Η κρίση στην Ουκρανία ρίχνει βαριά τη σκιά της και στις εγχώριες εξελίξεις. Εν όψει και της σχετικής συζήτησης που, όπως ανακοινώθηκε, θα γίνει σε επίπεδο αρχηγών την Τρίτη στη Βουλή, η αγωνία για τις επιπτώσεις από τη ρωσική εισβολή σε όλα τα μέτωπα -και κυρίως στο οικονομικό και στην ακρίβεια έχει φτάσει στο κατακόρυφο, ενώ παράλληλα αναμένονται μεγάλες ανατροπές στη γεωπολιτική σκακιέρα.
Από τον
Ανδρέα Καψαμπέλη
Η «εθνική γραμμή», όπως τουλάχιστον έχει διαμορφωθεί έως τώρα με βάση τις θέσεις των
τριών μεγαλύτερων πολιτικών δυνάμεων, που είναι και τα κόμματα εξουσίας (Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ), γέρνει προς την πλευρά της Δύσης, αφού έχει ως κοινό παρανομαστή την «απερίφραστη καταδίκη» των ρωσικών ενεργειών και της «κατάφωρης παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου», άσχετα από τις επιμέρους προσεγγίσεις για το θέμα των κυρώσεων.
Σε αυτό που συμφωνούν, άλλωστε, όλα τα κόμματα είναι η ανάγκη σεβασμού του Διεθνούς Δικαίου για την εδαφική ακεραιότητα και την κυριαρχία όλων των κρατών, κάτι που, όπως δήλωσε και ο υπουργός Εξωτερικών Ν. Δένδιας, αποτελεί το «ιερό ευαγγέλιο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής».
Οι εξελίξεις
Σε πρακτικό επίπεδο, ωστόσο, τα πράγματα εξελίσσονται αρκετά διαφορετικά σε ο,τι αφορά τόσο το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία όσο και την τήρηση του Δικαίου και της νομιμότητας στις διεθνείς σχέσεις.
Το ενδιαφέρον κατʼ αρχάς για το εσωτερικό της χώρας μας είναι ότι -παρά την οξύτητα των συγκρούσεων σε άλλα πεδία και το αβυσσαλέο χάσμα που δείχνουν να τους χωρίζει- κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση, συμπεριλαμβανομένου και του ΚΙΝ.ΑΛ., βρίσκονται κατʼ ουσίαν στην ίδια όχθη σε αυτό το καίριο ζήτημα στρατηγικού προσανατολισμού της Ελλάδας.
Οπως, βεβαίως, το ίδιο κάνουν και με όλες τις θεμελιώδεις παραμέτρους της εξωτερικής πολιτικής, είτε πρόκειται για τα Ελληνοτουρκικά με φόντο τη Χάγη είτε για την εφαρμογή
της Συμφωνίας των Πρεσπών αναφορικά με το Σκοπιανό. Θα μπορούσε να θεωρηθεί (;) και σύμπτωση το γεγονός ότι και τα τρία αυτά κόμματα στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας πήραν, σε διαδοχικές χρονικές φάσεις, το «μνημονιακό βάπτισμα», όπως επίσης υιοθέτησαν το κυρίαρχο -και εκπορευόμενο πάλι εκ της Δύσης- αφήγημα για την πανδημία του κορωνοϊού και τους τρόπους αντιμετώπισής της.
Κάπως έτσι στα μάτια μεγάλου τμήματος της κοινής γνώμης θεωρούνται πλέον «τρία σε συσκευασία ενός», που πολύ εύκολα θα μπορούσαν οσονούπω και να συγκυβερνήσουν,
βοηθούσης της απλής αναλογικής…
Ανακατατάξεις
Πολλοί, εντός και εκτός Ελλάδας, βλέποντας και ακούγοντας τον Βλ. Πούτιν θεωρούν ότι βρισκόμαστε ενώπιον πιθανών ανακατατάξεων ιστορικού -και όχι απλά οικονομικού ή διπλωματικού- χαρακτήρα ύστερα από 30 και πλέον χρόνια από τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης.
Στα διαγγέλματά του, άλλωστε, ο ίδιος, όσο κι αν διαβεβαιώνει ότι δεν επιχειρεί να επανασυστήσει τη Ρωσική Αυτοκρατορία, δεν κρύβει την επιδίωξή του να «επαναφέρει» την ισχύ της χώρας του και να διευρύνει τη σφαίρα επιρροής της όχι μόνο στην Ευρασία, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο. Ενδιαφέρον έχει, επίσης, το γεγονός πως κατά τη συλλογιστική του Πούτιν η Ρωσία υποχρεώθηκε να αντιδράσει, διότι, παρά την κατευναστική πολιτική των περασμένων δεκαετιών, κατέληξε τελικά «περικυκλωμένη» μέσω της συνεχούς επέκτασης του ΝΑΤΟ και υπό τον κίνδυνο να βρεθεί σύντομα προ νέου τετελεσμένου με την ένταξη και της Ουκρανίας στη Βορειοατλαντική Συμμαχία. «Αρχαία ρωσική γη» χαρακτήρισε, άλλωστε, την ανατολική Ουκρανία, θέλοντας τώρα να διορθώσει -έναν και πλέον αιώνα- το «λάθος» του Λένιν, που απέκοψε για λόγους σκοπιμοτήτων από πλευράς των μπολσεβίκων τμήματα της τότε Ρωσίας…
Νέοι συσχετισμοί
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ολοένα και περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν ότι από τη στιγμή που η επικράτηση των Ρώσων στο πολεμικό μέτωπο, που διαφάνηκε από τις πρώτες ώρες κιόλας της Πέμπτης, καταστεί οριστική, βρισκόμαστε μπροστά στην αποτύπωση ενός νέου περιφερειακού και τελικά παγκόσμιου συσχετισμού ισχύος, με την Ουκρανία να αποτελεί απλώς το άμεσο πεδίο αναμέτρησης.
