Οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου επιχειρούν με κάθε διαθέσιμη τεχνολογία με σκοπό να αυξήσουν τις πιθανότητες να παρασύρουν περισσότερο κόσμο στις ηλεκτρονικές ενέδρες τους.
- Μάνος Μεϊμαράκης
Η πρώτη παγίδα στην οποία έχουν πέσει οι περισσότεροι από όσους έχουν εξαπατηθεί έχει με τη μορφή ενός sms ή ενός e-mail με ένδειξη κατεπείγοντος, δήθεν από την τράπεζά τους.
Η δεύτερη παγίδα είναι στημένη στην μπάρα του προγράμματος περιήγησης, όπου εμφανίζεται η ηλεκτρονική διεύθυνση των ιστοσελίδων. Ενα σημείο το οποίο ελάχιστοι παρατηρούν, ιδιαιτέρως αν έχουν πεισθεί ότι έχουν επισκεφθεί τη γνήσια σελίδα της τράπεζάς τους μετά το κλικ στο πλαστό sms ή το «κατεπείγον» e-mail στα εισερχόμενά τους.
Οι ανυποψίαστοι χρήστες που έχουν εκτεθεί σε τέτοιου είδους απάτες, και φυσικά το πλήρωσαν πολύ ακριβά, δεν κατάφεραν να αποφύγουν την πιο μοιραία, την τρίτη παγίδα. Ολες οι πλαστές ιστοσελίδες τραπεζών είναι απολύτως όμοιες με τις γνήσιες, καθώς οι απατεώνες τις έχουν πλαστογραφήσει σχεδόν τέλεια.
Αν ακόμα κάποιος δεν έχει παρατηρήσει βασικές λεπτομέρειες και παραμένει ανυποψίαστος, σε μερικά λεπτά θα έχει παραδώσει τα κλειδιά του τραπεζικού του λογαριασμού σε έναν εγκληματία του κυβερνοχώρου.
Πληκτρολογώντας το όνομα χρήστη και τον κωδικό πρόσβασης και πατώντας «Αποστολή», μια εντολή στον κώδικα της ηλεκτρονικής φόρμας υποβολής στοιχείων αρπάζει τα δεδομένα και τα καταχωρεί σε βάση δεδομένων, την οποία ελέγχουν οι απατεώνες.
Όσο ο ανυποψίαστος χρήστης περιμένει να μπει στον λογαριασμό του, αγνοεί ότι ένα script στην πλαστή ιστοσελίδα προκαλεί σκόπιμη καθυστέρηση αρκετών λεπτών, ενώ ταυτόχρονα οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου συνδέονται ακαριαία στη γνήσια ιστοσελίδα της τράπεζάς του με τα στοιχεία εισόδου τα οποία δευτερόλεπτα πριν τους αποκάλυψε.
Οι απατεώνες αν μπορούν να αδειάσουν κυριολεκτικά έναν λογαριασμό δεν θα διστάσουν, θα το κάνουν.
Αρχίζει να απασχολεί πολύ σοβαρά πλέον το κατά πόσο οι χρήστες δικαιούνται επιστροφή χρημάτων από την τράπεζά τους, δοθέντος ότι εξαπατήθηκαν με δική τους υπαιτιότητα, καθώς ο λογαριασμός τους δεν έχει παραβιασθεί με επίθεση στα υπολογιστικά συστήματα της τράπεζας. Η μόνη παραβίαση η οποία έχει συντελεσθεί είναι η παραβίαση της αντίληψης των χρηστών ότι βρίσκονται μπροστά στην αληθινή σελίδα του τραπεζικού τους λογαριασμού.
Ουσιαστικά αυτοί που έχουν εμπνευστεί τέτοιου είδους ηλεκτρονικές απάτες καταφέρνουν να παρακάμψουν τα πιο εξελιγμένα μέτρα ασφαλείας ηλεκτρονικών συναλλαγών με ένα πανίσχυρο όπλο, την αφέλεια των χρηστών.
