Οι παλιοί δημοσιογράφοι έλεγαν ότι είναι αδιανόητο ο αναγνώστης να ταυτίζεταιί 100% με τις απόψεις της εφημερίδας που αγοράζει. Τι γίνεται όμως όταν μια εφημερίδα κάνει… στροφή από τις πάγιες πολιτικές της θέσεις; Όταν διαφωνεί σχεδόν σε όλα;
Βρισκόμαστε στα 1965, τέτοιες μέρες. Το Σάββατο 7 του μήνα είναι… καυτό από κάθε άποψη. Η πρώτη κυβέρνηση αποστατών δεν καταφέρνει να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος αναζητά λύση. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ρίχνει την ιδέα. «Κυβέρνηση από την Ένωση Κέντρου» που σημαίνει κυβέρνηση χωρίς τον αρχηγό της και παραιτημένο πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου.
Ο Στέφανος Στεφανόπουλος είναι ο εκλεκτός του Μητσοτάκη που πείθει τον Βασιλιά ότι το σχέδιο μπορεί να προχωρήσει. Αρωγοί στην προσπάθειά του αυτή είναι οι εκδότες των εφημερίδων που παραδοσιακά στήριζαν την Ένωση Κέντρου:
-Ο Χρήστος Λαμπράκης εκδότης του Βήματος και των Νέων
-Ο Γιάννης Παπαγεωργίου, εκδότης της Αθηναϊκός, και
-Ο Ιωάννης Βελλίδης εκδότης της Μακεδονίας και της Θεσσαλονίκης.
Η αρθρογραφία των εφημερίδων τις τελευταίες μέρες διαφοροποιείται κι εκεί που στήριζαν αναφανδόν τον γέρο Παπανδρέου αρχίζουν να μιλούν για.. κυβέρνηση από την Ένωση Κέντρου.
Παράδειγμα ΤΑ ΝΕΑ της 7ης Αυγούστου, τη μέρα που είναι το κρίσιμο ραντεβού του Βασιλιά με τον Στέφανο Στεφανόπουλο.
Στο ίδιο μήκος κύματος είχε κινηθεί μια μέρα νωρίτερα η Αθηναϊκή.
Ήταν λογικό ότι ο Παπανδρέου δεν θα δεχόταν μια τέτοια λύση. Είχε πάρει 53% στις εκλογές και είχε δει το κόμμα του να διασπάται.
Στο κρίσιμο ραντεβού του Στέφανου Στεφανόπουλου στα Ανάκτορα τον συνόδευε ο Χρήστος Λαμπράκης. Αμέσως μετά την συνάντηση όπου του προτάθηκε να σχηματίσει κυβέρνηση πήγε στο σπίτι του πρώην διευθυντή του διπλωματικού του γραφείου Τζον Σωσσίδη την οδό Μελεάγρου δίπλα στα Ανάκτορα, το σημερινό Προεδρικό Μέγαρο. Εκεί τους περίμεναν δημοσιογράφοι και φωτορεπόρτερ. Παρά τις προσπάθειές του ο εκδότης του πανίσχυρου, τότε, ΔΟΛ δεν κατάφερε να αποφύγει τα φλας των τελευταίων. Εκεί τους ανέμεναν οι άλλοι δύο εκδότες.
Μικρή παρένθεση: Οι ίδιοι εκδότες λίγα χρόνια νωρίτερα είχαν στηρίξει τον Αλέξανδρο Παπάγο κόντρα και πάλι στην πολιτική θέση των εφημερίδων τους.
Στην Αθήνα δεν άργησε να μαθευτούν τα καθέκαστα κι ας μην υπήρχαν ραδιοφωνικοί ενημερωτικοί σταθμοί, ίντερντετ, τηλεόραση ή κινητά τηλέφωνα. Μάλιστα όταν αποφασίστηκε να πάει ο Στεφανόπουλος στο Καστρί να συναντήσει τον Παπανδρέου. Εκεί τους περίμενε κόμσος πολύς. Μάλιστα για να φθάσει η αντιπροσωπεία των βουλευτών που συνόδευαν τον Στεφανόπουλο και τον Λμαπράκη η Χωροφυλακή στην οποία «ανήκε» η περιοχή έστειλε τρεις διμοιρίες!
Την ίδια ώρα οργισμένοι διαδηλωτές, οπαδοί της Ένωσης Κέντρου έκαιγαν φύλλα των Νέων και της Αθηναϊκής που έκαναν λόγο για κυβέρνηση από την Ένωση Κέντρου. Θεωρούσαν ότι παρακινούσαν κι άλλους βουλευτές να αποστατήσουν!
Η έκρηξη του κόσμου, αλλά και η προσωρινή, όπως αποδείχτηκε ματαίωση, αναβολή στην ουσία, των σχεδίων για κυβέρνηση από το Κέντρο τρόμαξε τους εκδότες που αποφάσισαν να στηρίξουν τον Γεώργιο Παπανδρέου και να βάλουν… απέναντι τους αποστάτες!
Μάλιστα υψηλόβαθμα στελέχη του Βήματος βγήκαν στη Χρήστου Λαδά που ήταν τα γραφεία του ΔΟΛ κι έδειχναν στον κόσμο το πρωτοσέλιδο του Κυριακάτικου Βήματος που έδειχνε καθυαρά ότι στηρίζει τον Παπανδρέου.
