«Μας λένε ότι όταν οι άνθρωποι σταματήσουν να πιστεύουν στον Θεό, δεν πιστεύουν πλέον σε τίποτα. Στην πραγματικότητα, η κατάσταση είναι χειρότερη από αυτό… Τώρα τα πιστεύουν όλα».
MALCOLM MUGGERIDGE
- Υπ. Δρ Ευστράτιος Ζηκόπουλος, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η πολιτική μας ηγεσία, Αξιωματική αντιπολίτευση και Κυβέρνηση, ελλείψει αξιόπιστων επιχειρημάτων με τα οποία θα μπορέσουν να αιτιολογήσουν τις πολιτικές τους επιλογές, προστρέχουν στην ασφάλεια της θρησκείας. Σκηνοθετούν την παρουσίαση του κομματικού και πολιτικού τους προγράμματος ως λειτουργοί του Υψίστου, επικοινωνώντας τις πολιτικές και διπλωματικές τους λειτουργίες μέσα από το εκκλησιαστικό λειτουργικό τυπικό.
Έτσι, την 7/3/2022, «Κυριακή της τυροφάγου» παρακολουθήσαμε τον Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Α. Τσίπρα, να λειτουργείται στον Ιερό Ναό του Οικουμενικού Πατριαρχείου και να συνομιλεί με τον κκ Βαρθολομαίο για «διεθνείς πρωτοβουλίες για ειρήνη στην Ουκρανία», για «τερματισμό της ρωσικής εισβολής» και για την «ανάγκη για σταθερή στήριξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του μηνύματος που εκπέμπει σε σχέση με τις οικουμενικές πνευματικές αξίες του ελληνισμού».
Τα τροπάρια της Κυριακής αυτής μας θυμίζουν την έξοδο από τον Παράδεισο, σε συνδυασμό με την αρχή της νηστείας. Ο Πρωτόπλαστος Αδάμ δεν τήρησε τη μία εντολή, της νηστείας, που του έδωσε ο Θεός, κι έφαγε από τον απαγορευμένο καρπό κι έχασε τον Παράδεισο. Οι πιστοί τώρα με τη νηστεία, από τις τροφές και από την αμαρτία, προσπαθούν με τη Χάρη του Θεού να τον ξανακερδίσουν. Με την νηστεία ο Πρόεδρος Τσίπρας, ίσως ξανακερδίσει τον επίγειο παράδεισο, την εξουσία, ετοιμάζοντας και το έδαφος για την επόμενη θεία λειτουργία: Στον ίδιο πάνσεπτο ναό του Οικουμενικού Πατριαρχείου, την 13/3/2022, Κυριακή της Ορθοδοξίας θα λειτουργηθεί ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος, Κ. Μητσοτάκης, ο οποίος στη συνέχεια θα συναντηθεί με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ.Τ. Ερντογάν.
Η Κυριακή της Ορθοδοξίας είναι μια ιδιαίτερη, δογματική εορτή που σχετίζεται με την ιστορική πορεία μας. Ήδη από τα μέσα του 9ου αιώνα, ο εορτασμός της καθιερώθηκε να τελείται την πρώτη Κυριακή των Νηστειών, σε ανάμνηση της θριαμβευτικής και οριστικής αποκατάστασης της λατρείας των ιερών εικόνων από τη Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως, στις 11 Μαρτίου 843. Μέχρι την αναστύλωση των εικόνων από την Αγία Θεοδώρα αυτοκράτειρα και σύζυγο του Θεοφίλου, συνεργαζόμενη με τον Πατριάρχη Μεθόδιο, ο λαός διχάζεται. Ο φόβος της επιστροφής στην ειδωλολατρία, αλλά κυρίως η επιρροή στον Χριστιανισμό, του ανεικονικού Ισλάμ δίχασε το Βυζάντιο.
Η εικόνα της Ορθοδοξίας με τίτλο «Η Ορθοδοξία » εμφανίστηκε στην χριστιανική τέχνη έξι αιώνες αργότερα, και πιο συγκεκριμένα στα μέσα του 15ου αιώνα.
