Ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν πάει μέχρι στιγμής καλά για τη Δύση. Και αυτό, δυστυχώς, απελευθερώνει τις δυνάμεις του αναθεωρητισμού στα Βαλκάνια και σε ολόκληρη την περιοχή της ανατολικής Μεσογείου.
- Μανώλης Κοττάκης
Οι πληροφορίες που μας φτάνουν είναι εξόχως ανησυχητικές. Και από τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και από την Τουρκία. Στη μεν πρώτη, τα μέλη της σερβικής κοινότητας θα θέσουν, ως φαίνεται, πολύ σύντομα ζήτημα αυτοδιάθεσης και αυτονομίας, και κατ’ επέκταση ντε φάκτο κατάργησης της διεθνούς Συμφωνίας του Ντέιτον, που καθόρισε τα σύνορα στην ευρύτερη περιοχή. Στη δε δεύτερη, ο Τούρκος υπουργός Αμύνης Ακάρ, με μια συνέντευξη-πλαίσιο στο πρακτορείο Αναντολού στις αρχές της εβδομάδας, έθεσε με μια περίτεχνη διατύπωση ζήτημα καταγγελίας της Συνθήκης της Λωζάννης λόγω διαφωνιών με την Ελλάδα στην ερμηνεία των άρθρων της.
Ενώ για πρώτη φορά χρησιμοποίησε την εξόχως επικίνδυνη λέξη «αυτοάμυνα» για να περιγράψει τις επιθετικές βλέψεις της γείτονος εναντίον των στρατιωτικοποιημένων νησιών μας. Τα μηνύματα λοιπόν και από Βορρά και από Ανατολάς δεν είναι καθόλου ευοίωνα για τους μήνες που έρχονται. Είναι εξόχως αναθεωρητικά. Στα Βαλκάνια, το φιτίλι φαινομενικά το άναψαν οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου, οι οποίοι ζήτησαν από μέλη της σερβικής κοινότητας να αλλάξουν τις πινακίδες των αυτοκινήτων τους από σερβικές σε αλβανικές.
Η εφαρμογή της απόφασης αναβλήθηκε μεν για το φθινόπωρο, ύστερα από παρασκηνιακή παρέμβαση των Ηνωμένων Πολιτειών, ωστόσο η ατμόσφαιρα φορτίστηκε σε σημείο που δίδει τη δυνατότητα στους Σερβοβοσνίους να προχωρήσουν στο επόμενο βήμα, το οποίο μελετούν με προσοχή εδώ και καιρό: Στην αποκοπή τους από την υπαγωγή στην αστυνομία, στις ένοπλες δυνάμεις και στη φορολογική διοίκηση του τρέχοντος κράτους της Βοσνίας, και στη χαλαρή συνεργασία τους σε πρώτη φάση, η οποία προμηνύει σχέδιο ένωσης στην επόμενη με το κράτος της Σερβίας. Η εξέλιξη αυτή δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα στο μέτωπο της Ουκρανίας. Η Ρωσία αυτή τη στιγμή δεν ηττάται.
Η Δύση αυτή τη στιγμή δεν κερδίζει. Οι φωνές που ζητούν να επικυρωθεί και ντε γιούρε το νέο εδαφικό καθεστώς στα ανατολικά της Ουκρανίας, με την παραχώρηση του σχεδόν 30% (μαζί με την Κριμαία) της ουκρανικής επικρατείας στη Ρωσική Ομοσπονδία, πολλαπλασιάζονται εσχάτως υπό το κράτος του πανικού της πλήρους διακοπής της ροής του φυσικού αερίου προς τα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά και των οδυνηρών συνεπειών που θα έχει αυτή για τους λαούς.
«Τώρα είναι η ώρα!» είχε αναφωνήσει ο Λένιν, όταν αποφάσισε την επανάσταση των μπολσεβίκων το 1917, με την προσθήκη «χθες ήταν νωρίς, αύριο θα είναι πολύ αργά». Κάπως έτσι σκέφτονται αυτή τη στιγμή οι Σέρβοι της Βοσνίας και ετοιμάζονται να κάνουν το μεγάλο άλμα. Κάπως έτσι σκέφτονται και οι Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου. Κάπως έτσι σκέφτονται και οι βουλγαρικές μειονότητες στα Σκόπια. Κάπως έτσι σκέφτονται και οι ουγγρικές μειονότητες στη Ρουμανία. Κάπως έτσι ενθαρρύνουν οι Τούρκοι να σκεφτεί και η μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Το ντόμινο θα είναι μεγάλο και η ελληνική εξωτερική πολιτική, που ομολογουμένως εργάζεται αόκνως στο παρασκήνιο για να αποτρέψει την κατάρρευση του τεχνητού κράτους της Βοσνίας, θα πρέπει να αρχίσει να ετοιμάζεται για τα χειρότερα.
