Η Λίτσα στρώνει τα λίγα τραπέζια στην ονομαστή ταβέρνα της στις Ροβιές, μπροστά στη θάλασσα. Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο και η πανέμορφη παραλία είναι άδεια. Η Λίτσα επιμένει όμως, μαζί με τη Γιώτα, τη βοηθό της, που είδε το σπίτι της -μέσα στο χωριό, αν είναι δυνατόν- να καίγεται ολοσχερώς.
- Από τον
Μιχάλη Ψύλο
Απλώνουν τα άσπρα τραπεζομάντιλα στα τραπέζια, φτιάχνουν τις καρέκλες, περιμένοντας τους πελάτες. Που όμως δεν υπάρχουν. «Την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου ήρθε μόλις μία παρέα το μεσημέρι και ήρθαν άλλες δύο το απόγευμα», λέει η Λίτσα στη «δημοκρατία». «Μας άφησαν να καούμε, άφησαν τη βόρεια Εύβοια να καεί απ’ άκρη σ’ άκρη». Δεν της βγάζεις από το μυαλό ότι οι Ροβιές και οι υπόλοιπες περιοχές στη βόρεια Εύβοια αφέθηκαν στην τύχη τους, να καούν.
Προσπαθώ να την παρηγορήσω. «Θα λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι», είναι το μόνο που βρήκα να ψελλίσω. Η Λίτσα σκάει στα γέλια. Ένα γέλιο ειρωνικό, γεμάτο πίκρα και σαρκασμό: «Αστείο ήταν αυτό… Επιτρέπεται να ξεσπάσει η φωτιά στη Δάφνη και να φτάσει στο Πευκί, καίγοντας τα πάντα σε μια απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων; Δεν μπορούσαν να τη σβήσουν; Δεν ήθελαν να τη σβήσουν… Και έρχονται τώρα να σου δώσουν μια τσάντα ψώνια και σου λένε “φτιάξε πάλι τη ζωή σου”; Πώς να ξαναρχίσω τη ζωή μου στα 70;»
Λίγα χιλιόμετρα νοτιότερα, στη Λίμνη, συναντάμε την Αμαλία, που είδε τις φλόγες να περνάνε μέσα από το ξενοδοχειακό της συγκρότημα -τη «Βατερή»-, αφήνοντας πίσω τους μεγάλες ζημιές. Τη βρήκαμε να τριγυρίζει στα αποκαΐδια στη «Βατερή». Έχει ακόμη μουντζούρα στο πρόσωπο και ας πέρασε μια βδομάδα από τις φωτιές. Η Αμαλία δεν έχει χάσει όμως το κουράγιο της.
«Η βόρεια Εύβοια, παρ’ όλες τις πληγές της -κάποιες θα πάρουν καιρό να γιατρευτούν-, είναι εδώ και σας προσκαλεί να περάσετε λίγες μέρες μαζί της. Η Λίμνη, οι Ροβιές, η Αγία Αννα, τα Βασιλικά, το Πευκί, όλα τα χωριά μας μικρά και μεγαλύτερα στις πλαγιές και στις παραλίες χρειάζονται το γέλιο σας και τις χαρούμενες φωνές σας», λέει στη «δημοκρατία» η Αμαλία, με την ευχή η φωνή της να φτάσει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
«Όλα τα καταλύματα είναι έτοιμα… Όλα; Όλα εκτός από το δικό μου», μονολογεί. «Δεν θα είναι φέτος έτοιμη η καημένη η “Βατερή”. Θα γίνει όμως κι αυτό σύντομα και θα κάνουμε το καλύτερο για εσάς»!
