Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει να επεξεργάζεται το πλαίσιο για τη δημιουργία ενός ενιαίου πορτοφολιού ψηφιακής ταυτότητας, το οποίο θα επιτρέπει σε όλους τους Ευρωπαίους την αποθήκευση και ανταλλαγή στοιχείων και πληροφοριών, όπως η ηλεκτρονική εθνική ταυτότητα, η άδεια οδήγησης, πιστωτικές κάρτες (στην εικονική μορφή τους) και άλλων σημαντικών εγγράφων μέσω μίας και μόνο εφαρμογής.
Η πρωτοβουλία αυτή συγκαταλέγεται σε ένα διευρυμένο σκεπτικό άνετων παροχών και διαδικτυακών υπηρεσιών, το οποίο παγιώνεται πλέον ως δεδομένο στην μετά κορωνοϊό πραγματικότητα. Κάτι ανάλογο συνέβη με τις πληρωμές – μεγαλύτερης και μικρότερης κλίμακας, όπως καταδεικνύει για παράδειγμα η ανάπτυξη των ψηφιακών πορτοφολιών (digital wallets). Σε 9 κύριες διεθνείς αγορές, τα ψηφιακά πορτοφόλια χρησιμοποιούνται συνήθως κυρίως στο e-commerce για ηλεκτρονικές αγορές (41%), αλλά και εκτός διαδικτύου, σε καταστήματα τροφίμων/super-markets (37%) και σε πολυκαταστήματα/μεγάλες αλυσίδες καταστημάτων (26%).
Συνολικά στην Ελλάδα υπάρχει μια προφανής τάση προς τις διαδικτυακές πληρωμές και προς μια κοινωνία «με λιγότερα μετρητά», η οποία ξεκίνησε με την επιβολή των capital controls τον Ιούνιο του 2012, και ενισχύθηκε στις αρχές του 2020, όταν επήλθε η υποχρέωση για τους Έλληνες καταναλωτές να πραγματοποιούν το 30% των αγορών μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, σε συνδυασμό με τη σταδιακή υποχρεωτική χρήση POS από τη συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων.
Στροφή στις ψηφιακές πληρωμές
Στην εποχή της πανδημίας, υπήρξε μια νέα στροφή στις ψηφιακές πληρωμές, λόγω της ανόδου του ηλεκτρονικού εμπορίου, της διαδικτυακής τραπεζικής, της ανταγωνιστικής επέκτασης των αμιγώς ψηφιακών τραπεζών και αντίστοιχων εφαρμογών, προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις στη χρήση μετρητών και εδραιώνοντας νέες συνήθειες που σχετίζονται με touch-free ασφαλείς τρόπους πληρωμής. Ο αριθμός των συναλλαγών με κάρτες -κυρίως μέσω χρεωστικών καρτών και για αγορά αγαθών- αυξήθηκε σχεδόν 12 φορές μετά την επιβολή των capital controls.
Ωστόσο, η διείσδυση στη χρήση καρτών εξακολουθεί να είναι χαμηλότερη από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και εν μέσω καραντίνας η συχνότητα των ψηφιακών πληρωμών αυξήθηκε μεν, αλλά κυρίως μέσω συναλλαγών χαμηλότερης αξίας. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε η Mastercard, οι συναλλαγές με κάρτες αυξήθηκαν κατά 30% το 2020, κυρίως χάρη στην αύξηση του e-commerce ως αποτέλεσμα της πανδημίας, ενώ περισσότεροι εγχώριοι έμποροι δέχονται πλέον πλαστικό χρήμα.
Μέχρι πρότινος, ο όρος «ψηφιακό πορτοφόλι» χρησιμοποιείτο κυρίως για να περιγράψει έναν λογαριασμό (γενικά σε εφαρμογή για κινητά), στον οποίο μπορείτε να αποθηκεύσετε χρήματα (σε διαφορετικά νομίσματα) και να εκτελέσετε διάφορες οικονομικές συναλλαγές. Με τη δυνατότητα σύνδεσης πολλών πιστωτικών καρτών με μία εφαρμογή, είναι εφικτό να διαχειριστείτε πολλές μεθόδους πραγματοποίησης συναλλαγών σε ένα μέρος.
