Oι συνθήκες δεν θα μπορούσαν να είναι ευνοϊκότερες. Τους τελευταίους μήνες η Ελλάδα έχει δώσει διαπιστευτήρια ατλαντικής νομιμοφροσύνης, πρωτοστατώντας στην αντι-ρωσική πολεμική των ΗΠΑ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, όχι μόνο σε ρητορικό επίπεδο, αλλά και με όλα τα έμπρακτα μέσα.
- Από τον Γιώργο Χαρβαλιά
Έχει εξαντλήσει κάθε όριο συγκατάβασης, αν όχι δουλοπρέπειας, στις αμερικανικές αξιώσεις για «αμυντικές διευκολύνσεις» κάθε είδους, μετατρέποντας την Αλεξανδρούπολη σε κόμβο μεταφοράς στρατιωτικού υλικού προς την Ουκρανία. Έχει ταυτιστεί ως άβουλος υποτελής με όλες τις γεωστρατηγικές επιδιώξεις της Ουάσινγκτον στη ΝΑ Μεσόγειο, ακόμη και όταν αυτές δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι εξυπηρετούν τα ελληνικά συμφέροντα. Έχει διαλύσει, τέλος, πατροπαράδοτους ιστορικούς και θρησκευτικούς δεσμούς με τη Ρωσία, επωμιζόμενη τεράστιο πολιτικό και οικονομικό κόστος.
Ήρθε η ώρα λοιπόν να εισπράξει την ανταμοιβή της, που ειλικρινά ελπίζω πως θα είναι κάτι περισσότερο από μερικά φιλικά χτυπήματα στην πλάτη του κυρίου Μητσοτάκη. Πρακτικά, ο Ελληνας πρωθυπουργός καλείται να βάλει γκολ σε άδειο τέρμα. Υπό την παρούσα συγκυρία, η επίσκεψή του στην αμερικανική πρωτεύουσα συνιστά μοναδική ευκαιρία να αποσπάσει χειροπιαστά ανταλλάγματα και, το κυριότερο, να αναδείξει επικοινωνιακά το μέγεθος της διαρκούς (και όχι… εναλλασσόμενης) τουρκικής απειλής, ευαισθητοποιώντας το αμερικανικό κοινό γύρω από την ιδιότυπη κατάσταση έμπρακτης αμφισβήτησης εθνικής κυριαρχίας που ζούμε καθημερινά στο Αιγαίο.
Το ταξίδι του κυρίου Μητσοτάκη έχει δύο σκέλη: αυτά που θα συζητήσει (και θα ζητήσει) από τον Αμερικανό πρόεδρο πίσω από τις κλειστές πόρτες και όσα θα πει δημοσίως, μπροστά στα μέλη του Κογκρέσου.
Η εμπειρία από την προηγούμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον δεν ήταν ιδιαίτερα συναρπαστική από πλευράς εντυπώσεων. Ενας εμφανώς τρακαρισμένος Μητσοτάκης, κάτωχρος σαν το κερί, εμφανίστηκε στο οβάλ γραφείο σαν να έχει πάθει αυτό που τα πιτσιρίκια λένε «κοκομπλόκο» δίπλα στην πληθωρική παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ. Το κοντράστ, επίσης, ανάμεσα στην πολυδιαφημιζόμενη για την κομψότητα και τον κοσμοπολιτισμό της σύζυγό του Μαρέβα και την εκθαμβωτική Μελάνια ήταν επίσης μελαγχολικό. Το πρωθυπουργικό ζεύγος είχε εικόνα «φτωχών συγγενών» μπροστά στον πλανητάρχη και στην πρώτη κυρία. Ανατρέξτε στο σχετικό βίντεο και θα καταλάβετε τι σας λέω.
Ο Τραμπ «ξεπέταξε» τον καλεσμένο του με κάποιες ανούσιες γενικότητες και ετοιμαζόταν να αναφερθεί στην εσωτερική επικαιρότητα, όπου δέσποζε το θέμα του Ιράν, χωρίς να του δώσει τον λόγο, ενώ ο Μητσοτάκης φαινόταν να τα έχει χαμένα. Την παρτίδα έσωσε την τελευταία στιγμή ο βετεράνος ανταποκριτής Μιχάλης Ιγνατίου, υψώνοντας τη φωνή του πάνω από εκείνη των Αμερικανών συναδέλφων του και εξαπολύοντας σειρά επιθετικών ερωτήσεων στον Ντόναλντ Τραμπ για τον «φίλο του, τον Ερντογάν». Ο Ιγνατίου «απαίτησε» να ακούσει και την τοποθέτηση του Ελληνα πρωθυπουργού, βγάζοντάς τον από τη δύσκολη θέση της παρατεταμένης αφωνίας. Μόνον έτσι ο Κυριάκος Μητσοτάκης «ξεμπλόκαρε», καταφέρνοντας να διατυπώσει κάποιες στοιχειώδεις ενστάσεις σχετικά με την τουρκική επιθετικότητα.
