Η διαρροή του νέου σχεδίου στρατιωτική στρατηγική της ΕΕ την οποία δημοσίευσε η έγκυρη EURACTIV, είναι μία εξαιρετικά δυσμενής εξέλιξη για την Ελλάδα και την Κύπρο.
Στο σχέδιο αυτό η τουρκική απειλή κατά δύο χωρών – μελών της ΕΕ δεν αναφέρεται πουθενά. Όπως προκύπτει μάλιστα, το σχέδιο Μακρόν για στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και την δημιουργία Ευρωστρατού, πάει περίπατο και επανέρχεται η σύνδεση της ευρωπαΐκής άμυνας με το ΝΑΤΟ.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Τουρκία θα συμμετέχει στο σχέδιο Στρατιωτικής στρατηγικής της Ευρώπης, ως μέλος του ΝΑΤΟ. Η θέση της ελληνικής κυβέρνησης είναι άγνωστη. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία αντίδραση στην συγκεκριμένη διαρροή, παρά το γεγονός ότι ο ελληνικός στρατός και οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι από τις ισχυρότερες στην ΕΕ. Ενώ παράλληλα τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος είναι οι μοναδικές χώρες της Ευρώπης που αντιμετωπίζουν απειλή πολέμου από τρίτο, μη ευρωπαϊκό κράτος.
Για όλα αυτά, στο σχέδιο όπως αυτό διέρρευσε, δεν γίνεται η παραμικρή αναφορά. Γεγονός που συνιστά στρατηγική ήττα της Ελλάδας η οποία πρέπει πάση θυσία να αποφευχθεί.
Διαβάστε ολόκληρη την διαρροή, όπως την δημοσίευσε η EURACTIV
Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία οδήγησε σε σημαντική αλλαγή του επερχόμενου εγγράφου στρατιωτικής στρατηγικής της ΕΕ, με την απειλή ασφαλείας από την επιθετικότητα της Μόσχας να κυριαρχεί σε όλη την τελευταία έκδοση του εγγράφου, που είδε η EURACTIV.
Το νέο σχέδιο υποβλήθηκε επίσημα στους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ τον περασμένο Νοέμβριο, πολύ πριν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία. Το τελικό σχέδιο θα πρέπει να εγκριθεί από τους ηγέτες της ΕΕ τον Μάρτιο, υπό τη γαλλική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.
«Η επιστροφή του πολέμου στην Ευρώπη, καθώς και οι μεγάλες γεωπολιτικές αλλαγές, αμφισβητούν την ικανότητά μας να προωθήσουμε το όραμά μας και να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας», αναφέρει το προσχέδιο τώρα 41 σελίδων (34 πριν).
«Το πιο εχθρικό περιβάλλον ασφαλείας μας απαιτεί να κάνουμε ένα μεγάλο άλμα προς τα εμπρός και να αυξήσουμε την ικανότητα και την προθυμία μας να δράσουμε, να ενισχύσουμε την ανθεκτικότητά μας και να διασφαλίσουμε την αλληλεγγύη και την αμοιβαία βοήθεια», αναφέρεται.
«Η γλώσσα της ισχύος»
Το αρχικό προσχέδιο επικρίθηκε έντονα καθώς η απειλή από τη Μόσχα δεν περιελάμβανε συγκεκριμένα στοιχεία όπως χρήση στρατιωτικής βίας και της ενέργειας ως εκβιαστικού εργαλείου καθώς και υβριδικές επιθέσεις.
Επιπλέον, ορισμένα κράτη μέλη της Ανατολικής Ευρώπης υποστήριξαν ότι για να αυξηθεί το γεωπολιτικό βάρος της Ευρώπης, πρέπει να διαδραματίσει ρόλο ασφάλειας όχι μόνο στην Αφρική αλλά ακόμη περισσότερο στην ανατολική γειτονιά της.
Ως αποτέλεσμα, και λόγω της κλιμάκωσης των εντάσεων, η ΕΕ κατοχύρωσε πιο ισχυρή υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας και της άμυνας, για τους ανατολικούς εταίρους της.
Το νέο προσχέδιο ενσωματώνει την αλλαγή της γλώσσας και τη στρατηγική που έχει δείξει η ΕΕ από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, τονίζοντας ότι το μπλοκ είναι «πιο ενωμένο από ποτέ».
«Είμαστε δεσμευμένοι να υπερασπιστούμε την ευρωπαϊκή τάξη ασφαλείας», αναφέρει το προσχέδιο.
Όταν οι ηγέτες της ΕΕ συναντηθούν για μια άτυπη σύνοδο κορυφής στο Παρίσι την επόμενη εβδομάδα, αναμένεται να συζητήσουν το σχέδιο και να εξετάσουν τον συνεχιζόμενο πόλεμο της Μόσχας στην Ουκρανία.
Στο επίκεντρο η Ρωσία
«Υποστηρίζοντας την Ουκρανία στην αντιμετώπιση της στρατιωτικής επίθεσης της Ρωσίας, δείχνουμε μια άνευ προηγουμένου αποφασιστικότητα για την αποκατάσταση της ειρήνης στην Ευρώπη, μαζί με τους Συμμάχους και τους εταίρους μας», αναφέρει το τροποποιημένο προσχέδιο.
Καταδικάζει ευρέως τις ενέργειες της Μόσχας ως «απρόκλητες και αδικαιολόγητες», αναφέροντας ρητά τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας στη Γεωργία το 2008, την παράνομη προσάρτηση της Κριμαίας το 2014 και την υποστήριξη σε ένοπλες αυτονομιστικές ομάδες στην αποσχισθείσα περιοχή Ντονμπάς της Ουκρανίας.