Ένας νέος τρόπος επαλήθευσης ταυτότητας από την Κομισιόν
Στις αρχές Ιουνίου κυκλοφόρησε η είδηση ότι η Κομισιόν προτείνει ένα νέο εργαλείο, στην ουσία ένα καθολικό σύστημα διασυνοριακής επαλήθευσης ταυτότητας με σύστημα ηλεκτρονικής ταυτοποίησης. Μέσω μίας εφαρμογής θα είναι δυνατή η αποθήκευση και ανταλλαγή εγγράφων ταυτοποίησης ενός ατόμου, καθώς και μία σειρά από άλλα δεδομένα και επίσημα έγγραφα, όπως άδεια οδήγησης, διπλώματα αποφοίτησης, λοιπά πιστοποιητικά, κάρτες και λογαριασμοί πληρωμών.
Η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ονομάστηκε αρχικά το Ευρωπαϊκό Πορτοφόλι Ψηφιακής Ταυτότητας (European Digital Identity Wallet), μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει μια επέκταση του ψηφιακού μετασχηματισμού του ελληνικού κράτους, ο οποίος περιλαμβάνει επίσης τις νέες ταυτότητες με τη μορφή πιστωτικής κάρτας, που θα χρησιμεύσουν ως έγγραφο ψηφιακής ταυτοποίησης, αλλά και ως ένα προσωπικό κλειδί για κάθε πολίτη να πραγματοποιεί διαδικτυακές διοικητικές συναλλαγές, τόσο με τον δημόσιο, όσο και με τον ιδιωτικό τομέα.
«Λαμβάνοντας υπόψη το πόσο ανοιχτοί είναι οι Έλληνες προς την καινοτομία, πιστεύουμε ότι η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να αποτελέσει και για τους πολίτες αυτούς μια ιδιαίτερα ελκυστική λύση. Ταιριάζει στην ιδέα της άνεσης και ευκολίας, το νέο πρότυπο στην πραγματικότητα εν μέσω πανδημίας. Παρατηρούμε ότι οι Έλληνες ασχολούνται πλέον περισσότερο με την αποθήκευση όλων των ειδών των εγγράφων σε κινητές συσκευές, προκειμένου να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά ανά πάσα στιγμή της ημέρας, από οποιοδήποτε μέρος του κόσμου. Για παράδειγμα, κάτι τέτοιο αποδεικνύεται χρήσιμο στις διακοπές, όπου δεν χρειάζεται να έχετε μαζί σας εκτυπωμένα όλα τα απαραίτητα έγγραφα. Στο αεροδρόμιο ή στο ξενοδοχείο, αρκεί να επιδείξετε μόνο το smartphone σας, όπου έχετε αποθηκεύσει όλες τις βασικές επιβεβαιώσεις και χρήσιμες πληροφορίες για το ταξίδι σας», αναφέρει ο Dawid Rożek της ZEN.COM, μιας εταιρείας που παρέχει ένα app ενσωματωμένο με μία κάρτα για online και offline πληρωμές.
Η Ελλάδα αρχίζει να διαβλέπει τα οφέλη των ανέπαφων πληρωμών
Προς το παρόν, 7 στους 10 καταναλωτές από 9 κύριες αγορές, ενώ εξακολουθούν να κάνουν αγορές σε φυσικά σημεία, είναι πιο πιθανό να επιλέξουν καταστήματα που δέχονται ψηφιακές μεθόδους πληρωμής. Εξάλλου, επισημαίνουμε ότι περισσότεροι από τους μισούς εξ αυτών παραδέχονται ότι ξοδεύουν περισσότερα χρήματα, όταν δεν πληρώνουν με μετρητά.
Η ευελιξία, η άνεση και η ευκολία είναι αξίες που αποζητούν σε καθημερινή βάση οι Έλληνες πελάτες. Επιβεβαιώνεται με τα δεδομένα του κλάδου, όπως η πρόσφατη έκθεση «Is your business ready for the Lazy Conquerors?» της ZEN.COM, η οποία εξετάζει την τρέχουσα γενιά χρηστών ηλεκτρονικού εμπορίου και τις ιδιαίτερες συνήθειες και απαιτήσεις τους.
Ορισμένα από τα ευρήματα της εν λόγω έκθεσης δείχνουν ότι οι αγοραστές έχουν συγκεκριμένες προσδοκίες, όπως η ταχεία παράδοση προϊόντων, αλλά και η ευκαιρία να συνομιλήσουν με έναν σύμβουλο, οι επιστροφές χρημάτων από τις online αγορές τους (cashbacks), το υψηλότερο δυνατό επίπεδο ασφάλειας συναλλαγών και η δυνατότητα πρόσβασης σε διάφορες βολικές μεθόδους πληρωμής.
