Το σχέδιο της Τουρκίας «υπηκοότητα μέσω επένδυσης» έχει τροφοδοτηθεί από ένα κύμα Ρώσων που εγκατέλειψαν τη χώρα τους μετά την εισβολή στην Ουκρανία και αναζητούν τρόπους για να δημιουργήσουν νέες επιχειρήσεις και ζωές.
Η πορεία προς την υπηκοότητα για τους επενδυτές ήταν πολύ δημοφιλής για τους ανθρώπους στη Μέση Ανατολή από τότε που ξεκίνησε το 2018. Όμως ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει πυροδοτήσει ένα νέο κύμα επενδυτών.
Οι διεθνείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας και η αυξανόμενη καταστολή της διαφωνίας ώθησαν τους Ρώσους να αναζητήσουν ευκαιρίες στην Τουρκία – μια χώρα που προηγουμένως έβλεπαν σε μεγάλο βαθμό μόνο ως προορισμό διακοπών.
Ρέει το χρήμα
Μεταξύ 2018 και 2021, περίπου 20.000 αλλοδαποί πολίτες, με επικεφαλής Ιρανούς, Ιρακινούς και Αφγανούς, απέκτησαν την τουρκική υπηκοότητα αγοράζοντας ακίνητα, ή επενδύοντας σε τουρκικά περιουσιακά στοιχεία ύψους τουλάχιστον 250.000 δολαρίων.
Το τουρκικό Υπουργείο Εσωτερικών δεν δημοσιεύει τακτικά στοιχεία για τις επενδύσεις, αλλά οι υπολογισμοί του Middle East Eye υποδηλώνουν ότι τουλάχιστον 5 δισεκατομμύρια δολάρια πρέπει να έχουν εισαχθεί στην Τουρκία, με τον αριθμό αυτό να αυξάνεται δυνητικά σε 10 δισεκατομμύρια δολάρια ή περισσότερο!
Υπήρξε κάποια εσωτερική κριτική για το πρόγραμμα μετά την έναρξη του, με κατηγορίες ότι «διένειμε φτηνή υπηκοότητα» και έτσι στα μέσα Ιουνίου, η τουρκική κυβέρνηση εισήγαγε νέο νόμο, αυξάνοντας το ελάχιστο ποσό επένδυσης στα 400.000 δολάρια.
Ο Muhammet Yasir Taflan, δικηγόρος με έδρα την Κωνσταντινούπολη, ο οποίος ειδικεύεται στη μετανάστευση μέσω επενδύσεων, είπε στο Middle East Eye ότι οι Ρώσοι ηγούνται φέτος.
«Αυτή τη στιγμή, σχεδόν το 60% των πωλήσεων κατοικιών σε ξένους γίνονται από Ρώσους. Ήταν λιγότερο από ένα τοις εκατό πέρυσι», είπε χαρακτηριστικά.
Ο Taflan πρόσθεσε ότι η απόφαση της Άγκυρας να αυξήσει την τιμή της υπηκοότητας δεν έχει αποθαρρύνει τους επενδυτές.
«Υπάρχουν φθηνότερες, συγκριτικά πιο ωφέλιμες υπηκοότητες για επενδύσεις ή ευκαιρίες χρυσής βίζας στην Ευρώπη, αλλά οι Ρώσοι δεν μπορούν να εγγραφούν σε αυτές λόγω κυρώσεων. Βασικά δεν μπορούν να ταξιδέψουν στην Ευρώπη, πόσο μάλλον να πραγματοποιήσουν χρηματικές συναλλαγές», σχολίασε ο Taflan.
«Και για τους άλλους ξένους υπηκόους, ξόδευαν ήδη σχεδόν 400.000 δολάρια ακόμη και πριν από την τροποποίηση του νόμου. Οπότε δεν σταμάτησε τη ζήτηση».
«Ένα σχέδιο Β»
Η Τουρκία ακολουθεί προσεκτική γραμμή στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Παρόλο που η Άγκυρα έκλεισε τον Βόσπορο και κήρυξε τη ρωσική επίθεση ως «παράνομο και άδικο πόλεμο», εξακολουθεί να έχει καλούς δεσμούς με τη Μόσχα και δεν έχει προσχωρήσει στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ στην επιβολή κυρώσεων.
Τα στοιχεία της τουρκικής στατιστικής υπηρεσίας δείχνουν ότι σχεδόν 4.900 Ρώσοι αγόρασαν σπίτια στην Τουρκία μεταξύ Φεβρουαρίου-Ιουνίου 2022, μια σημαντική αλλαγή σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.
