Ο προστάτης είναι ένας μικρός αδένας σε σχήμα κάστανου που βρίσκεται ακριβώς κάτω από την ουροδόχο κύστη και περιβάλλει την ουρήθρα. Κύρια λειτουργία είναι η παραγωγή του προστατικού υγρού, που είναι απαραίτητο για τον σχηματισμό των σπερματοζωαρίων. Οι πιο συχνές καλοήθεις παθήσεις που προσβάλλουν τον προστάτη είναι η προστατίτιδα και η καλοήθης υπερπλασία. Σύμφωνα με στοιχεία του Ινστιτούτου Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων, ένας στους 2 άντρες θα παρουσιάσει συμπτώματα προστατίτιδας, ενώ ένας στους 3 συμπτώματα καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη.
Προστατίτιδα, μια επώδυνη και όχι πάντα αθώα κατάσταση
Η προστατίτιδα είναι αρκετά συχνή και επώδυνη και ταλαιπωρεί αρκετούς άνδρες, ιδιαίτερα νεαρής ηλικίας.
«Πρόκειται για μία φλεγμονή του προστάτη, η οποία συνήθως οφείλεται στην ύπαρξη κάποιου μικροβίου, όπως το Ε.Colli, τα χλαμύδια κ.α., που έχει εγκατασταθεί μέσα στον αδένα ή σε μηχανική καταπόνηση, οπότε η ίδια η λειτουργία του προστάτη προκαλεί τον ερεθισμό. Ο τραυματισμός μπορεί να οφείλεται για παράδειγμα, στο γεγονός ότι κάποιος συγκρατεί τα ούρα του για πολύ ώρα», εξηγεί η κα. Ματίνα Βλάχου, χειρουργός ουρολόγος – ανδρολόγος, MD, FEBU.
Η οξεία προστατίτιδα εκδηλώνεται με πόνο ή κάψιμο κατά την ούρηση και την εκσπερμάτιση, δυσκολία στην ούρηση ή ακόμα και πλήρη αδυναμία ούρησης, πυρετό, αίμα κατά την ούρηση, πόνο στην ευρύτερη περιοχή των γεννητικών οργάνων και πόνο στην κοιλιά ή χαμηλά στην μέση.
«Μια οξεία μικροβιακή προστατίτιδα μπορεί να είναι πολύ σοβαρή, να οδηγήσει σε νοσηλεία, ακόμα και σε μονάδα εντατικής θεραπείας, ενώ μπορεί να έχει επιπλοκές που ίσως χρειαστούν χειρουργική επέμβαση», αναφέρει χαρακτηριστικά η κα. Βλάχου.
Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιβίωσης για περίπου 4 εβδομάδες, ανάλογα με την περίπτωση. Ο γιατρός μπορεί να χορηγήσει αντιφλεγμονώδη και παυσίπονη αγωγή για την ανακούφιση των συμπτωμάτων, ενώ επικουρικά μπορεί να δώσει α- αναστολείς για διάστημα 1-2 μήνες.
«Έχει μεγάλη σημασία η σωστή θεραπευτική αγωγή της οξείας προστατίτιδας, καθώς έτσι μειώνονται οι πιθανότητες να γίνει χρόνια. Περίπου το 90% των περιστατικών χρόνιας προστατίτιδας, οφείλονται σε κακώς θεραπευμένο επεισόδιο οξείας», επισημαίνει η κα. Βλάχου.
Αν η προστατίτιδα αμεληθεί, μπορεί να εξελιχθεί σε χρόνια κατάσταση, που θα συνοδεύει το άτομο για μια ζωή.
Η χρόνια προστατίτιδα εμφανίζει τα ίδια συμπτώματα με την οξεία, με τη διαφορά ότι είναι πιο ήπια, διαρκούν για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και κατά καιρούς εμφανίζουν υφέσεις και εξάρσεις.
«Ένας άνδρας που πάσχει από χρόνια προστατίτιδα, μπορεί να νοσήσει αρκετές φορές μέσα στον χρόνο. Εάν για παράδειγμα πέσει η άμυνα του οργανισμού λόγω μιας γρίπης, τότε μπορεί να εκδηλώσει συμπτώματα», εξηγεί η κα. Βλάχου.
Για την χρόνια προστατίτιδα δεν υπάρχει ριζική θεραπεία. Η χορήγηση αντιβιοτικών και αντιφλεγμονωδών, συμβάλει στην αντιμετώπιση των εξάρσεων και την ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη
Από την ηλικία των 40-45 ετών, το μέγεθος του προστάτη αυξάνεται προοδευτικά σε όλους τους άνδρες. Αυτή είναι μια φυσιολογική διαδικασία, η οποία όμως μπορεί να προκαλέσει ενοχλήσεις όταν ο άνδρας περάσει τα 50-60 χρόνια, επειδή ο αδένας σταδιακά συμπιέζει την ουρήθρα και δυσκολεύει την ούρηση. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται καλοήθης υπερπλασία του προστάτη.