Οι e-πληρωμές σε ένα ψηφιακό πορτοφόλι
Η συμπερίληψη των ηλεκτρονικών πληρωμών στην εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τη μορφή ενός ψηφιακού πορτοφολιού, αποτελεί μία από τις απόπειρες να απαντηθούν οι προσδοκίες των σύγχρονων καταναλωτών στο σύνολό τους, και όχι αποκλειστικά και μόνο όσων αγοράζουν online. Σύμφωνα με στοιχεία, παγκοσμίως τα ψηφιακά πορτοφόλια ακολουθούν τη ζήτηση και δεν περιορίζονται πλέον μόνο στο Διαδίκτυο. Σημειωτέον δε, σε 9 κύριες αγορές, 4 στις 10 συναλλαγές με τη χρήση ψηφιακών πορτοφολιών λαμβάνουν χώρα στο ηλεκτρονικό εμπόριο.
«Φαίνεται, λοιπόν, ότι έχει σχηματιστεί το προφίλ του αγοραστή που ενδιαφέρεται να κάνει με άνεση τις αγορές του, χωρίς περιττές επιπλοκές. Τα ψηφιακά πορτοφόλια ταιριάζουν απόλυτα στην τάση αυτή, καθώς επιτρέπουν τη σύνδεση και τη χρήση πολλών μεθόδων πληρωμής σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, ανεξάρτητα από το σημείο αγοράς, σε ένα ταμείο καταστήματος ή σε έναν διαδικτυακό ιστότοπο. Από τη μία πλευρά, μπορεί να λειτουργήσει ακριβώς όπως το Apple Pay ή το Google Pay, όπου όλες οι κωδικοποιημένες κάρτες διαφορετικών τραπεζών και fintechs αποθηκεύονται σε ένα μέρος. Από την άλλη, δύναται να λειτουργήσει με παρόμοιο τρόπο, για παράδειγμα, στην πλατφόρμα ZEN.COM – όπου μοιάζει περισσότερο με έναν λογαριασμό που μπορεί να “γεμίσει” με πολλές μεθόδους πληρωμής και το υπόλοιπο να χρησιμοποιηθεί κατά την πληρωμή μέσω κάρτας – είτε φυσικής είτε εικονικής. Και οι δύο εκδόσεις μπορούν να προστεθούν σε κάθε εξωτερικό e-wallet ηλεκτρονικό πορτοφόλι. Εν κατακλείδι: ευκολία και απλότητα», συμπληρώνει ο Dawid Rożek της ZEN.COM.
Πριν από τα lockdowns, οι Έλληνες δεν φαινόταν ακόμη να χρησιμοποιούν ευρέως τα ψηφιακά πορτοφόλια, είναι πάντως εμφανές ότι υπάρχει μια μεγάλη ευκαιρία να αναπτυχθεί η αγορά αυτή, δεδομένων των νέων συνθηκών. «Για τους καταναλωτές, η μίξη του offline και online κόσμου αρχίζει να γίνεται σημαντική. Εάν είναι σε θέση να πληρώσουν σε ένα e-shop με το smartphone τους που διαθέτει τεχνολογία NFC με ψηφιακό πορτοφόλι και, στη συνέχεια, σε ένα κοντινό super-market θα αναγκαστούν να ψάξουν την πιστωτική κάρτα μέσα από το πορτοφόλι τους, τότε αυτή η κατάσταση δεν μοιάζει να τους βολεύει και πολύ, ειδικά στις νεότερες γενιές», δηλώνει ο Dawid Rożek.
Ενώ οι χρεωστικές κάρτες αποτελούν τον πιο συνηθισμένο τρόπο πληρωμής online στην Ελλάδα, οι ανέπαφες πληρωμές σημειώνουν αύξηση μεταξύ των τοπικών καταναλωτών της Gen Z (36%), αφού είναι εφικτές χάρη στα mobile wallets, με δυνατότητα πληρωμής μέσω κινητών συσκευών.
Ο χρόνος θα δείξει εάν η νέα πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την πρόοδο της ψηφιακής ταυτότητας και τη σύνδεσή της με τα mobile wallets θα προσελκύσει το ενδιαφέρον και θα βρει πρόσφορο έδαφος στην Ελλάδα. Τούτου λεχθέντος, η ανάπτυξη στην αγορά ψηφιακών πορτοφολιών μοιάζει να είναι αναπόφευκτη και δεδομένη.