Η ιδέα της δημιουργίας ενός κύκλου κρατών, μεταξύ αυτών και η Βοσνία, των οποίων η συζήτηση για την πολύ μελλοντική ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση έχει πέσει στο τραπέζι, είναι υπαρκτή, αλλά δεν ξέρουμε αν αρκεί πλέον για να αποτρέψει τα χειρότερα. Το ντόμινο της αλλαγής συνόρων κρατών στα βόρεια σύνορά μας, σχεδόν 30 χρόνια μετά τον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, δείχνει πόσο ρευστά είναι τα πράγματα και πόσο δύσκολα αντέχουν στον χρόνο συμφωνίες που επιβάλλουν με ταπεινωτικούς όρους και με βόμβες από αέρος οι νικητές στους ηττημένους. Εξίσου ανησυχητική ένδειξη για το τι έρχεται στην περιοχή θεωρούμε και το περιεχόμενο της συνέντευξης του Τούρκου υπουργού Αμύνης Χουλουσί Ακάρ στο πρακτορείο Αναντολού.
Ο Τούρκος αξιωματούχος χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τον όρο «αυτοάμυνα» προκειμένου να υποστηρίξει το επιχείρημα πιθανής μελλοντικής επιθετικής ενέργειας της Τουρκίας κατά των ελληνικών νησιών που έχουν στρατιωτικοποιηθεί μετά τον «Αττίλα» το 1974, μετά τα Ιμια και μετά την υβριδική επίθεση των Τούρκων στον Εβρο με τους μετανάστες το 2020, την οποία ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ χαρακτήρισε σε δημόσια τοποθέτησή του «εισβολή». Σε άλλο σημείο της συνέντευξής του ο κύριος Ακάρ ευθέως υπαινίχθηκε ότι η χώρα του, εφόσον συνεχίσει να υπάρχει διαφωνία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την ερμηνεία άρθρων και της Συνθήκης της Λωζάννης και της Συνθήκης των Παρισίων για την αποστρατιωτικοποίηση, τότε η Τουρκία θα προχωρήσει στην καταγγελία τους.
Ο Ακάρ, αφού επικαλέστηκε το άρθρο 12 της Συνθήκης της Λωζάννης και το άρθρο 14 της Συνθήκης των Παρισίων, τόνισε: «Τώρα (Ελλάδα), λες ότι υπάρχει συμφωνία. Η ρήτρα αυτής της συμφωνίας δεν είναι έτσι, κατά τη γνώμη μου. Δεν το θέλω αυτό. “Δεν το δέχομαι” λες. Τότε, τι θα συμβεί εάν και εγώ, το άλλο μέρος, πω ότι “και εγώ δεν αποδέχομαι αυτό το άρθρο”; Η συμφωνία θα πέσει τότε και τα κυριαρχικά σας δικαιώματα εκεί θα μπουν σε συζήτηση. Αυτά μιλήσαμε μαζί τους».
Μάλιστα, εάν διαβάσει κανείς ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης του Τούρκου αξιωματούχου, θα εκπλαγεί από τη διαστρέβλωση της πραγματικότητας: Εμφανίζει την Ελλάδα ως επεκτατική, επειδή μετά το 1832 άλλαξαν επτά φορές τα σύνορα και της αποδόθηκαν νησιά τα οποία της ανήκαν προαιωνίως, αλλά της αφαιρέθηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εμφανίζει την Ελλάδα ως συστηματικό παραβάτη των συνθηκών, επειδή οχύρωσε τα νησιά της μετά τον «Αττίλα» το 1974 και τον ελληνοτουρκικό πόλεμο που έγινε εκεί. Εμφανίζει την Ελλάδα ως παραβάτη της Συνθήκης της Λωζάννης η Τουρκία, που εξόντωσε την ελληνική μειονότητα της Πόλης και τολμά σήμερα να μιλά για καταπίεση της μουσουλμανικής μειονότητας!
Εμφανίζει την Τουρκία ως θύμα διεθνούς συνωμοσίας με μπροστάρισσα την Ελλάδα, αφήνει υπονοούμενα για την Αλεξανδρούπολη και προετοιμάζει εν τέλει την κοινή γνώμη για τις αντιδράσεις μιας χώρας που θα καταγγείλει τις συνθήκες και θα ενεργήσει με «αυτοάμυνα» για να γλιτώσει από την… επιθετικότητά μας. Παλαβά πράγματα. Αλλά ισχύουν. Και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η Δύση άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και θέλησε να ταπεινώσει τον Πούτιν μέσα στην αυλή του. Τον προκάλεσε σε αποφάσεις που σήμερα βαίνουν εναντίον των συμφερόντων των λαών της ευρωπαϊκής ηπείρου, και ειδικά των λαών της περιοχής μας, με πρώτους εμάς. Ας κρατήσουμε την αναπνοή μας.