«Πρόκειται για μια εκφυλιστική νόσο. Τα κύτταρα καθώς γηράσκουν εκφυλίζονται και διογκώνονται», εξηγεί η κα. Βλάχου. Πέρα από την ηλικία, υπάρχουν και άλλοι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της πάθησης. Αυτοί είναι το οικογενειακό κληρονομικό ιστορικό, ο διαβήτης, τα καρδιαγγειακά, η παχυσαρκία και το κάπνισμα.
Τα κύρια συμπτώματα είναι η συχνοουρία, η δυσκολία στην έναρξη της ούρησης, το οίδημα και η ατελής κένωση της ουροδόχου κύστης. Πιο σπάνια παρουσιάζεται λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος λόγω του υπολείμματος ούρων που μένουν στην κύστη, πλήρης αδυναμία ούρησης και αιματουρία.
Για την αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη αρχικά χορηγούνται φάρμακα (α-αναστολείς κλπ.) που διευκολύνουν την ούρηση. Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, συστήνεται η αφαίρεση του αδένα με προστατεκτομή, η οποία σήμερα γίνεται με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους.
«Η πιο αποτελεσματική είναι η προστατεκτομή με πλάσμα, όπου αφαιρείται το αδένωμα που προκαλεί ενοχλήσεις, μέσω της ουρήθρας, χωρίς τομές. Εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία σχεδόν σε όλους τους ασθενείς, ακόμα και σε ασθενείς μεγαλύτερης ηλικίας με άλλα νοσήματα. Η μέθοδος είναι ασφαλής, έχει μικρή απώλεια αίματος και ο ασθενής φεύγει από το νοσοκομείο την επόμενη μέρα. Μετά την επέμβαση δεν χρειάζεται η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής και σπάνια χρειάζεται κι άλλη παρέμβαση στο μέλλον», τονίζει η κα. Βλάχου.
Μια άλλη τεχνική είναι η προστατεκτομή με λέιζερ, η οποία όμως έχει το μειονέκτημα ότι δεν δίνει την δυνατότητα βιοψίας, ενώ έχει μεγαλύτερα ερεθιστικά συμπτώματα. Τέλος σε πολύ προχωρημένες υπερτροφίες και εάν το επιτρέπει η κατάσταση υγείας του ασθενούς, υπάρχει η επιλογή της ρομποτικής προστατεκτομής, η οποία γίνεται με τομές στην περιοχή της κοιλιάς.
«Η ρομποτική προστατεκομή, δεν έχει κυρίαρχη θέση στην θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας, ενώ πρόκειται για την επέμβαση εκλογής στις περιπτώσεις καρκίνου του προστάτη», αναφέρει η κα. Βλάχου.
Μια συνήθη απορία αλλά και φόβος των ασθενών, είναι εάν η υπερπλασία του προστάτη μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο. Η ίδια απαντά ότι «Δεν εξελίσσεται σε καρκίνο. Πρόκειται για δύο διαφορετικές παθήσεις που αφορούν το ίδιο όργανο, και μπορεί να συνυπάρχουν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν σχετίζονται».
Για το καλό του προστάτη σου
Ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος, είναι σημαντικός για την πρόληψη των προβλημάτων του προστάτη και θα πρέπει να γίνεται από όλους τους άνδρες μετά την ηλικία των 45 ετών ή κατά περίπτωση, ανάλογα με τις υποδείξεις του γιατρού.
«Με τον προληπτικό έλεγχο, μπορούμε να δούμε διαταραχές που δεν έχουν ακόμα εμφανισθεί. Είναι σημαντική η ετήσια επίσκεψη στον ουρολόγο για τις απαραίτητες εξετάσεις. Με την επίσκεψη αυτή, ο κάθε άνδρας θα έχει τον ιατρικό του φάκελο, και ο γιατρός θα μπορεί να εκτιμήσει καλύτερα τυχόν μεταβολές. Η εγκατάσταση της υπερτροφίας του προστάτη ξεκινά από την ηλικία των 40 ετών και συνήθως δίνει συμπτώματα 20 χρόνια μετά, στην ηλικία των 60 ετών», επισημαίνει η κα. Βλάχου.
Ο προληπτικός έλεγχος
Στον προληπτικό έλεγχο περιλαμβάνεται η κλινική εξέταση, η υπερηχογραφική απεικόνιση και η μελέτη ροής της ούρησης (ουρομετρία). Επίσης γίνεται μέτρηση του προστατικού αντιγόνου PSA, τα αυξημένα επίπεδα του οποίου στο αίμα αυξάνουν τις υπόνοιες για καρκίνο του προστάτη.
Τέλος ο γιατρός προχωρά σε δακτυλική εξέταση, όπου μέσω της ψηλάφησης του προστάτη, μπορεί να αντιληφθεί αν υπάρχει κάποια ανωμαλία στην επιφάνειά του ή αν είναι διογκωμένος.
Πέρα από τις προληπτικές εξετάσεις, ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει μέτρα πρόληψης που σχετίζονται με την συνολική καλή υγεία και τους κανόνες υγιεινής. Τα άνετα και βαμβακερά εσώρουχα, το πλύσιμο των χεριών πριν και μετά την ούρηση, η άσκηση, η επαρκής ενυδάτωση, η καλή διατροφή και η διατήρηση ενός υγιούς βάρους είναι οι βασικοί πυλώνες για την προστασία του προστάτη.