Και μόνο ο πλήρης έλεγχος της Μαύρης Θάλασσας αναβαθμίζει καθοριστικά τον ρόλο της Μόσχας σε γεωστρατηγικό, οικονομικό και ενεργειακό επίπεδο.
Στους «σκληρούς» ο Μητσοτάκης
Το ελληνικό πολιτικό σύστημα έσπευσε να διαλέξει στρατόπεδο και μόνο περιορισμένες ήταν οι φωνές που ζητούσαν, λόγω της ιδιαίτερης θέσης της χώρας μας, να τηρηθεί «ουδετερότητα». Αντιθέτως ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης ήταν από τους πρώτους που πρότεινε να επιβληθούν «σοβαρότατες και αποτελεσματικές κυρώσεις» στη Ρωσία και, μάλιστα, τώρα φαίνεται ότι αυτό το σκέλος θα χρησιμοποιηθεί για να αναδειχθεί η διαφοροποίηση από τον ΣΥΡΙΖΑ, που επί του παρόντος δεν τοποθετείται σχετικά.
Την ίδια ώρα, όμως, διαπιστώνεται και πάλι ότι το εύρος και η βαρύτητα των κυρώσεων αποτελεί αντικείμενο διαφωνιών και στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς υπάρχουν εκείνοι που αντιλαμβάνονται ότι η Ευρώπη θα είναι η περισσότερο χαμένη -οικονομικά και ενεργειακά- από το μπρα ντε φερ μεταξύ ΗΠΑ και Αγγλοσαξόνων, από τη μία, και Ρωσίας, από την άλλη.
Δεν στερείται, επίσης, σημασίας το γεγονός ότι κυρώσεις δεν ζήτησε ούτε ο Ερντογάν, αν
και η Τουρκία καταδίκασε τη ρωσική εισβολή. Ο κ. Μητσοτάκης μιλώντας στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που συγκλήθηκε εκτάκτως μέσω τηλεδιάσκεψης την Παρασκευή τάχθηκε (ορθώς) και κατά του «αναθεωρητισμού», ως «βασική απειλή για την παγκόσμια ειρήνη».
«Κενό γράμμα» η επίκληση στο Διεθνές Δίκαιο
Το ζήτημα, όμως, είναι ότι και χωρίς τον αναθεωρητισμό το Διεθνές Δίκαιο έχει μετατραπεί στην πράξη σε κουρελόχαρτο από όλους εκείνους που υποτίθεται ότι έχουν ταχθεί να το εφαρμόζουν. Η απλή επίκλησή του, επομένως, από την ελληνική πλευρά, σε συνδυασμό με την κατευναστική πολιτική όλων των κυβερνήσεων, έχει αποδειχθεί, έως τώρα τουλάχιστον, «κενό γράμμα».
Την ίδια ώρα τα τελευταία γεγονότα αναδεικνύουν και την υποκρισία του ΝΑΤΟ, της Ε.Ε. και των άλλων διεθνών οργανισμών, που σπεύδουν να αποφασίσουν και να εφαρμόσουν κυρώσεις κατά της Ρωσίας για την Ουκρανία όταν, αντίθετα, συνεχίζουν να ποιούνται επί δεκαετίες τη νήσσαν για άλλες περιπτώσεις εισβολής, με πιο χαρακτηριστική του βόρειου τμήματος της Κύπρου, που τελεί από το 1974 μέχρι σήμερα υπό τουρκική κατοχή.
Η προσήλωση της Ελλάδας στο Διεθνές Δίκαιο, άλλωστε, δεν φαίνεται να έχει αποτρέψει τις επιβουλές εναντίον της ούτε και να διασφαλίζει ότι δεν θα αντιμετωπίσει σοβαρότερα προβλήματα σε βάρος της κυριαρχίας και της ακεραιότητάς της στο μέλλον, όταν, μάλιστα, οι εταίροι και σύμμαχοί μας, όπως το ΝΑΤΟ, ακολουθούν σταθερά -και ύπουλα- την πολιτική των ίσων αποστάσεων και την πολιτική του «βρείτε τα».
Γιʼ αυτό και ένα επιπλέον σοβαρό σημείο κριτικής που διατυπώνεται προς τον κ. Μητσοτάκη είναι το γεγονός πως προσχώρησε στο μπλοκ των υποστηρικτών των σκληρών κυρώσεων κατά της Ρωσίας άνευ όρων και χωρίς προηγουμένως η ελληνική πλευρά να έχει διαπραγματευτεί τίποτε από όσα θα μπορούσε να θέσει στο τραπέζι, αξιοποιώντας τη συγκυρία για να «μαζευτεί» η Τουρκία. Οσο για το να τεθούν σε εφαρμογή οι κυρώσεις που έχουν ήδη αποφασιστεί (στα χαρτιά) κατά της Αγκυρας από την Ευρωπαϊκή Ενωση, φυσικά ούτε λόγος..