Αυτές οι ενέργειες δείχνουν ότι «η ρωσική κυβέρνηση προσπαθεί ενεργά να αποκαταστήσει και να επεκτείνει τις λεγόμενες σφαίρες επιρροής».
Πέρα από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, το έγγραφο επικρίνει επίσης τη Ρωσία για το ότι «έδειξε ετοιμότητα να χρησιμοποιήσει το υψηλότερο επίπεδο στρατιωτικής δύναμης, ανεξάρτητα από νομικές ή ανθρωπιστικές εκτιμήσεις, σε συνδυασμό με υβριδικές τακτικές, κυβερνοεπιθέσεις και χειραγώγηση και παρέμβαση ξένων πληροφοριών, ενεργειακό καταναγκασμό και επιθετική πυρηνική ρητορική».
Συγκεκριμένα τώρα το έγγραφο αναφέρεται επίσης σε «βασικές αρχές πάνω στις οποίες οικοδομείται η ευρωπαϊκή ασφάλεια, που κατοχυρώνονται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και στα ιδρυτικά έγγραφα του ΟΑΣΕ, συμπεριλαμβανομένης της Τελικής Πράξης του Ελσίνκι και του Χάρτη του Παρισιού».
Αυτά τα νομικά έγγραφα – τα οποία επικεντρώνονται στην εδαφική ακεραιότητα των κρατών και των συνόρων, απέχουν από την απειλή ή τη χρήση βίας και την ελευθερία των χωρών να επιλέγουν ή αλλάζουν τις ρυθμίσεις ασφαλείας τους – έχουν όλα αμφισβητηθεί από τη Ρωσία στην περίπτωση της Ουκρανίας.
«Αυτές οι αρχές δεν είναι ούτε διαπραγματεύσιμες ούτε υπόκεινται σε αναθεώρηση ή επανερμηνεία», τονίζει το έγγραφο.
Επιπλέον, οι αλλαγές στο έγγραφο δίνουν έμφαση στην «ενότητα» και την «αλληλεγγύη» στις σχέσεις της ΕΕ με τους εταίρους και τις ομοϊδεάτες χώρες των G7, του ΝΑΤΟ και του ΟΗΕ.
«Σε αυτό το πλαίσιο, η στρατηγική μας συνεργασία με το ΝΑΤΟ και η συλλογική άμυνα που παρέχει στους Συμμάχους είναι πιο σημαντική από ποτέ για την ευρωατλαντική μας ασφάλεια», αναφέρει το προσχέδιο.
Αναφέρει επίσης «άλλα θέατρα όπως η Λιβύη, η Συρία, η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Μάλι, [όπου] η Ρωσία προβάλλει επίσης τον εαυτό της και χρησιμοποιεί τις κρίσεις με ευκαιριακό τρόπο, μεταξύ άλλων χρησιμοποιώντας παραπληροφόρηση και μισθοφόρους, όπως η ομάδα Βάγκνερ».
Αυξημένες αμυντικές δαπάνες
Η πρόσφατη κινητοποίηση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ειρήνης (EPF) ήταν μια άλλη ριζική «αλλαγή παραδείγματος» στον τομέα της άμυνας για την ΕΕ. Το μπλοκ αποφάσισε να απομακρυνθεί από το «ταμπού» του να χρησιμοποιεί τους πόρους του για να προμηθεύει φονικά όπλα σε τρίτη χώρα.
Οι συνθήκες της ΕΕ απαγορεύουν στην ΕΕ να χρησιμοποιεί τον τακτικό πολυετή προϋπολογισμό του για τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων με στρατιωτικές ή αμυντικές επιπτώσεις.
Σύμφωνα με τα νέα σχέδια, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει ένα εκτός προϋπολογισμού χρηματοδοτικό μέσο «Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Ειρήνης» (EPF) με ανώτατο όριο 5 δισεκατομμυρίων ευρώ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παροχή στρατιωτικής βοήθειας.
«Μέσω της Ευρωπαϊκής Διευκόλυνσης Ειρήνης, η ΕΕ μπορεί να παράσχει γρήγορα σημαντική βοήθεια στους εταίρους, για παράδειγμα, παρέχοντας στρατιωτικό εξοπλισμό που συχνά συμπληρώνει την εκπαίδευση από αποστολές ΚΠΑΑ», αναφέρεται σε ένα πρόσθετο απόσπασμα.
«Αυτό μπορεί επίσης να γίνει για να αυξηθούν οι αμυντικές δυνατότητες των εταίρων σε μια στιγμή κρίσης, όπως στην περίπτωση του πακέτου βοήθειας για την υποστήριξη των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων για την υπεράσπιση του εδάφους και του πληθυσμού τους από μια απρόκλητη και αδικαιολόγητη επιθετικότητα», προσθέτει.
Όσον αφορά στις αμυντικές δαπάνες, το νέο προσχέδιο αναφέρει ότι «καθίσταται επείγον να δαπανηθούν περισσότερα και καλύτερα» σε συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών και του επιπέδου της ΕΕ.
Το μπλοκ θα «καθορίσει στόχους για αυξημένες και βελτιωμένες αμυντικές δαπάνες» έως τα μέσα του 2022, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να έχει επιφορτιστεί με την ανάπτυξη πρόσθετων κινήτρων για συνεργατικές επενδύσεις.
Ένα τέτοιο βήμα έγινε πρόσφατα με το στέλεχος της ΕΕ να προτείνει απαλλαγή από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) κατά την αγορά αμυντικού εξοπλισμού που παράγεται στην Ευρώπη για την προώθηση κοινών εξοπλιστικών έργων.