Έως και 700.000 στρέμματα οι καμένες εκτάσεις
Ιστορίες ανθρώπινες, πονεμένες, καθημερινές, σε όλη τη βόρεια Εύβοια, που είδε αρχές Αυγούστου τις φλόγες να την καταστρέφουν. Οικολογικά, αλλά και οικονομικά και κοινωνικά. Οι καμένες εκτάσεις στη βόρεια Εύβοια φτάνουν τα 507.950 στρέμματα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του συστήματος δορυφορικών καταγραφών EFFIS. Οι τοπικές Αρχές εκτιμούν όμως ότι μπορεί να φτάσουν τα 700.000 στρέμματα.
Ο αγώνας της βόρειας Εύβοιας για να ορθοποδήσει πάλι θα είναι αναμφίβολα μακροχρόνιος και σκληρός. Παντού, όπου στρέψεις το βλέμμα, μπορεί να βλέπεις καταστροφή, αλλά αντικρίζεις επίσης και γενναίους, αποφασισμένους ανθρώπους. Όπως η Κική Γεραλή, ιδιοκτήτρια ταβέρνας στο χωριό Κοκκινομηλιά, όπου κάηκαν κάπου 20 σπίτια. Βλέπω την Κική σε ένα βίντεο που μου έστειλε η εξαιρετική δημοσιογράφος της Ιστιαίας Πάρη Ντελκή να λέει: «Πάλι ξανά από την αρχή, συνεχίζουμε και δεν το βάζουμε κάτω. Θα συνεχίσω να σας σερβίρω τσιπουράκι. Δεν έχω πολλά για μεζέ, γιατί δεν είχαμε ρεύμα, μόνο μια ντοματούλα και καμιά ελίτσα».
Να γιατί αξίζει να βοηθήσουμε τη βόρεια Εύβοια. Για τους υπέροχους ανθρώπους της, ρε γαμώτο…
Έπειτα από οκτάμηνο lockdown μας βρήκε η συμφορά
Ποια ήταν τα «προσόντα» της περιοχής; Η υπέροχη φύση, τα δάση, τα πεύκα που έφταναν μέχρι τη θάλασσα. Όλα αυτά χάθηκαν, μαζί τους και η βασική πηγή εισοδήματος της βόρειας Εύβοιας: ο τουρισμός. Τουλάχιστον για φέτος. Οι άνθρωποι του τουρισμού άρχισαν ήδη μια καμπάνια μήπως και σώσουν ό,τι μπορούν. Για να μη γίνουν κι αυτοί μετανάστες, όπως οι «ρετσινάδες» και οι κτηνοτρόφοι.
«#Support_Tourism_VoriaEvia» είναι το hashtag της καμπάνιας των ανθρώπων που ασχολούνται με τον τουρισμό, από τη Λίμνη ως το Πευκί, την Αιδηψό, τα Ήλια και τα Βασιλικά, τα Ελληνικά και την Αγία Άννα.
«Καταρχάς να πούμε ότι δεν είχαμε καν τουρισμό», λέει στη «δημοκρατία» ο Γιώργος Μπλουκίδης, ξενοδόχος από τη Λίμνη. «Προερχόμασταν από ένα οκτάμηνο lockdown και πριν ακόμη προλάβουμε να λειτουργήσουμε συνέβη αυτή η συμφορά. Ακυρώθηκαν όλες οι κρατήσεις για Αύγουστο, πολλοί είχαν δώσει προκαταβολές μάλιστα. Ελπίζουμε ότι ο κόσμος θα δείξει κατανόηση και, εφόσον ηρεμήσουμε, θα κάτσουμε να βρούμε μια λύση, έναν τρόπο να αποζημιωθούν αυτοί οι άνθρωποι», συμπληρώνει.