Τα θύματα τέτοιων εξαπατήσεων αναρωτιούνται συχνά. Μα, πού με βρήκαν; Η απάντηση είναι απλή. Οι απάτες αυτές είναι τυφλές. Οι δράστες συγκεντρώνουν αριθμούς τηλεφώνων και e-mails από κάθε διαθέσιμη ανοιχτή και κλειστή πηγή και στη συνέχεια μέσω εφαρμογών στέλνουν μαζικά sms και e-mails.
Οι πλαστές σελίδες φιλοξενούνται σε πολλούς διαφορετικούς servers του εξωτερικού, εμφανίζονται σε περισσότερα από ένα domain names και συχνά δανείζονται κώδικα ο οποίος είναι ενσωματωμένος σε script directories σε επίσης πολλούς διαφορετικούς servers ανά τον κόσμο. Αυτό γίνεται σκόπιμα, ώστε να καθυστερούν οι έρευνες εντοπισμού τους.
Ασφαλώς, όταν εντοπιστούν τέτοιες σελίδες, οι Αρχές μπορούν να αποκλείσουν στο κοινό μιας χώρας την πρόσβαση σε αυτές. Όμως μέχρι να καταγγελθούν από τα θύματα και να διαπιστωθεί ότι πράγματι είναι πλαστές χάνεται πολύτιμος χρόνος για τις ειδικές υπηρεσίες δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος να τις καταπολεμήσουν. Γι’ αυτό και έχει τεράστια σημασία να καταγγέλλονται αμέσως σελίδες και μηνύματα με ύποπτο περιεχόμενο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εμπνευστές τέτοιων επιθέσεων θα κάνουν ό,τι χρειαστεί προκειμένου να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των χρηστών μέχρι να αποκτήσουν πρόσβαση στους υπολογιστές τους, να κλέψουν δεδομένα, να κλέψουν χρήματα ή να διαδώσουν κακόβουλο λογισμικό. Οι απατεώνες βασίζονται στην αφέλεια των θυμάτων τους.
Τα τέσσερα στάδια της απάτης
- Ο χρήστης δεν αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται σε πλαστό περιβάλλον. Λίγο πριν έχει δεχθεί ένα πλαστό sms ή e-mail στο οποίο ανταποκρίθηκε χωρίς δεύτερη σκέψη. Εισάγει όνομα χρήστη και κωδικό πρόσβασης, νομίζοντας ότι βρίσκεται στην αληθινή σελίδα της τράπεζάς του.
- Σε αυτό το στάδιο βλέπουμε κάτι το οποίο δεν είναι συχνό. Πρόκειται για μια μορφή εξελιγμένης ηλεκτρονικής απάτης, κατά την οποία ο ανυποψίαστος χρήστης καλείται να εισάγει και αριθμό τραπεζικής κάρτας, ονοματεπώνυμο, ημερομηνία λήξης της κάρτας και τον τριψήφιο μυστικό αριθμό που βρίσκεται στην πίσω πλευρά της κάρτας. Αν οι απατεώνες δεν καταφέρουν να αποκτήσουν πρόσβαση σε τραπεζικό λογαριασμό, με αυτή τη μέθοδο αποσπούν τα στοιχεία της κάρτας, με την οποία μπορούν αμέσως να προβούν σε αγορές.
- Οι τράπεζες πράγματι στέλνουν extra pin για να επιβεβαιώσουν μια συναλλαγή. Σε αυτό το στάδιο οι απατεώνες έχουν ήδη εισβάλει στον τραπεζικό λογαριασμό και επιχειρούν μεταφορές χρημάτων. Το sms που φτάνει μόλις στο κινητό του χρήστη από την τράπεζά του, αυτός θεωρεί ότι είναι απαραίτητο για την είσοδό του στον λογαριασμό του, όμως αγνοεί ότι βρίσκεται μπροστά σε πλαστή ιστοσελίδα της τράπεζάς του. Ταυτόχρονα οι απατεώνες έχουν συνδεθεί με τη γνήσια σελίδα της τράπεζάς του και βρίσκονται μέσα στον λογαριασμό του. Αν καταχωρίσει το extra pin στην πλαστή σελίδα, ουσιαστικά το στέλνει στους απατεώνες για να ολοκληρώσουν τις μεταφορές χρημάτων από τον λογαριασμό του.
