακτηρίζεται (και είναι) βρετανικό
- το κατεχόμενο από την Τουρκία, μετά την εισβολή του 1974, τμήμα της Κύπρου
Στις παραπάνω «ζώνες» πρέπει να προστεθεί και το έδαφος που οριοθετείται από τα όρια της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, το οποίο, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, θα έπρεπε να τελεί υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ. Σύμφωνα με αυτό το «μοντέλο» το έδαφος των Βαρωσίων δεν είναι «έδαφος» που ανήκει στον διεθνή οργανισμό, ο οποίος, με βάση τα ψηφίσματα του ύπατου Συμβουλίου του, θα έπρεπε να ασκεί μόνο διοίκηση επ’ αυτού… Συνεπώς και το έδαφος της περίκλειστης περιοχής αποτελεί έδαφος της Ε.Ε.
Μέχρι πρότινος, όταν η Βρετανία ήταν ακόμα μέλος της Ε.Ε., το «όλον» κυπριακό έδαφος ήταν ευρωπαϊκό. Πλέον, η Κύπρος αποτελείται από το ευρωπαϊκό έδαφος (ελεύθερα εδάφη, κατεχόμενα εδάφη) και τα βρετανικά εδάφη των αγγλικών βάσεων. Το καθεστώς αυτό επιχειρεί να διαρρήξει η Τουρκία με τη νέα θέση περί δύο κρατών στην Κύπρο, που οδηγεί ουσιαστικά σε τριχοτόμηση της Μεγαλονήσου. Το Λονδίνο πάντα γνώριζε ότι η θέση περί δύο κρατών στην Κύπρο ισχυροποιεί τη βρετανική παρουσία στο νησί.
Με αυτά τα δεδομένα η απόφαση της Ε.Ε. για την πρόσφατη τουρκική πρόκληση στα Βαρώσια, η οποία επισημοποιήθηκε με την επίσκεψη Ερντογάν στα Κατεχόμενα στις 20 Ιουλίου και τις εξαγγελίες του κατοχικού καθεστώτος περί ανοίγματος μικρού (δοκιμαστικά) μέρους της περιοχής των Βαρωσίων (περίπου του 3,5%), καταδικάζει μεν τις τουρκικές κινήσεις, αλλά για ακόμα μία φορά οι καταδίκες παραμένουν στο πεδίο των λόγων και όχι (ακόμα) στο πεδίο συγκεκριμένων πράξεων ή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Στο θέμα αυτό, σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική και η κυπριακή διπλωματία αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες, αλλά αποτελέσματα δεν υπάρχουν μέχρι στιγμής… Είναι για γέλια το γεγονός ότι η Ε.Ε. δεν είναι σε θέση να αντιδράσει σε καταπάτηση δικού της εδάφους. Η Ε.Ε. προσπαθεί να υψώσει ανάστημα, αλλά δεν μπορεί. Αρχικά στο θέμα των Βαρωσίων οι Βρυξέλλες ανέμεναν τις αποφάσεις του Σ.Α. του ΟΗΕ, όπως θα προέκυπταν μετά την υιοθέτηση της κοινής θέσης (προεδρική δήλωση) εκ μέρους του Συμβουλίου.
«Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι» οι υπαίτιοι για τη νέα κατάσταση
Στο ανακοινωθέν του Σ.Α. για τα Βαρώσια (Παρασκευή 23/7 – τρεις ημέρες μετά τις τουρκικές προκλήσεις), που προέκυψε ύστερα από έντονο παρασκήνιο και αντιδράσεις στην αναμενόμενη βρετανική φιλοτουρκική στάση, μετά κόπων και βασάνων το μόνο που κατέστη εφικτό είναι να κατονομάζονται οι υπαίτιοι για τη νέα κατάσταση στην περίκλειστη περιοχή «Τούρκοι και Τουρκοκύπριοι». Οι υπαίτιοι ήταν «εξαφανισμένοι» στο πρώτο βρετανικό σχέδιο δήλωσης…
Στην τελική διατύπωση τονίστηκε τουλάχιστον το γεγονός ότι «η περιοχή των Βαρωσίων θα πρέπει με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ να τελεί υπό τη διοίκηση του ΟΗΕ και η κατάσταση να επιτρέπει την απρόσκοπτη κίνηση των δυνάμεων της UNFICYP στην περιοχή». Κατά τα λοιπά, το Σ.Α. εξέφρασε απλώς τη λύπη του για την εξέλιξη.
