Πρώτη φορά εδώ και πολλές δεκαετίες η χώρα βρίσκεται στη δίνη μιας ιδιόμορφης αστάθειας η οποία τροφοδοτείται από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, όπως συμβαίνει τώρα με τον Κ. Μητσοτάκη.
- Του Ανδρέα Καψαμπέλη
Ουδέποτε, τουλάχιστον κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο, το θέμα των εκλογών χρησιμοποιήθηκε κατά τέτοιον τρόπο, εισάγοντας μια πρωτοφανή τακτική, καλλιεργώντας σκόπιμα ένα θολό τοπίο και υποβιβάζοντας τα πολιτικά ήθη στα επίπεδα των πιο ακραίων μικροκομματικών πειραματισμών.
Αλλάζοντας φρασεολογία και δηλώνοντας από το βήμα της Βουλής αρχικά και σε ραδιοφωνική του συνέντευξη στη συνέχεια, στα μέσα της εβδομάδας, ότι θα εξαντλήσει την τετραετία, ο κ. Μητσοτάκης το μόνο που πέτυχε τελικά ήταν να φέρει ακόμη μεγαλύτερη αποσταθεροποίηση στο ίδιο το κυβερνητικό στρατόπεδο. Είναι εκπληκτικό καταρχάς ότι αν και έχουν μεσολαβήσει ήδη αρκετά 24ωρα, οι προεκλογικοί ρυθμοί στη Ν.Δ. δεν έχουν υποχωρήσει καθόλου.
Αντιθέτως, βουλευτές, υποψήφιοι και φερέλπιδες υποψήφιοι εντείνουν ακόμη περισσότερο τις προετοιμασίες τους, δείχνοντας ότι πρώτα απ’ όλα οι ίδιοι δεν εμπιστεύονται τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού.
Αυτή καταγράφεται και ως η πρώτη μεγάλη ήττα του κ. Μητσοτάκη. Ενώ δεν παύει να δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ότι είναι θεσμικός και υπεύθυνος πολιτικός, στην πράξη συμπεριφέρεται πολύ διαφορετικά. Με απόλυτη ανευθυνότητα και καιροσκοπισμό, παίζει πλέον -είτε από αδυναμία είτε από πρόθεση- με τη θεσμική τάξη και παράδοση. Και παρά την προσπάθειά του να πείσει ότι τουλάχιστον αυτή τη φορά είναι ειλικρινής, το αποτέλεσμα είναι με δική του υπαιτιότητα να οδηγείται η χώρα σε μια εκ των πραγμάτων παρατεταμένη προεκλογική περίοδο που μπορεί να διαρκέσει έως και του χρόνου το καλοκαίρι, καθώς τότε συμπληρώνεται η τετραετία από τις εκλογές του 2019.
Ετσι, αυτό το οποίο διακήρυσσε ότι θέλει να αποτρέψει χάριν της πολιτικής ομαλότητας το προκαλεί και το επιτείνει ο ίδιος. Ανέκαθεν άλλωστε ο αιφνιδιασμός ήταν ένα πλεονέκτημα στα χέρια της εκάστοτε κυβέρνησης για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Ο κ. Μητσοτάκης κατάφερε να το κάψει και αυτό σε βάρος του εαυτού του και της Ν.Δ., αφού αν αποπειραθεί πλέον να στήσει κάλπες μέσα στους επόμενους μήνες, απειλείται να βρεθεί αντιμέτωπος με έναν ανείπωτο προσωπικό και πολιτικό διασυρμό.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος που έχει πάντως μπροστά του είναι να σύρεται η κυβέρνηση από δω και πέρα ολοένα και περισσότερο, παρουσιάζοντας συμπτώματα προϊούσας διάλυσης. Σε συνδυασμό μάλιστα με τα μαύρα σύννεφα που συγκεντρώνονται σε όλους τους τομείς της εσωτερικής και της εξωτερικής πολιτικής, αυτό μπορεί -όπως επισημαίνουν και έμπειρα στελέχη της Ν.Δ.- να τον οδηγήσει σε μια πολύ μεγάλη παγίδα. Μπαίνοντας δηλαδή ο χειμώνας να είναι γι’ αυτόν οριστικά μονόδρομος η πορεία προς το 2023, χωρίς να έχει πια εργαλεία για την ανάσχεση της φθοράς που θα συσσωρεύεται.
Είναι προφανές ότι κ. Μητσοτάκης -σταθμίζοντας και επανασταθμίζοντας τα δεδομένα κατά τις προηγούμενες εβδομάδες- υπολόγισε αυτόν τον κίνδυνο, θεωρώντας ότι είναι μικρότερος από τα οφέλη εξάντλησης της τετραετίας. Στο πλαίσιο αυτό και σε μια προσπάθεια τεχνητής αναπνοής για την κυβέρνησή του, παράλληλα με τις διαβεβαιώσεις για τον χρόνο των εκλογών άρχισαν από το Μέγαρο Μαξίμου και οι διαρροές περί επικείμενου ανασχηματισμού.
Ο ένας λόγος αυτής της πρεμούρας είναι για να κοπάσουν κάπως η αναστάτωση και η έντονη δυσαρέσκεια που επικρατούν στους κόλπους της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, τα μέλη της οποίας αντιμετωπίζουν συν τοις άλλοις και ως καψώνι την πρόσφατη εκλογολογία του κ. Μητσοτάκη.