- Στο τέταρτο στάδιο, όλα έχουν τελειώσει! Ο χρήστης έχει παραδώσει τα κλειδιά του τραπεζικού του λογαριασμού μαζί με το extra pin, καθώς και όλα τα απαραίτητα για συναλλαγές στοιχεία της κάρτας του. Ενα script με ένδειξη: «Παρακαλώ περιμένετε» στην πλαστή σελίδα θα τον κρατήσει σε αναμονή για αρκετή ώρα.
Η τελευταία εικόνα είναι η πραγματική σελίδα της τράπεζας. Οι απατεώνες πλαστογραφούν σχεδόν τέλεια τις αληθινές ιστοσελίδες τραπεζών για να εξαπατήσουν τα θύματά τους.
7 + 1 συμβουλές από τον διευθυντή της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
Επόμενος σταθμός της έρευνας για τις απάτες αυτού του είδους, το γραφείο του αστυνομικού διευθυντή της Υπηρεσίας Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στην Ελλάδα, Βασίλειου Παπακώστα.
«Να είμαστε όλοι πολύ προσεκτικοί και υποψιασμένοι όταν βρίσκουμε τέτοιου είδους μηνύματα στα εισερχόμενά μας» τονίζει ο κ. Παπακώστας και συνεχίζει:
«Προτρέπουμε συνεχώς τους πολίτες να ελέγχουν με συγκεκριμένο τρόπο τα ψευδή μηνύματα, για να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους και να μην εκθέτουν τα δεδομένα τους, πριν να είναι πολύ αργά.
Ειδικότερα μπορούμε να πούμε τα εξής:
- Διατηρείτε το λογισμικό των συσκευών σας ενημερωμένο, συμπεριλαμβανομένου του φυλλομετρητή ιστοσελίδων (browser), του αντιιικού προγράμματος (antivirus) και του λειτουργικού συστήματος.
- Κανένας φορέας ή τραπεζικό ίδρυμα δεν θα σας ζητήσει να επιβεβαιώσετε τα στοιχεία σας διαδικτυακά. Επομένως, μην απαντάτε σε μηνύματα (e-mail ή sms) που σας ζητούν τον κωδικό PIN ή τον κωδικό πρόσβασης (password) στον τραπεζικό σας λογαριασμό ή οποιαδήποτε άλλα εξατομικευμένα διαπιστευτήρια ασφαλείας (π.χ. e-banking user name).
- Μη βιάζεστε να καταχωρίσετε τα στοιχεία σας. Αφιερώστε χρόνο και πραγματοποιήστε τους απαραίτητους ελέγχους πριν απαντήσετε.
- Μην κάνετε «κλικ» σε ηλεκτρονικούς συνδέσμους (links), συνημμένα αρχεία ή εικόνες που λαμβάνετε με μηνύματα κειμένου (sms) ή e-mail, δίχως να έχετε επαληθεύσει τον αποστολέα.
- Ελέγξτε προσεκτικά το μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή sms. Συγκρίνετε τη διεύθυνση και τα στοιχεία αποστολής με τα προηγούμενα πραγματικά μηνύματα από την τράπεζα συνεργασίας σας. Ελέγξτε για ορθογραφικά λάθη και λάθη γραμματικής ή σύνταξης.
- Μην απαντάτε γενικότερα σε ύποπτα μηνύματα, αντίθετα προωθήστε τα στην τράπεζα συνεργασίας σας, πληκτρολογώντας την ηλεκτρονική της διεύθυνση μόνοι σας.
- Εάν νομίζετε ότι ενδέχεται να έχετε απαντήσει σε ένα απατηλό μήνυμα και παρείχατε τα στοιχεία των τραπεζικών σας λογαριασμών, επικοινωνήστε αμέσως με την τράπεζα συνεργασίας σας.
- Καταγγείλτε τυχόν απόπειρα ή εξαπάτησή σας στις διωκτικές Αρχές».
