Χαμηλότερα εισοδηματικά όρια, μικρότερα ποσοστά επιδότησης και μειωμένο ανώτατο προϋπολογισμό ανά αίτηση κρύβει το «Νέο Εξοικονομώ». Οι ιδιοκτήτες θα χρειαστεί να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος των δαπανών απ’ ό,τι πέρυσι με ίδια κεφάλαια ή με δάνειο.
- Από τον Βασίλη Παπακωνσταντόπουλο
Ο προδημοσιευμένος οδηγός του προγράμματος περιλαμβάνει αρκετούς «κόφτες», που συνδυαστικά αναμένεται να οδηγήσουν σε επιφανειακές αναβαθμίσεις για τη συντριπτική πλειονότητα των επιλέξιμων αιτήσεων και να καταστήσουν εξαιρετικά δύσκολο για κάποιον οικονομικά ασθενή να υποβάλει αίτηση.
Στο νέο πρόγραμμα καταργείται -ορθώς- η χρονική ιεράρχηση των αιτήσεων και θεσπίζεται ως σημαντικότερο κριτήριο η εκτιμώμενη ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας, βάσει του προτεινόμενου κόστους παρεμβάσεων. Η πρόθεση όμως του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας να επιδοτήσει την αναβάθμιση περισσότερων κατοικιών (50.000 έναντι 40.000 στο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ»), σε συνδυασμό με τον μειωμένο προϋπολογισμό (περίπου 625.000.000 ευρώ, έναντι 896.750.000 ευρώ), περιορίζει το εύρος του προγράμματος, καθιστώντας το δυσπρόσιτο για τα λεγόμενα ευάλωτα νοικοκυριά.
Μένει να δούμε εάν ο οδηγός που προδημοσίευσε το ΥΠΕΝ θα είναι και ο τελικός ή θα ενσωματωθούν κάποιες από τις παρατηρήσεις που κατατίθενται κατά τη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσής του (έως και την ερχόμενη Παρασκευή 17 Σεπτεμβρίου).
Συγκρίνοντας, λοιπόν, το νέο πρόγραμμα με το αμέσως προηγούμενο, διαπιστώνει κάποιος:
- Τα εισοδηματικά όρια για ένταξη στο «Νέο Εξοικονομώ» φτάνουν έως τα 50.000 ευρώ για ατομικό εισόδημα (90.000 ευρώ στο «Εξοικονομώ – Αυτονομώ») και τα 60.000 ευρώ για οικογενειακό (από 120.000).
- Τα ανώτατα όρια δαπανών ανά κατηγορία παρεμβάσεων παραμένουν σχεδόν απαράλλακτα, μειώνεται όμως σημαντικά ο ανώτατος προϋπολογισμός ανά αίτηση. Συγκεκριμένα, διαμορφώνεται σε 28.000 ευρώ για μονοκατοικία ή μεμονωμένο διαμέρισμα έναντι 50.000 ευρώ πριν.
- Μειώνεται το ποσοστό επιδότησης. Ναι μεν διαμορφώνεται από 40% έως 75% έναντι 35% έως 65% στο προηγούμενο πρόγραμμα, στο οποίο όμως το 65% μπορούσε να αυξηθεί στο 85% (10% Covid premium και10% ενεργειακό premium) και στο 95% για τις λιγνιτικές περιοχές.
«Καμπανάκι» του ΤΕΕ
Σε επιστολή του προς την ηγεσία του ΥΠΕΝ το Παράρτημα Δυτικής Μακεδονίας του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος αναδεικνύει τον κίνδυνο να τιναχτεί στον αέρα ο οικονομικός προγραμματισμός των πολιτών στο «Νέο Εξοικονομώ». Εξηγεί ότι με τη μείωση του επιλέξιμου προϋπολογισμού των παρεμβάσεων σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα ακυρώνεται, πρακτικά, ο προϋπολογισμός των παρεμβάσεων, ανάλογα με τα κόστη των οικοδομικών υλικών που θα χρησιμοποιηθούν, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να τιναχτεί στον αέρα ο όποιος οικονομικός προγραμματισμός των πολιτών, να καταστεί άκυρη, πρακτικά, η επιδότηση, καθώς θα αφορά μόνο σε τμήμα παρεμβάσεων, και να ωθούνται πολλοί πολίτες στη μαύρη αγορά.
Όπως αναφέρει το περιφερειακό τμήμα, η προμήθεια των υλικών άνευ τιμολογίων θα ανταγωνίζεται την επιδότηση του προγράμματος. Το ΤΕΕ/ΤΔΜ προτείνει:
- να καταργηθεί εντελώς ο κόφτης των 0,9 * αρ.Kwh/m2 * m2 κατοικίας και να επανέλθει η οροφή του προϋπολογισμού στα 250 ευρώ/τ.μ., κρατώντας και την παράλληλη των 28.000 ευρώ, έτσι ώστε να καλυφτεί 100% ένα σπίτι με καθαρή επιφάνεια περίπου 120 τ.μ.
