Εικόνα σύγχυσης ή και απόλυτου χάους διαπιστώνουν ξένοι διπλωμάτες στην Αθήνα ως προς τις νεότερες προθέσεις και τις διαδικασίες της ελληνικής κυβέρνησης για την ταχεία αποστολή όπλων στην Ουκρανία, υπό τον φόβο του πολιτικού κόστους κατά τη διάρκεια της μακράς προεκλογικής περιόδου.
- Από τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΑΡΚΑ*
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση δεν προωθεί, με τη δέουσα αποτελεσματικότητα, αιτήματα οικονομικών ενισχύσεων και αποζημιώσεων από την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ για τα οπλικά συστήματα, αξίας άνω των 60.000.000 ευρώ, που έχει δωρίσει στο Κίεβο.
Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όπως είναι γνωστό, ήταν από τους πρώτους Ευρωπαίους ηγέτες που ακολούθησαν σκληρή στάση κατά της Ρωσίας, αποφασίζοντας την αποστολή οπλικών συστημάτων προς ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας. Ωστόσο, η πολιτική του κ. Μητσοτάκη, που τερμάτισε τις άτυπες διακομματικές επιλογές όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων (σεβασμός της διεθνούς νομιμότητας και τήρηση συμμαχικών υποχρεώσεων χωρίς ευθεία ανάμειξη της Ελλάδας στο ένοπλο σκέλος των κρίσεων), συνοδεύθηκε από σειρά παλινωδιών στο εσωτερικό. Αρχικά, οι κυβερνητικές διαρροές έκαναν λόγο για την αποστολή στην Ουκρανία μόνον λίγων χιλιάδων καλάσνικοφ (που είχαν κατασχεθεί σε εφαρμογή των κυρώσεων κατά της Λιβύης), ενώ στην πραγματικότητα είχαν αποσταλεί φορητά αντιαεροπορικά Stinger, πυραυλικά συστήματα RM-70 και ποσότητες πυρομαχικών.
Ακολούθως, ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Ν. Παναγιωτόπουλος ισχυρίστηκε ότι είχαν γίνει μόνον έξι αποστολές φορτίων, διαβεβαιώνοντας τη Βουλή πως «δεν υπάρχει θέμα εκ νέου αποστολής». Το αληθές ήταν ότι οι αποστολές ήταν τουλάχιστον διπλάσιες και ότι, όπως αποκάλυψε ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς, υπήρξε πολιτική συμφωνία του με τον κ. Μητσοτάκη για την αποστολή ελληνικών τεθωρακισμένων BMP-1 στην Ουκρανία με ταυτόχρονη αντικατάστασή τους από νεότερα γερμανικά Marder.
Στην παρούσα φάση το Μέγαρο Μαξίμου αμφιταλαντεύεται για τις επόμενες κινήσεις του, καθώς ούτε εγκρίνει ούτε απορρίπτει δύο συγκεκριμένες προτάσεις. Η πρώτη πρόταση, που υποβλήθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και συζητήθηκε κατά τις πρόσφατες επισκέψεις του κ. Παναγιωτόπουλου και του αρχηγού ΓΕΕΘΑ, στρατηγού Κ. Φλώρου, στην Ουάσινγκτον, αφορά πρόσθετες αποστολές ελληνικών πυραυλικών συστημάτων, μέσου βεληνεκούς, στην Ουκρανία. Οι κύριοι Παναγιωτόπουλος και Φλώρος επιφυλάχθηκαν στους Αμερικανούς συνομιλητές τους, παραπέμποντας στην ανάγκη λήψης τελικής απόφασης από την ηγεσία της κυβέρνησης. Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής διαθέσιμα στοιχεία, το Μέγαρο Μαξίμου δεν έχει εντάξει στις άμεσες προτεραιότητές του την έγκριση της αμερικανικής πρότασης και -πολύ περισσότερο- την υλοποίησή της σε σύντομο χρονικό διάστημα.
Η δεύτερη πρόταση υποβλήθηκε από τη Γερμανία για το τελικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της συμφωνίας ανταλλαγής των BMP-1 και Marder. Αν και η συμφωνία των κυρίων Σολτς και Μητσοτάκη έγινε στις Βρυξέλλες στις 31 Μαΐου και αναμενόταν -έπειτα από δεύτερη σύντομη συζήτηση στη Θεσσαλονίκη στις 10 Ιουνίου- η έναρξη διαβουλεύσεων Ελλήνων και Γερμανών εμπειρογνωμόνων έως τα τέλη Ιουνίου ή τα μέσα Ιουλίου, τίποτε δεν έχει προχωρήσει. Ο νέος προγραμματισμός ορίζεται προς τα τέλη Αυγούστου ή στις αρχές Σεπτεμβρίου, αλλά δεν πρέπει να θεωρείται οριστικός, επειδή εκκρεμεί και η «εμπορική πτυχή» της ανάμειξης της αμυντικής βιομηχανίας Rheinmetall. Πρόκειται για την εταιρία που κατασκευάζει τα Marder από τις αρχές της δεκαετίας του ’70 έως σήμερα, θα συντηρήσει στοιχειωδώς όσα θα αποσταλούν στην Ελλάδα (από τα αποσυρθέντα της Bundeswehr) και έχει καταθέσει πρόταση για την ίδρυση εργοστασίου στη χώρα μας με μειοψηφική συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου.
Πέραν του ζητήματος των καθαυτών παραδόσεων στην Ουκρανία, οι αμφιταλαντεύσεις του κ. Μητσοτάκη προκαλούν, σε Ελληνες και ξένους διπλωμάτες, σειρά συμπληρωματικών ερωτημάτων. Μεταξύ άλλων, γιατί η κυβέρνηση (αν και πρωτοστάτησε στην αποστολή όπλων και έβαλε απέναντί της τη Μόσχα) δεν λαμβάνει τώρα υπόψη τις νατοϊκές και αμερικανικές εκτιμήσεις ότι η Ουκρανία χρειάζεται την επιπλέον βοήθεια -επειγόντως- μέχρι τα τέλη του καλοκαιριού, αφού διαφορετικά η Ρωσία θα παγιώσει το σημερινό επιχειρησιακό της πλεονέκτημα κατά τους χειμερινούς μήνες; Επίσης, γιατί η Αθήνα δεν υποβάλλει αιτήματα οικονομικής βοήθειας αφενός προς τις ΗΠΑ, που θα διανείμουν «φρέσκο χρήμα» στους Ευρωπαίους συμμάχους, και αφετέρου προς τον φορέα EPF της Ε.Ε. για την αποζημίωση μέρους της αξίας του αποσταλέντος ελληνικού οπλισμού στην Ουκρανία;
Ίσως μία εξήγηση είναι ότι η καταβολή χρημάτων απαιτεί την προηγούμενη δημοσιοποίηση όλων των στοιχείων. Για άγνωστους λόγους, η ελληνική κυβέρνηση αρνείται τη διαφάνεια, ενώ π.χ. η γερμανική ανακοινώνει πλέον και την τελευταία λεπτομέρεια για το είδος και τις ποσότητες του υλικού που αποστέλλεται στο Κίεβο.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