Στο ίδιο μαχητικό πνεύμα κυκλοφόρησε και τη Δευτέρα η Αθηναϊκή
Τη Δευτέρα 9 Αυγούστου συνεδριάζει η ΚΟ της ΕΚ στη Λέσχη των Φιλελευθέρων στην οδό Χρήστου Λαδά, όσοι δηλαδή έχουν μείνει μετά το πρώτο κύμα αποστασίας. Συζητείται η διερευνητική εντολή που πήρε από τον Βασιλιά ο Στεφανόπουλος. Ο Παπανδρέου θέτει πολιτειακό θέμα λέγοντας ότι δεν μπορεί ο «ανώτατος άρχων να διαλύει κόμματα και να ορίζει πρωθυπουργό κάποιον άλλο εκτός από την αρχηγό του κόμματος». Στη ψηφοφορία γίνεται φανερό ότι θα υπάρξουν κι άλλοι αποστάτες. Υπέρ της πρότασης Παπανδρέου ψηφίζουν 113 από τους 139 παρόντες. Υπάρχουν και 26 που ψηφίζουν Στεφανόπουλο, ο οποίος είχε υποσχεθεί στον αρχηγό του ότι θα πειθαρχήσει στην απόφαση της πλειοψηφίας.
Η Ελευθερία του Πάνου Κόκκα που λόγω των σχέσεων με τον Μητσοτάκη πρωταγωνίστησε στην Αποστασία κι έχει περάσει… απέναντι διαθέτει αναλυτικό (και αποκαλυπτικό) ρεπορτάζ.
Υπήρχε και μια… καυστική η γελοιογραφία του BAS (Βασίλης Μητρόπουλος)
Το «Έθνος» την Δευτέρα 10 Αυγούστου δεν μιλά για τις άλλες εφημερίδες. Αρκείται να δημοσιεύσει τις εκδηλώσεις λατρείας του πλήθους προς την εφημερίδα. Είναι η ευκαιρία του να εξαργυρώσει κυκλοφοριακά την συνεπή στήριξη προς τον Γεώργιο Παπανδρέου και τον γιο του Ανδρέα.
Δίνει μέσω σχολίου και την είδηση για το ραντεβού των εκδοτών ξεκαθαρίζοντας ότι το Έθνος δεν συμμετείχε σε αυτην.
Στις μέρες μας μπορεί να φαίνεται απίστευτο που λίγοι ή πολλοί διαδηλωτές έκαψαν δύο εφημερίδες και οι εκδότες τους αποφάσισαν να αλλάξουν στάση. Τότε, οι εφημερίδες ήταν κερδοφόρες επιχειρήσεις. Στηριζόντουσαν κυρίως στις πωλήσεις κι αυτές έφερναν διαφημίσεις
Ας ρίξουμε μια ματιά στη… γεωγραφία του αθηναϊκού Τύπου εκείνοτο καλοκαίρι.
Κυκλοφορούσαν 15 ημερήσιες εφημερίδες. Όλες είχαν σαφή κομματικό προσανατολισμό
7 στήριζαν την ΕΡΕ (4 πρωινές και 3 απογευματινές)
5 την Ένωση Κέντρου (2 πρωινές και 3 απογευματινές)
2 την ΕΔΑ (1 πρωινή και 1 απογευματινή), και
1 τους Προοδευτικούς που συνεργαζόντουσαν με την ΕΡΕ.
Η άνοδος του κέντρου στην εξουσία έφερε κι ένα ιδιότυπο ανταγωνισμό των φιλοκυβερνητικών εφημερίδων. Ο ΔΟΛ του Χρήστου Λαμπράκη ήθελε να έχει τη μεγαλύτερη επιρροή, αλλά συναντούσε ισχυρή αντίδραση από την Αθηναϊκή του Γιάννη Παπαγεωργίου, την Ελευθερία του Πάνου Κόκκα και το Έθνος.
Η κορύφωση της πολιτικής κρίσης έφερε και εντυπωσιακή αύξηση στις κυκλοφορίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον «καυτό μήνα Αύγουστο» το 1965 με τις καθημερινές διαδηλώσεις και τις απόπειρες του Κωνσταντίνου να σχηματίσει κυβέρνηση με κοινοβουλευτική πλειοψηφία από τους αποστάτες και την ΕΡΕ, η αύξηση της κυκλοφορίας ξεπέρασε κατά πολύ το 50%!
Τη μερίδα του λέοντος σε αυτό πήρε ο ΔΟΛ που είδε τις κυκλοφορίες των δύο εφημερίδων του να εκτοξεύονται. Το Βήμα πουλούσε 40.000 φύλλα την ημέρα επιπλέον τον Αύγουστο του ’65 σε σχέση με τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς και ΤΑ ΝΕΑ 50.000 περισσότερα την ημέρα. Και τα οι δύο εφημερίδες πουλούσαν 320.000 φύλλα καθημερινά αριθμός που σημαίνει περισσότερα από 8 εκ. φύλλα το μήνα! Πως να μην… πουλήοουν τον Στεφανόπουλο και τους άλλους υποψήφιους αποστάτες;
Όσο για την Ελευθερία που στήριζε τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και τους αποστάτες σταδιακά έχασε φύλλα, πολλά φύλλα αφού την εγκατέλειψαν οι παραδοσιακοί της αναγνώστες.
Ρίξτε μια ματιά στον πίνακα που στηρίζεται στα στοιχεία της Ένωσης Ιδιοκητών.