Σήμερα, βεβαίως, τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Πρόεδρος δεν είναι ο αψύς Τραμπ, που ο κ. Μητσοτάκης ανεβοκατέβαζε «εθνολαϊκιστή», αλλά ο Δημοκρατικός… Μπαϊντενόπουλος, φίλος -υποτίθεται- της Ελλάδας και της οικογένειας Μητσοτάκη από τα παλιά. Ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει ξανασυναντηθεί αρκετές φορές μαζί του και, λογικά, πρέπει να έχει την άνεση της γνωριμίας που δεν είχε με τον Τραμπ. Ως αφετηρία της συζήτησης, επομένως, οφείλει να ξεκαθαρίσει ότι (α) τυχόν προμήθεια της Τουρκίας με F-16 θα θεωρηθεί εχθρική κίνηση για την Ελλάδα και ότι (β) η Αγκυρα δεν μπορεί να καταστεί «ενεργειακός εταίρος» στη ΝΑ Μεσόγειο, πριν τουλάχιστον αποσύρει το casus belli, άρει τις αμφισβητήσεις της ελληνικής εδαφικής και θαλάσσιας κυριαρχίας και σταματήσει διά παντός τις παραβιάσεις στο Αιγαίο. Αυτά πρέπει να αποτελούν την «κόκκινη γραμμή» του κ. Μητσοτάκη, αλλά μάλλον θα αργήσουμε να μάθουμε τι ακριβώς θα λεχθεί πίσω από τις κλειστές πόρτες.
Γι’ αυτό, ανεξάρτητα από το τι θα ζητήσει από τον σημερινό Αμερικανό πρόεδρο, καθώς γνωρίζουμε ότι οι δυνατότητες προβολής ελληνικών αιτιάσεων είναι πεπερασμένες, πολύ μεγαλύτερη σημασία έχει τι θα πει ο Ελληνας πρωθυπουργός δημόσια, στην αίθουσα του Κογκρέσου. Εκεί, ο κ. Μητσοτάκης θα έχει ιδανική ευκαιρία να αναπτύξει μια μονοθεματική ατζέντα γύρω από την τουρκική επιθετικότητα. Έστω και να την παραλληλίσει με τη ρωσική επιβουλή στην Ουκρανία, δεδομένου ότι η Αθήνα πρωτοστατεί στους αντι-ρωσικούς αλαλαγμούς και δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα, αφού οι σχέσεις με τη Μόσχα έχουν μπει στην κατάψυξη.
Αυτό επιτάσσει το εθνικό καθήκον. Αν ο κ. Μητσοτάκης, αντί για την τουρκική απειλή, αρχίσει να αναφέρεται στους ιστορικούς δεσμούς με το αμερικανικό έθνος, στην Αμερικανική Επανάσταση και στο 1821, στην ομογένεια, στον… πυλώνα σταθερότητας του ΝΑΤΟ και σε άλλα «αφηρημένα», κρατώντας μόνο δυο τρεις αναφορές για τη συνεχιζόμενη απειλή εις βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου από την Τουρκία, θα είναι καλύτερα να μην επιστρέψει στη χώρα μας… Να μείνει εκεί.
Η ομιλία του -επαναλαμβάνω- οφείλει να είναι μονοθεματική. Καλείται να αναδείξει την τουρκική απειλή ως συνεχή (και όχι… αποσπασματική, όπως περίπου δήλωσε στο «Βήμα»), να προειδοποιήσει τα μέλη του Κογκρέσου ότι η Ελλάδα θα εκλάβει ως εχθρική κίνηση την τροφοδοσία της Τουρκίας με F-16 ή άλλα εξελιγμένα οπλικά συστήματα, να αναδείξει τον ρόλο του Ερντογάν ως «επιτήδειου ουδετέρου» στην ουκρανική κρίση και, αν έχει λίγη φαντασία (σε συνεννόηση βεβαίως με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη), να προλειάνει το έδαφος για την είσοδο της Κύπρου στο ΝΑΤΟ, σε απόλυτη συνάρτηση με την υποψηφιότητα άλλων χωρών, όπως η Φινλανδία και η Σουηδία. Να προειδοποιήσει, δηλαδή, έστω και υπαινικτικά, ότι, αν η Τουρκία μπλοκάρει με βέτο την είσοδο της Κύπρου, θα αναγκαστεί να πράξει και αυτός το ίδιο για τις σκανδιναβικές χώρες.
Αυτός ο τελευταίος «αντιπερισπασμός», βεβαίως, που ευφυώς προτείνουν ο πρώην υφυπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Καραμανλή Γιάννης Βαληνάκης και ο καθηγητής Ιωάννης Μάζης, είμαι βέβαιος ότι ούτε καν περνά από το μυαλό του κ. Μητσοτάκη. Ε, εντάξει, δεν έχουμε υπέρμετρες προσδοκίες… Ας κάνει όλα τα υπόλοιπα και θα τον χειροκροτήσουμε.
Αν παρ’ ελπίδα, όμως, αποφύγει να σκοράρει στο κενό τέρμα, δεν θα πρόκειται για περίσσευμα πολιτικής ανεπάρκειας. Για κάτι άλλο θα πρόκειται, που δεν θα ήθελα να προσδιορίσω σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή…