Ο χαρακτήρας της σύνθεσης της εικόνας δεν είναι αναμνηστικός, αλλά εγγράφεται στο κλίμα της πνευματικής και κοινωνικής κρίσης που προκάλεσε η καισαροπαπική πολιτική των Παλαιολόγων αυτοκρατόρων υποστηρίζοντας την ένωση της Ανατολικής με τη Δυτική Εκκλησία: αν η Ένωση ήταν η μόνη ελπίδα των Παλαιολόγων να εξασφαλίσουν την συμμαχία του Πάπα απέναντι στις κατακτητικές βλέψεις Λατίνων μοναρχών, και αργότερα των Οθωμανών, ο κλήρος και ο λαός του Βυζαντίου ήταν αποφασισμένος να μην υποκύψει στις απαιτήσεις του καθολικού ποντίφικα, που ζητούσε υποταγή της Ανατολικής εκκλησίας στην εξουσία του.
Όπως φαίνεται, η επιρροή της θρησκείας στη δημόσια ζωή είναι αλληλεπιδραστική: όταν η δράση δεν επιβάλλεται από την μία (την θρησκεία), την διεκδικεί η άλλη (η δημόσια ζωή). Ενδιαφέρον γεγονός κατά την πρώτη αυτή εβδομάδα των νηστειών, την Πέμπτη 10/3/2022, αποτελεί και η προσπάθεια του ισλαμιστή Τούρκου ΥΠΕΞ να «αποκαταστήσει την ειρήνη» μεταξύ της Ορθοδόξου Ρωσίας και της επίσης Ορθοδόξου Ουκρανίας. Την συνέχεια της απόπειρας ισλαμικών προσπαθειών θα την παρακολουθήσουμε την επόμενη εβδομάδα, κατά την επίσημη επίσκεψη του Γερμανού Καγκελαρίου στον ισλαμιστή Πρόεδρο της Τουρκίας. Στο σημείο αυτό και πριν την ολοκλήρωση της επίσκεψης αυτής, θα αναφερθώ σε μια άλλη επίσκεψη Γερμανού Αυτοκράτορα, τον Οκτώβριο του 1889, στην Κωνσταντινούπολη μέσα από το βιβλίο του Καθηγητή Μάζη, ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡA ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΜΕΣΟΓΕΙΟ Τόμος Ι, σ. 593:
«Φαίνεται πλέον καθαρὰ ὅτι ἡ Γερμανία ἔχει ἀναγορευθεῖ προστάτις τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, γεγονὸς ποὺ ἀπέδειξε περιτράνως τὸ ταξεῖδι τοῦ Γουλιέλμου Β΄ στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὴν Ἱερουσαλὴμ καὶ ἡ ἀνακήρυξίς του σὲ «Ἤρωα τοῦ… Ἰσλάμ»! (Ὀκτώβριος τοῦ 1889). Προφανῶς δὲν πρόκειται γιὰ… ἀλλαγὴ θρησκεύματος τοῦ Γερμανοῦ ἐστεμμένου, ἁπλῶς ἐμφανίζει τὴν ἐπίσημη ἔναρξη τῆς γερμανικῆς ἐπεμβάσεως στὸν οἰκονομικὸ πυλῶνα ἰσχύος τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας καὶ στὸν «δευτερογενῆ-αἰτιατικὸ» οἰκονομικόν της Χῶρο. Ἡ κατάστασις εἰς ὅ,τι ἀφορᾷ τὶς βλέψεις τῆς Γερμανίας στὴν Μ. Ἀσία διευκρινίζεται ἀπολύτως ὅταν ἀνακοινώνεται τὸ σύμφωνον τοῦ σιδηροδρόμου Βοσπόρου-Βαγδάτης μὲ κεφάλαια ἰσχυρῶν οἰκονομικῶν ὁμίλων ποὺ ὑπεστηρίζοντο ἀπὸ τὴν Deutsche Bank, καὶ τοῦ ὁποίου τὸ ἄνω ἄκρον θὰ κατέληγε στὸ Βερολῖνον».
Κατά τον δρα Ιστορίας και Γεωπολιτικής, Ι. Κωτούλα, (Εισαγωγή στην Συστημική Γεωπολιτική Ανάλυση, Λειμών, 2021, σ. 14, 15.), ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στον Πυλώνα Πολιτισμός/Πληροφορία της ερμηνευτικής προσεγγίσεως του Μάζη, ο οποίος άλλωστε, αξιολογείται από τον ίδιο τον Έλληνα θεωρητικό ως ο σημαντικότερος του ερμηνευτικού του υποδείγματος. Η Συστημική Γεωπολιτική Ανάλυση αποτελεί την μόνη εσωτερικώς συνεκτική θεωρητική προσέγγιση στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία, η οποία δύναται να χρησιμεύσει ως ερμηνευτικό υπόδειγμα για την ακαδημαϊκή έρευνα.