Τη σκυτάλη πήρε η Ε.Ε. και στις δηλώσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων, και ειδικότερα του Ζ. Μπορέλ, η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» πήγε περίπατο για ακόμα μία φορά. Τέσσερις ημέρες αργότερα ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. ανέφερε: «Οι υπουργοί Εξωτερικών θα εξετάσουν ενέργειες σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην επόμενη συνάντησή τους, εφόσον δεν υπάρξει συμμόρφωση της Τουρκίας με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας».
Υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι η Τουρκία θα συμμορφωθεί με το γράμμα της προεδρικής δήλωσης του Σ.Α. του ΟΗΕ το επόμενο διάστημα; Οι «ενέργειες» για τις οποίες ομιλεί ο Μπορέλ θα μπουν άλλωστε στο ισοζύγιο της «θετικής ατζέντας» προς την Τουρκία που υιοθετήθηκε στο τελευταίο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και θα «χαθούν» στον κυκεώνα πιθανών… μελλοντικών κυρώσεων, για τις οποίες η Τουρκία δεν… ιδρώνει!
Χώρες – δορυφόροι που συντάχθηκαν με την Ε.Ε. και αρνητές
Και ενώ η Ε.Ε. δεν μπορεί να ορθώσει το παραμικρό ανάστημα απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα σε βάρος της (σε βάρος κρατών-μελών της), απαιτεί από τα μη κράτη-μέλη να εναρμονιστούν με τις υποτονικές θέσεις της. Όπως είναι γνωστό, οι Βρυξέλλες έπειτα από κάθε απόφαση που λαμβάνουν επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής ζητούν από τα μη κράτη-μέλη, δηλαδή τις χώρες που είτε έχουν ειδική σχέση με την Ε.Ε. είτε ανήκουν στον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο να ευθυγραμμιστούν με τις θέσεις της Ένωσης.
Η προαναφερθείσα στάση καταγράφεται και μέσα από έγγραφο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κυκλοφόρησε μετά τη δήλωση Μπορέλ. Συγκεκριμένα, αυτό ζητήθηκε μετά την απόφαση που έλαβε η Ε.Ε. καταδικάζοντας τις ενέργειες της Τουρκίας στην κλειστή περιοχή των Βαρωσίων («Φιλελεύθερος» Κύπρου).
Από τις τοποθετήσεις αξιωματούχων των χωρών αυτών, ακόμα και συνοδοιπόροι της Άγκυρας σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, στο θέμα της Αμμοχώστου υποχρεώθηκαν να σταθούν απέναντι στην Τουρκία. Από τις χώρες των Βαλκανίων, η Αλβανία και η λεγόμενη Β. Μακεδονία, που διατηρούν στενές σχέσεις με την Τουρκία σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, ευθυγραμμίστηκαν με την απόφαση της Ε.Ε. σε ό,τι αφορά το θέμα των Βαρωσίων.
Στο ίδιο μοτίβο, η Σερβία και το Μαυροβούνιο ευθυγραμμίστηκαν με την Ε.Ε., χώρες που επίσης έχουν πολύ καλή συνεργασία με την Τουρκία σε πολλούς τομείς. Εξαίρεση, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, καθώς η χώρα αυτή επιλέγει να μην τοποθετείται σε θέματα εξωτερικής πολιτικής.
Σε έναν δεύτερο κύκλο, Ουκρανία, Μολδαβία και η «χριστιανική» Γεωργία αρνήθηκαν να ευθυγραμμιστούν, ενώ η Αρμενία, που υφίσταται παρομοίως την τουρκική , υιοθέτησε την ευρωπαϊκή θέση. Στη λίστα των χωρών που είχαν απαντήσει «θετικά» ήταν η Νορβηγία και το Λιχτενστάιν.
Εννοείται ότι η Τουρκία δεν ταράζεται από τις απαιτήσεις της «πανίσχυρης» (!) Ε.Ε., που επιμένει να επιβάλλει τη θέση της στους δορυφόρους της, γι’ αυτό τη διατυπώνει χαμηλόφωνα, ώστε να μην ακουστεί καλά στην Άγκυρα…