Στην Αιδηψό, την επονομαζόμενη και «Μύκονο των γερόντων», λόγω των ιαματικών λουτρών που επισκέπτονται πολλοί ηλικιωμένοι, μιλήσαμε με τον Θεόδωρο Ρουμελιώτη, ιδιοκτήτη ξενοδοχείων. «Στην περιοχή της Αιδηψού υπάρχουν περίπου 20.000 κλίνες σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Η πληρότητα αυτή τη στιγμή αν είναι στο 10%, θα είναι ευτύχημα», μας λέει. «Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να μιλάμε για νέες κρατήσεις, γιατί δεν υπάρχουν. Μέχρι τέλος Αυγούστου έχουμε μόνο ακυρώσεις σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Για να καταλάβετε: Το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου το ξενοδοχείο μας είχε έναν ή δύο πελάτες. Στην Αιδηψό και στην ευρύτερη περιοχή του Αγίου Νικολάου, Λιχάδας, Γιάλτρων δεν υπάρχει πρόβλημα, η περιοχή είναι πεντακάθαρη και γι’ αυτό θέλουμε να καλέσουμε τον κόσμο να έλθει και να κάνει άφοβα τις διακοπές του. Με αυτόν τον τρόπο θα στηρίξει και εμάς και την ευρύτερη περιοχή, γιατί πάρα πολύς κόσμος από τη βόρεια Εύβοια εργάζεται στην Αιδηψό, είτε στα ξενοδοχεία, εστιατόρια, κ.λπ.», λέει στη «δημοκρατία» ο κ. Ρουμελιώτης.
«Περάσαμε ένα περσινό καλοκαίρι πολύ κακό: Ουσιαστικά δουλέψαμε δύο εβδομάδες πέρυσι. Και φέτος, ενώ ο Ιούλιος ξεκίνησε καλά και ήμασταν σίγουροι ότι και ο Αύγουστος θα πήγαινε καλά -γιατί είχαμε πολλές κρατήσεις-, ήρθε το κακό και μας κατέστρεψε. Εκτός από την οικολογική καταστροφή που είναι τεράστια, το ίδιο είναι και η οικονομική. Πολλοί άνθρωποι που ασχολούνται επίσης με τη γη δεν θα μπορέσουν να δουλέψουν για πολλά χρόνια», τονίζει ο ξενοδόχος από την Αιδηψό.
Στο Πευκί η φωτιά έσβησε στη θάλασσα
Το Πευκί, που είναι αμιγώς τουριστικό χωριό και διαθέτει περίπου 3.000 κλίνες, είδε τη φωτιά να σβήνει στη θάλασσα. Αβοήθητοι οι κάτοικοι από το «επιτελικό κράτος» και στα γύρω χωριά, λένε με οργή πως έσωσαν τα σπίτια τους γιατί αγνόησαν τις εκκλήσεις της κυβέρνησης να απομακρυνθούν χωρίς καν να υπάρχει ουσιαστική επιχείρηση πυρόσβεσης από την Πολιτεία. Οι καταστροφές στα δάση της περιοχής, που υποτίθεται ότι θα τα προστάτευε ο κρατικός μηχανισμός, είναι τεράστιες.
«Η τουριστική κατάσταση στο Πευκί θυμίζει τέλος σεζόν, ενώ είμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού», λέει στη «δημοκρατία» η Σοφία Τουρούτογλου που ασχολείται με τον τουρισμό στο Πευκί. «Είχαμε πληρότητα 85% πριν από την πυρκαγιά, και την εβδομάδα που ξέσπασαν οι φωτιές περιμέναμε ότι η πληρότητα θα έφτανε το 100% εν όψει του Δεκαπενταύγουστου. Δυστυχώς η κατάσταση είναι τραγική τώρα. Ο κόσμος είναι πολύ επιφυλακτικός σε ό,τι αφορά την ατμόσφαιρα πλέον. Δεν φοβούνται την ασφάλεια, γιατί ό,τι ήταν να καεί κάηκε, αλλά η ανησυχία είναι για την ατμόσφαιρα, το περιβάλλον», καταλήγει.
Χάρη στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των εργαζομένων στον ΔΕΔΔΗΕ, που ήρθαν μάλιστα στη βόρεια Εύβοια από διάφορα μέρη της χώρας, αποκαθίσταται σταδιακά και η ηλεκτροδότηση στις πυρόπληκτες περιοχές, καθώς πολλά χωριά είχαν μείνει χωρίς ρεύμα.
