Τα ελληνικά νοικοκυριά με τον ερχομό του Σεπτεμβρίου είναι αντιμέτωπα με την τετραπλή καταιγίδα που επιφέρουν οι αυξήσεις στα είδη πρώτης ανάγκης, τα τιμολόγια ρεύματος, την τιμή της βενζίνης και τα σχολικά είδη. Tην ώρα που ο οικογενειακός προϋπολογισμός για το 70% των καταναλωτών φτάνει μόνο για να καλυφθούν οι βασικές ανάγκες σε τροφή και στέγη και τρεις στους τέσσερις ανησυχούν σημαντικά για το κόστος διαβίωσης (στοιχεία της εταιρίας ερευνών αγοράς NielsenIQ), το καλάθι της νοικοκυράς γίνεται εβδομάδα με την εβδομάδα ακριβότερο.
Οι περισσότεροι καταναλωτές θα χρειαστεί να κάνουν περικοπές στις δαπάνες τους, προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες που δημιουργούν η μείωση του εισοδήματος και η αύξηση των τιμών στα προϊόντα. Δεν είναι τυχαίο ότι ήδη ένα μεγάλο ποσοστό των καταναλωτών αναζητά στο ίντερνετ προϊόντα για να πετύχει καλύτερες τιμές.
«Φωτιά» η τιμή της βενζίνης
Η μέση τιμή της αμόλυβδης βρίσκεται πέριξ των 1,70 ευρώ ανά λίτρο, ωστόσο ήδη σε πολλές περιοχές της Ελλάδας αγγίζει ακόμα και τα 2 ευρώ. Πρωταθλητής στην ακρίβεια της βενζίνης εμφανίζεται το σύμπλεγμα των Κυκλάδων, όπου η μέση τιμή της αμόλυβδης στα μέσα Αυγούστου διαμορφώνεται στα 1,926 ευρώ/λίτρο. Η Τήνος και η Μύκονος, για παράδειγμα, έχουν ήδη «πατήσει» τα 2 ευρώ/λίτρο. Ακολουθούν τα Δωδεκάνησα με 1,845 ευρώ/λίτρο και η Σάμος 1,806 ευρώ/λίτρο.
Μεσοσταθμικά, η τιμή της βενζίνης στο σύνολο της επικράτειας βρίσκεται στα 1,692 ευρώ/λίτρο, με συνολικά 23 Περιφέρειες της χώρας να κινούνται σε υψηλότερα επίπεδα από τη μέση τιμή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, ωστόσο, εμφανίζει το γεγονός ότι την αντίστοιχη περσινή περίοδο η μέση τιμή της βενζίνης σε όλη τη χώρα ήταν κατά σχεδόν 20 λεπτά/λίτρο χαμηλότερη (διαμορφώθηκε στα 1,428 ευρώ/λίτρο).
Για αύξηση 20% στην αμόλυβδη και 17% στο πετρέλαιο κίνησης από την αρχή της χρονιάς στην τελική τιμή διάθεσης κάνει λόγο ο Γιώργος Ασμάτογλου, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων, ο οποίος επισημαίνει ότι, παρότι τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται ελαφρά υποχώρηση στις τιμές του αργού πετρελαίου στα 69 και 70 δολάρια το βαρέλι, αυτή δεν φτάνει μειωμένη στους καταναλωτές.
Ξεφεύγουν τα σχολικά είδη
Ο Σεπτέμβριος, λόγω του ανοίγματος των σχολείων και των πανεπιστημιακών σχολών, θεωρείται μήνας μεγάλης βαρύτητας για το λιανεμπόριο, με τον τζίρο των καταστημάτων μόνο από τα σχολικά είδη να φτάνει τα 150.000.000 ευρώ. Οι εκτιμήσεις είναι ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος αυξήσεων στις τιμές σε σχέση με πέρυσι, καθώς τα περισσότερα είναι εισαγόμενα προϊόντα και λόγω της αύξησης των μεταφορικών στην ποντοπόρο ναυτιλία τα σχολικά είδη να εμφανιστούν αυξημένα έστω και για 20 και 30 λεπτά σε σχέση με πέρυσι. Παραδοσιακά το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου πραγματοποιείται περίπου το 70% του συνολικού ετήσιου τζίρου της συγκεκριμένης αγοράς.
Τσουχτερές αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος
Οι υψηλές τιμές στη χονδρεμπορική αγορά που έσπασαν κάθε ρεκόρ τον Αύγουστο, πυροδοτούμενες και από την υψηλή ζήτηση λόγω του παρατεταμένου καύσωνα, θα φέρουν -σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς- αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος, που θα φτάσουν μέχρι και το 50%, ασκώντας ασφυκτικές πιέσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις που παλεύουν να ορθοποδήσουν από τις επιπτώσεις της πανδημίας.
Στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και συνολικότερα στην κυβέρνηση ο προβληματισμός για την επιβάρυνση των καταναλωτών αλλά και των αλυσιδωτών ανατιμήσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες από την αύξηση του ενεργειακού κόστους είναι έντονος, ωστόσο δεν υπάρχουν εργαλεία για τον περιορισμό τους, αφού κατά κύριο λόγο οι αυξήσεις είναι αποτέλεσμα εξωγενών παραγόντων, που συνδέονται με τη σημαντική άνοδο των τιμών των CO2 ως αποτέλεσμα της πολιτικής της Ε.Ε. για την κλιματική αλλαγή και το συνεχιζόμενο ράλι της τιμής του φυσικού αερίου.
Κύμα ανατιμήσεων και στα ράφια! Αδειάζει το καλάθι της νοικοκυράς
Τα ελληνικά νοικοκυριά βρίσκονται ήδη αντιμέτωπα με ανατιμήσεις σε δεκάδες βασικά προϊόντα, ανατιμήσεις που φτάνουν έως το 72% στην περίπτωση του φυσικού αερίου, καθώς και πολλές ακόμη σε σειρά βασικών τροφίμων -μικρότερες αλλά ιδιαιτέρως σημαντικές-, καθώς επιβαρύνουν σχεδόν σε καθημερινή βάση τον οικογενειακό προϋπολογισμό. Οι ανατιμήσεις μάλιστα σε βασικά τρόφιμα, όπως είναι τα έλαια, τα κρέατα, τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά, τα τυριά, οι μαργαρίνες, αλλά ακόμη και το ψωμί, επιδεινώνουν περαιτέρω την κατάσταση των πιο ευάλωτων οικονομικά νοικοκυριών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το περασμένο Ιούνιο είχαμε αυξήσεις στο χοιρινό (+1,7%), στα νωπά ψάρια (+2,2%), στα τυριά (+1,1%) και στα νωπά φρούτα (+20,4%), ενώ σε ετήσια βάση στις οκτώ από τις 15 κατηγορίες τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών που εξετάζει η ΕΛ.ΣΤΑΤ. σημειώθηκαν αυξήσεις.
Συγκεκριμένα, τον Ιούνιο του 2021 σε σχέση με τον Ιούνιο του 2020, διψήφια άνοδο τιμών είχαμε σε αρνί και κατσίκι (+17,0%) και άλλα βρώσιμα έλαια (+15,0%), ενώ οι πατάτες ακρίβυναν κατά 8,6%. Αυξημένες τιμές έχουν τα πουλερικά (+1,2%), τα νωπά ψάρια (+4,1%), τα τυριά (+2,5%), το ελαιόλαδο 1,3% και τα νωπά λαχανικά 1,2%.
Ακόμη χειρότερη ήταν η κατάσταση τον Ιούλιο του 2021 σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2020, αφού προκύπτουν ενδεικτικά ανατιμήσεις στα ακόλουθα προϊόντα: φυσικό αέριο 72,32%, πετρέλαιο κίνησης 20,25%, βενζίνη 16,8%, άλλα βρώσιμα έλαια 16,32%, αρνί και κατσίκι 13,21%, νωπά λαχανικά 8%, νωπά ψάρια 6,58%, νωπά φρούτα 5,19%, φρέσκα θαλασσινά 4,39%, τυριά 3,54%, μαργαρίνη και άλλα φυτικά λίπη 3%, ελαιόλαδο 2,61%, πίτσες και πίτες 2,08%, ζυμαρικά 1,83%, παιδικές τροφές 1,73%, κατεψυγμένα ψάρια 1,73%, αλεύρι 1,69%, πατάτες 1,21%. Και μόνο το γεγονός ότι έχει αυξηθεί υπέρμετρα η τιμή των καυσίμων, αυτό σημαίνει αυτομάτως ανατιμήσεις σε σειρά προϊόντων, καθώς αυξάνεται τόσο το κόστος παραγωγής όσο και το κόστος μεταφοράς.
Η συνεχιζόμενη διαταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα δείχνει πλέον τα δόντια της με παραμέτρους της διαταραχής αυτής την αύξηση του μεταφορικού κόστους και τις ανατιμήσεις σε σειρά πρώτων υλών – από ενεργειακά προϊόντα μέχρι χαλκό, αγροτικά και ζωικά προϊόντα. Πολυεθνικοί κολοσσοί ήδη κάνουν λόγο για πληθωριστικές πιέσεις: η Nestle εκτιμά αύξηση των τιμών στα προϊόντα της για το σύνολο του έτους κατά 4%, η Unilever επισημαίνει ότι οι ανατιμήσεις στα προϊόντα της επιταχύνονται λόγω των αυξήσεων των τιμών σε βασικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιεί, όπως είναι η σόγια, το σιτάρι και το καλαμπόκι, ενώ η Coca-Cola 3E έχει ήδη προχωρήσει σε ανατιμήσεις των προϊόντων της και αναμένεται ότι θα συνεχίσει την πολιτική αυτή.
