Στη συνολική εξίσωση της Ανατολικής Μεσογείου, η Κύπρος είναι ο αδύναμος κρίκος. Πιο αδύναμος και από την Παλαιστίνη, κι ας είναι μέλος της Ε.Ε. από το 2004. Πρώτον, διότι είναι η μοναδική χώρα υπό κατοχή εδώ και 47 χρόνια, χωρίς να έχει, μέχρι στιγμής, τη δυνατότητα να αποτινάξει τον ξένο ζυγό.
Δεύτερον, διότι ουσιαστικά είναι διαμελισμένη (τριχοτομημένη), έχοντας να αντιμετωπίσει δύο κατοχικές δυνάμεις, αφού ένα ακόμα τμήμα της, η τεράστια περιοχή των βρετανικών βάσεων, έχει παραμείνει υπό βρετανική κατοχή, ως τίμημα για την ανεξαρτησία της. Τρίτον, διότι είναι άοπλη έναντι της ποιότητας των απειλών που δέχεται. Τέταρτον, διότι η γεωγραφία την έχει τοποθετήσει εγγύτερα στην επιτιθέμενη Τουρκία και η Ελλάδα δεν διαθέτει, προσώρας, το πλεονέκτημα να την υπερασπιστεί επαρκώς. Πέμπτον, διότι διαδοχικά λάθη, φοβίες και παραλείψεις ετών στην πολιτική ελίτ Αθήνας και Λευκωσίας στέρησαν από την Κύπρο τη δυνατότητα να επιτύχει στα διπλωματικά φόρα ό,τι και η Κρήτη
τον περασμένο αιώνα. Πολλοί ακόμα δεύτερης κλίμακας λόγοι συντρέχουν στη διαμόρφωση της σημερινής εικόνας αδιεξόδου στο Κυπριακό.
Είναι προφανές ότι η Αθήνα έχει ξυπνήσει από τον λήθαργο της εσωστρέφειας, που κατέτρωγε επί δεκαετίες το ελλαδικό πολιτικό σύστημα. Η ελληνική διπλωματική σκέψη έχει κατανοήσει ότι πρέπει να «πειράξει» έναν έναν τους παραπάνω παράγοντες, προκειμένου να αναστρέψει την πορεία των πραγμάτων, καθώς, υπό τις παρούσες συνθήκες, οι παράγοντες αυτοί οδηγούν με ακρίβεια σε μία ακόμα απώλεια εθνικού εδάφους και, άρα, σε νέα
συρρίκνωση του εθνικού ζωτικού χώρου, μετά τη βίαιη εκδίωξη του Ελληνισμού από την Ιωνία.
Η πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Ν. Δένδια στη Βρετανία και η Συμφωνία Πολυμερούς Συνεργασίας που υπέγραψε με τη Βρετανή ομόλογό του καταδεικνύει ακριβώς, σύμφωνα με πηγές, τη στροφή στη βήμα βήμα αποδόμηση των τουρκικών διπλωματικών ερεισμάτων στον περίγυρο, ενώ και οι λοιπές κινήσεις στον τομέα της άμυνας και της διπλωματίας στο ίδιο συμπέρασμα κατατείνουν. Ευτυχώς.
Στη Βασιλίσσης Σοφίας επικρατεί συγκρατημένη ικανοποίηση από το αποτέλεσμα της επίσκεψης Δένδια στο Λονδίνο, αν και με τους Βρετανούς ποτέ δεν ξέρεις. Ηδη, πηγές διατυπώνουν την άποψη ότι, με τις κινήσεις στην «τρίτη φάση» της ελληνικής στρατηγικής (βλ. «κυριακάτικη δημοκρατία», 24/10), η Αθήνα έχει επιτύχει καλά επίπεδα συνεννόησης με τα πέντε μόνιμα μέλη του Σ.Α. του ΟΗΕ, από τον οποίο η ελλαδική – κυπριακή πλευρά αναμένει να διατυπώσει τους επόμενους «όρους εντολής» για την επανέναρξη κάποιας διαδικασίας συνομιλιών. Η ελληνογαλλική συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με όρους «συνδρομής» σε περίπτωση απειλής, η ανανέωση της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας αμυντικής συνεργασίας, το πολυθεματικό ελληνοβρετανικό «σύμφωνο-πλαίσιο» της περασμένης Δευτέρας, η επίσκεψη του Κινέζου ΥΠΕΞ Ουάνγκ Γι στην Αθήνα και το «δώρο» της παραχώρησης του 16% του ΟΛΠ στην COSCO, προσφορά με αντίτιμο τη στήριξη από το Πεκίνο, καθώς και η θετική έκβαση της συνάντησης του Κύπριου ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδη με τον Ρώσο ομόλογό του Σ. Λαβρόφ στη Μόσχα διαμορφώνουν έναν ισχυρό πλαίσιο στήριξης στο διπλωματικό τραπέζι εν όψει εξελίξεων.