Επιχειρηματίες και εργαζόμενοι στον τουρισμό ζητούν γενναία μέτρα
Οι ιδιοκτήτες, αλλά και οι απασχολούμενοι στον τουριστικό κλάδο στη βόρεια Εύβοια ζητάνε ουσιαστική βοήθεια από την Πολιτεία, όχι «ψίχουλα». «Δεν φταίμε εμείς που καταστραφήκαμε, αλλά ο κρατικός μηχανισμός που μας άφησε αβοήθητους», λένε με μια φωνή όλοι με τους οποίους συνομιλήσαμε. «Από την Πολιτεία περιμένουμε να εφαρμοστούν τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί, αλλά και την επέκταση αυτών των μέτρων γιατί λύσεις υπάρχουν», λέει ο Γιώργος Μπλουκίδης στη «δημοκρατία».
«Αυτό που δεν ξέρω όμως είναι αν υπάρχει πραγματική βούληση για να δοθούν οριστικές λύσεις. Θα πρέπει να ληφθούν γενναίες αποφάσεις. Όλοι οι κάτοικοι της Βόρειας Εύβοιας, που είναι περίπου 40.000, θα ζήσουν τα επόμενα χρόνια στο όριο του ανέφικτου. Και τα μέτρα που θα ληφθούν θα πρέπει να είναι στα όρια του ανέφικτου. Δεν είναι δυνατόν μια μετάθεση της πληρωμής του ΕΝΦΙΑ να θεωρείται λύση. Αυτό είναι ένα πρώτο μέτρο ανακούφισης. Πρέπει να εφαρμοστούν οριστικά, αναπτυξιακά μέτρα. Δεν ζητάμε επανεκκίνηση, αλλά εκκίνηση. Είμαστε στο σημείο μηδέν. Για να ξεκινήσει κάποιος από το σημείο μηδέν πρέπει και όλες οι άλλες παράμετροι… τα συσσωρευμένα χρέη… να παγώσουν ή να μηδενιστούν. Γιατί στο τέλος θα επανασυγκροτήσουμε τις επιχειρήσεις, αλλά, επειδή θα έχουν συσσωρευτεί υπέρογκα ποσά, δεν θα μπορέσουμε να τις διατηρήσουμε και θα τις παραδώσουμε στους δανειστές. Είτε να επεκταθεί το πάγωμα των χρεών είτε να μηδενιστούν. Θεωρώ ότι η Ε.Ε. δεν θα φέρει ιδιαίτερες αντιρρήσεις, αλλά είναι θέμα βούλησης της κυβέρνησης. Οι χιλιάδες εργαζόμενοι στα τουριστικά πρέπει να βοηθηθούν γιατί το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο για φέτος, αλλά για τα αρκετά επόμενα χρόνια. Από το 2015 μέχρι και πέρυσι ο Δήμος Λίμνης – Μαντουδίου – Αγίας Άννας βρισκόταν συνεχώς σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης για μεγάλα διαστήματα. Είτε λόγω πυρκαγιών είτε λόγω πλημμυρών από τις καταιγίδες “Ζορμπάς”, “Μήδεια”, κ.λπ. Επομένως, είναι δεδομένο ότι έχουν συσσωρευτεί χρέη και, αν συνυπολογίσετε τη δεκαετή οικονομική κρίση, το πρόβλημα διογκώνεται», σημειώνει ο ξενοδόχος από τη Λίμνη.