- να δοθεί μπόνους πρόκρισης σε όσα νοικοκυριά έχουν εδώ και χρόνια ετοιμότητα ένταξης και λόγω έλλειψης χρόνου δεν κατάφεραν να υποβάλουν επιτυχώς την αίτησή τους.
- να δοθεί επιπλέον χρηματοδότηση 10% σε κατοικίες που ανήκουν σε παραδοσιακούς οικισμούς και ειδικά για την περιοχή της δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης να δοθεί επιπλέον χρηματοδότηση 10%, λόγω της απολιγνιτοποίησης.
Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου: «Ανελέητοι κόφτες»
Για ένα άκρως συντηρητικό πρόγραμμα χωρίς διάθεση για καινοτομία κάνει λόγο το Ελληνικό Ινστιτούτο Παθητικού Κτιρίου, σημειώνοντας ότι πάνω από όλα κυριαρχούν οι ανελέητοι «κόφτες» που απαγορεύουν σε κάποιον, οικονομικά ασθενή, να προσπαθήσει να κάνει καλύτερο το κτίριό του. «Γιατί, τι τελικά μπορεί να κάνει κάποιος με 180 ευρώ/μ2 σήμερα και μετά τις ιλιγγιώδεις αυξήσεις των υλικών και συστημάτων του τελευταίου εξαμήνου; Είναι μονόδρομος τι θα συμβεί: Θα πριμοδοτηθούν τα λεβητάκια φυσικού αερίου ως μια εύκολη λύση (ενώ το φυσικό αέριο είναι ένα μεταβατικό καύσιμο, το οποίο σε πέντε χρόνια δεν θα διανέμεται ατομικά), θα γεμίσουν τα δώματα ηλιακούς θερμοσίφωνες και θα “ξεστοκαριστούν” οι παλιές σειρές αλουμινίων», αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
Για τη βελτίωση του προγράμματος προτείνει κατάργηση του ορίου των 28.000 ευρώ και επαναφορά του στα 48.000 ευρώ, αναθεώρηση του ορίου των 180 ευρώ/μ2 στα 300ευρώ/μ2, συγχώνευση των δύο εισοδηματικών πρώτων κατηγοριών μέχρι τα 20.000 ευρώ σε μια με ενιαία επιδότηση 75% με όλα τα ειδικά προνόμια που αναφέρονται τώρα στην πρώτη κατηγορία, κατάργηση του ορίου του 40% για τους ενοικιαστές, αφού, όπως εξηγεί, τα ευάλωτα νοικοκυριά στα μεγάλα αστικά κέντρα και κύρια στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα με τον μεγάλο όγκο των πολυκατοικιών είναι κατά βάση ενοικιαστές.
Μύδροι από ΠΟΜΙΔΑ και Greenpeace
Στη δική του προσέγγιση, ο Κώστας Καράμπαμπας, πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ, τεχνικός σύμβουλος Γρ. Ενημερώσεως της ΠΟΜΙΔΑ, χαρακτηρίζει τις επιδοτήσεις «σταγόνα στον ωκεανό», σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες, χωρίς καμιά δυνατότητα υλοποίησής τους από τη συντριπτική πλειονότητα των νοικοκυριών, αν δεν υπάρξει σοβαρή κρατική οικονομική αρωγή.
Τονίζει ότι οι ιδιοκτήτες θα χρειαστεί να καλύψουν μεγαλύτερο μέρος των δαπανών από ό,τι πέρυσι (μια και μειώθηκε το ποσοστό επιδότησης). Ακόμα και για την εισοδηματικά χαμηλότερη ομάδα με το μεγαλύτερο ύψος επιδότησης (75%) τίθεται ερώτημα για το αν μπορούν να καλύψουν με άνεση το υπολειπόμενο ποσοστό, αλλά και για το αν έχουν δική τους ιδιοκτησία για να μπορέσουν να καρπωθούν το μεγάλο ποσοστό επιδότησης, μια και για ενοικιαζόμενες κύριες κατοικίες το ποσοστό επιδότησης μειώθηκε στο μόλις 40%, γεγονός που καταδικάζει σε «ενεργειακή φτώχεια» τα φτωχότερα στρώματα των ενοικιαστών.
Για ανεπίτρεπτες και σοβαρές αστοχίες του νέου «Εξοικονομώ» κάνει λόγο η Greenpeace. Επισημαίνει πως οι «κόφτες» (180 ευρώ ανά τετραγωνικό, 0,9 ευρώ ανά εξοικονομούμενη kWh ανά τετραγωνικό και ανώτατο όριο επιλεγμένου προϋπολογισμού τα 28.000 ευρώ) συνδυαστικά αναμένεται να οδηγήσουν σε επιφανειακές αναβαθμίσεις για τη συντριπτική πλειονότητα των επιλέξιμων αιτήσεων.