Η -προσωπική- ανάρμοστη επίθεση, λένε οι ίδιες πηγές, στον Ελληνα ΥΠΕΞ από τον Μ. Τσαβούσογλου, που δήλωσε ότι ο Ν. Δένδιας όπου βρεθεί και όπου σταθεί «κλαίγεται» γιατί δεν του βγαίνουν οι σχεδιασμοί, αποδεικνύουν τόσο το χαμηλό επίπεδο της υπό την ηγεσία του τουρκικής διπλωματίας όσο και το επίπεδο των αδιεξόδων που αντιμετωπίζει. Οι εξελίξεις βρέθηκαν στο επίκεντρο των επαφών του αναπληρωτή ΥΠΕΞ Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη στην Κύπρο, με αφορμή την παρουσία του στους εορτασμούς της επετείου της 28ης Οκτωβρίου.
Το σκηνικό εξαγριώνει την Αγκυρα, που γνωρίζει ότι, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, διατηρεί το στρατηγικό πλεονέκτημα στην Κύπρο. Η πρόσφατη «ακινητοποίηση» του ερευνητικού σκάφους «Nautical Geo», που ενεργούσε για λογαριασμό της Κύπρου (κυρίως), σε περιοχές νόμιμα κατοχυρωμένες στην Κυπριακή Δημοκρατία και, συνεπώς, διεθνώςεξασφαλισμένες, αλλά και οι κινήσεις επί του εδάφους στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων είναι το προοίμιο των επόμενων κινήσεων της Τουρκίας με επίκεντρο την Κύπρο. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των ίδιων πηγών στη Βασιλίσσης Σοφίας, το επόμενο διάστημα η Άγκυρα θα εξαπολύσει νέο κύμα επιθετικών ενεργειών, με στόχο να ανακόψει κάθε προσπάθεια επανεκκίνησης όποιας διαδικασίας συνομιλιών. Το πιθανό αυτό σενάριο αποδεικνύει ότι η Κύπρος παραμένει όμηρος της Τουρκίας στη ληστρική πολιτική που ακολουθεί στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με όλες τις κινήσεις και δηλώσεις, η τουρκική πλευρά θα επιχειρήσει να «καταστρέψει» κάθε προοπτική διαλόγου, θεωρώντας ότι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να προωθεί τη διχοτομική στρατηγική της στην Κύπρο, χωρίς εξωτερικές παρεμβολές και δεσμεύσεις.
Οι δηλώσεις Τατάρ και οι κινήσεις που ετοιμάζει η Αγκυρα σε στεριά και θάλασσα
Εντύπωση έχει προκαλέσει στην Αθήνα η «τελεολογική» δήλωση του κατοχικού ηγέτη Τατάρ, την Πέμπτη, πως «είναι πλέον φανερό ότι Ελληνες και Τούρκοι δεν μπορούν να ζήσουν μαζί στην Κύπρο». Η δήλωση αυτή ποιοτικά διαφέρει από προηγούμενες,
καθώς εισάγει για πρώτη φορά το -κατά την τουρκική άποψη- «αδύνατον» της επανένωσης, αλλά και αποπνέει το κλίμα στο οποίο θα κινηθεί η Αγκυρα το επόμενο διάστημα. Ο Τατάρ λέει αλήθεια, αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να γίνει η Κύπρος τουρκική και η μειοψηφία να επιβάλει τη θέλησή της.
Επί του πεδίου, οι Τούρκοι θα κινηθούν με παράλληλες κινήσεις στο έδαφος και στη θάλασσα. Στην Αμμόχωστο, οι ενδείξεις αναφέρουν πως οι Τούρκοι θα προχωρήσουν στον εποικισμό της περίκλειστης περιοχής, αφού κανείς στην πράξη δεν μπορεί να τους σταματήσει. Οι εργασίες συνεχίζονται, αφορούν το 3,5% της ζώνης και αποτελούν το πρώτο
βήμα για την πανηγυρική αναγγελία του ανοίγματος του τμήματος αυτού υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση.
Σε ό,τι αφορά τη θάλασσα, οι τουρκικές κινήσεις θα εστιάσουν στη συνέχιση και την επέκταση των ερευνών βόρεια, ανατολικά και νότια της νήσου, ενώ ενδιαφέρον εγείρεται ως προς το τι θα πράξει η Αγκυρα όταν ξεκινήσουν οι εργασίες γεώτρησης στο θαλασσοτεμάχιο 10 της Exxon Mobil, αλλά και όταν, στις αρχές του επόμενου έτους, προχωρήσει σε
γεωτρήσεις η κοινοπραξία ENI-Total στο θαλασσοτεμάχιο 6. Σε ό,τι αφορά τον τομέα των
ερευνών, η Αγκυρα θεωρεί ότι ο στόλος των ερευνητικών σκαφών της μπορεί να λειτουργήσει ως «εξασφάλιση περιοχής». Το «Oruc Reis» με πρόσφατη παράνομη NAVTEX ερευνά στον Βορρά της Κύπρου, σε περιοχή η οποία, σύμφωνα με τους τουρκικούς ισχυρισμούς, καθορίστηκε από τη λεγόμενη «συμφωνία υφαλοκρηπίδας» μεταξύ
Τουρκίας και ψευδοκράτους του 2011.
Σε αυτό το περιβάλλον, η Λευκωσία δεν μπορεί να αντιδράσει, παρά μόνο να διαμαρτύρεται για τις τουρκικές αυθαιρεσίες. Η Αθήνα, όμως, μπορεί και να αντιδράσει…