«Θα ακούσουν τις λύσεις που θα προτείνουμε; Γιατί ο χρόνος τρέχει εναντίον μας». διερωτάται ο κ. Μπλουκίδης
Στο ίδιο μήκος κύματος ο Θεόδωρος Ρουμελιώτης από την Αιδηψό, ο οποίος λέει στη «δημοκρατία» ότι «τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν είναι για να βοηθηθούμε την πρώτη ημέρα. Αλλά αν δεν υπάρξει ένα πρόγραμμα χρηματοδότησης, ρευστότητα στις επιχειρήσεις, πρέπει να παγώσουν και να διαγραφούν χρέη. Αναστολή συμβάσεων των εργαζομένων τουλάχιστον ως τον Μάιο του 2022, έτσι ώστε και ο κόσμος να παίρνει κάποια χρήματα από την Πολιτεία και οι επιχειρήσεις να αντέξουν. Να γίνει μια ανασυγκρότηση της βόρειας Εύβοιας από το μηδέν, ώστε να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα σε όλους τους τομείς».
Άμεση χρηματοδότηση
«Αν είχα τον πρωθυπουργό απέναντί μου, θα ζητούσα άμεση χρηματοδότηση στα τουριστικά καταλύματα, γιατί όλοι περιμέναμε έναν Αύγουστο να δουλέψουμε», λέει η Σοφία Τουρούτογλου από το Πευκί. «Με δεδομένο ότι είχαμε κακή και την προηγούμενη χρονιά με την πανδημία – έχουμε δύο χρόνια συσσωρευμένων ζημιών. Ζητάω να δουλέψουμε για να ξεχρεώσουμε. Να φτιαχτούν οι υποδομές στη βόρεια Εύβοια, να ξεκινήσει γρήγορα η αναδάσωση, προβολή, να κατευθυνθεί προς τη δική μας περιοχή ο κοινωνικός τουρισμός. Να δοθούν κίνητρα για κοινωνικό τουρισμό στην περιοχή μας. Να μπει η βόρεια Εύβοια σε ένα πρόγραμμα σοβαρής ενίσχυσης».
Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Εύβοιας, Μίλτος Χέλμης, τονίζει μιλώντας στη «δημοκρατία» ότι «δυστυχώς είναι χαμένη η τουριστική περίοδος στη βόρεια Εύβοια. Στο νησί μας υπάρχουν 200 ξενοδοχεία. Η καταστροφή στα δάση, στο περιβάλλον, προκαλεί αλυσιδωτά ζημιές και στις τουριστικές επιχειρήσεις. Η Ένωση Ξενοδόχων ζητεί από την Πολιτεία να δοθεί χρηματοδότηση στις επιχειρήσεις, αλλά και μια περίοδος χάριτος για τις πληρωμές χρεών, κ.λπ., για τέσσερα έως πέντε χρόνια», τονίζει ο κ. Χέλμης.
«Η βασική ημερομηνία», λέει στη «δημοκρατία», «είναι η 1η Ιανουαρίου 2022, γιατί μέχρι τότε έχουν ανασταλεί οι πληρωμές φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Τότε όμως θα πρέπει να επιστραφούν οι επιστρεπτέες επιχορηγήσεις που έχουμε πάρει και θα κληθούν οι επιχειρηματίες αφενός να ρυθμίσει τα συσσωρευμένα χρέη, όχι μόνο τα παλιά, αλλά και αυτά που έγιναν την περίοδο της σημερινής κρίσης, καταλαβαίνετε σε τι θέση θα βρεθούμε. Μας οδηγούν σε αδιέξοδο».
Ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων προσθέτει μάλιστα ότι «επειδή πολλοί πελάτες που υποχρεώθηκαν να ακυρώσουν τις κρατήσεις τους στη βόρεια Εύβοια ζητούν πίσω τις προκαταβολές, η κυβέρνηση να μεριμνήσει να βγει ένα voucher που θα δοθεί στους πελάτες με ισχύ κάποιο χρονικό διάστημα. Έτσι, οι πελάτες δεν θα χάσουν τα χρήματά τους και θα μπορέσουν να ανασάνουν οι ξενοδόχοι και οι ιδιοκτήτες που δεν έχουν ρευστότητα αυτή τη στιγμή».