Ενδεικτικό του κλίματος αυτού είναι και το γεγονός ότι κατά τη δευτερολογία του στη Βουλή την Τετάρτη, στην αντιπαράθεση με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς τα έδρανα της Ν.Δ. ήταν σχεδόν άδεια. Η προοπτική αποδεκατισμού της «γαλάζιας» Κοινοβουλευτικής Ομάδας στις επόμενες εκλογές -όποτε κι αν γίνουν-, λόγω και της απλής αναλογικής, έχει μετατρέψει πολλούς από τους βουλευτές στις ιδιωτικές τους συζητήσεις σε «θηρία», αφού σχεδόν ένας στους τρεις κινδυνεύει να μην επανεκλεγεί.
Ο δεύτερος λόγος που ανασύρεται ο ανασχηματισμός είναι διότι, εν όψει αυτού ακριβώς του επαπειλούμενου αποδεκατισμού, ο κ. Μητσοτάκης θέλει να πριμοδοτήσει με κυβερνητικές θέσεις -έστω και υφυπουργών, για τους οποίους λέγεται ότι οι αλλαγές θα είναι εκτεταμένες- βουλευτές αφοσιωμένους στον ίδιο, τους οποίους θα χρειαστεί πολύ περισσότερο την επόμενη -και πιο δύσκολη- ημέρα των εκλογών στη Ν.Δ.
Ενας από τους παράγοντες που, σύμφωνα με τις πληροφορίες, επηρέασε τον κ. Μητσοτάκη και τον οδήγησε στην αναδίπλωση ήταν η διαφαινόμενη αδυναμία να βγει σίγουρος νικητής από τις πρόωρες κάλπες, με τις οποίες πειραματιζόταν αρχικά -παρά τα όσα λέει τώρα- για το φθινόπωρο και τις επακόλουθες διαδικασίες. Οπως έχει ήδη αποκαλύψει η «κυριακάτικη δημοκρατία», για να δώσει στη διάρκεια όλων των παρασκηνιακών διεργασιών και συζητήσεων που γίνονταν το πράσινο φως έθετε ως απαραίτητη προϋπόθεση την εκ των προτέρων εξασφάλιση ότι θα γίνει αποδεκτός ως πρωθυπουργός, ακόμη και σε μια κυβέρνηση συνεργασίας, εφόσον η Ν.Δ. έρθει πρώτο κόμμα.
Ο μεγάλος φόβος του κ. Μητσοτάκη, όπως αναφέρεται, ήταν ότι στη διάρκεια των διερευνητικών εντολών, που είναι βέβαιο ότι θα ακολουθούσαν μετά τις πρώτες εκλογές της απλής αναλογικής, θα μπορούσαν να προκύψουν άλλα κυβερνητικά σχήματα, από τα οποία ο ίδιος θα έμενε εκτός. Το ένα, πιο συζητημένο άλλωστε εδώ και καιρό, σενάριο είναι αυτό της «οικουμενικής» κυβέρνησης ή έστω ευρύτατης συνεργασίας με επικεφαλής ένα τρίτο πρόσωπο, κατά πάσα πιθανότητα τεχνοκράτη, τύπου Λ. Παπαδήμου. Το ακόμη πιο εφιαλτικό ενδεχόμενο που τέθηκε στο τραπέζι ήταν να σημειωθεί πολύ μεγάλη πτώση στα ποσοστά των μεγαλύτερων κομμάτων, λόγω και της απλής αναλογικής, και να ανοίξει ο δρόμος για τον σχηματισμό μιας άλλης κυβέρνησης χωρίς τη συμμετοχή της Ν.Δ., ακόμη κι αν αυτή ήταν οριακά πρώτη.
Οι μυστικές μετρήσεις δείχνουν ελεύθερη πτώση
Σε κάθε περίπτωση, όλοι οι προβληματισμοί επιβεβαιώνουν ότι στις πραγματικές εσωτερικές μετρήσεις -και όχι σε όσες προβάλλονται δημοσίως- που διενεργεί και το επιτελείο της Ν.Δ. τα ποσοστά της βρίσκονται σε ελεύθερη πτώση, χωρίς καμία βεβαιότητα ότι η περιπέτεια των πρόωρων εκλογών δεν θα κατέληγε και σε ένα πρόωρο μπούμερανγκ για την κυβέρνηση. Αυτός μάλιστα είναι και ο λόγος που επιχειρείται τώρα και αναβίωση του πολιτικού «πραξικοπήματος» με αλλαγή του εκλογικού νόμου ακόμη μία φορά.
Στις προθέσεις του Μεγάρου Μαξίμου είναι -μολονότι το διέψευδε μέχρι πρότινος και αυτό ο κ. Μητσοτάκης- να φέρει νέο νομοσχέδιο, με το οποίο θα μειώνει ακόμη πιο πολύ το απαιτούμενο όριο για την αυτοδυναμία προκειμένου να είναι εφικτή με ποσοστά της τάξης του 34-35%. Αυτό αυτομάτως εμπεριέχει και τη -δηλωτική της πολιτικής απόγνωσής του- πρόθεση κ. Μητσοτάκη να προκαλέσει και τρίτες απανωτές εκλογές για να μπορέσει να διατηρήσει μαζί με την πρωτιά και την πρωθυπουργία. Κατά τρόπο ανάλογο με τις τριπλές εκλογές του 1989-90, έως ότου έγινε τελικά πρωθυπουργός ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης…