Η Έλενα Μιλισένκοβα, εμπορική διευθύντρια στην υπερπόντια μεσιτική εταιεία ακινήτων Tranio, είπε στο MEE ότι ο αριθμός των αιτήσεων για το τουρκικό πρόγραμμα παραμένει σταθερός παρά την απόφαση για αύξηση της ελάχιστης επένδυσης.
Πρόσθεσε ότι το τουρκικό πρόγραμμα έχει ορισμένα πλεονεκτήματα: επιτρέπει στους αιτούντες να αγοράσουν ακίνητα στις πιο ανεπτυγμένες περιοχές της Κωνσταντινούπολης και της Αττάλειας και οι επενδυτές μπορούν να λάβουν τόσο δικαιώματα ιθαγένειας όσο και σταθερή απόδοση της επένδυσης σε βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες προοπτικές.
Ο Bayram Tekce, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ένωσης Προώθησης Ακινήτων (GIGDER), λέει ότι η τουρκική υπηκοότητα για τους Ρώσους έχει γίνει «σχέδιο Β» αφού τους απαγορεύεται να ταξιδεύουν στην Ευρώπη για να αποκτήσουν ισπανική ή ελληνική υπηκοότητα.
«Έχουμε διαφορετικό τύπο Ρώσων που έρχονται στην Τουρκία φέτος σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια», είπε ο Tekce. «Ο τύπος που βλέπετε στη Νίκαια ή στην Κυανή Ακτή, που έχει καλύτερο εισόδημα και καλύτερη εκπαίδευση και ψάχνει τρόπους να βάλει τάξη στη ζωή του».
Ο Tekce, ο οποίος έχει επίσης μια εταιρεία ακινήτων που ονομάζεται Antalya Homes, λέει ότι οι Ρώσοι θα ήθελαν να προστατεύσουν τις αποταμιεύσεις τους μεταφέροντάς τες στην Τουρκία. «Πραγματοποιούμε 20-25 πωλήσεις σπιτιών σε Ρώσους σε ένα μήνα, και οι μισές από αυτές είναι για λόγους υπηκοότητας και οι υπόλοιπες για την απόκτηση άδειας διαμονής», είπε.
Οι ευρωπαϊκές χώρες εξετάζουν εξονυχιστικά τις συναλλαγές Ρώσων, οι οποίοι δεν μπορούν να κάνουν ούτε προσωπικές συναλλαγές, αλλά η τουρκική υπηκοότητα τους προσφέρει έναν δρόμο για να μετακινούν περιουσιακά στοιχεία και να ασκούν τις δραστηριότητές τους πιο ελεύθερα, σύμφωνα με κτηματομεσιτικές εταιρείες.
«Θα ήθελαν να ανακτήσουν την οικονομική τους ελευθερία με την τουρκική υπηκοότητα», είπε ο Tekce. «Μεταφέρουν τα χρήματά τους στην Τουρκία, μεταφέρουν τις επιχειρήσεις τους».
Αμερικανική ανησυχία
Η ρωσική ροή στην Τουρκία έχει ανησυχήσει την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία έστειλε τον αναπληρωτή υπουργό Οικονομικών Ουάλι Αντεγέμο στην Άγκυρα τον Ιούνιο. Εκεί, προειδοποίησε τις τουρκικές αρχές και τις επιχειρήσεις να μην γίνουν αγωγός «παράνομης χρηματοδότησης».
Ο Tekce είπε ότι γνώρισε τον Αντεγέμο ενώ βρισκόταν στην Τουρκία. «Προσπαθήσαμε να του εξηγήσουμε ότι οι Ρώσοι που έρχονται στην Τουρκία είναι κανονικοί άνθρωποι με οικογένειες και επενδύσεις, δεν είναι ολιγάρχες», είπε. «Αυτοί που δεν μπορούν να στείλουν ούτε χαρτζιλίκι στην κόρη τους που σπουδάζει, για παράδειγμα, στη Γαλλία».
Ο Ozkan Tekce, διευθυντής λειτουργίας της εταιρείας ακινήτων Spain Homes και συνάδελφος του Bayram, λέει ότι οι ρωσικές εταιρείες μεταφέρουν επίσης τα γραφεία τους στην Τουρκία. «Η Mail.Ru σχεδιάζει να μετεγκαταστήσει σχεδόν 2.000 προγραμματιστές λογισμικού σε ένα κέντρο στην Αττάλεια», είπε.
Ένα δημοσίευμα αυτή την εβδομάδα στην τουρκική εφημερίδα Dunya ανέφερε ότι το ρωσικό ενδιαφέρον για τις τουρκικές υποδομές και εγκαταστάσεις υπερβαίνει την υπηκοότητα και τη διαμονή. Ανέφερε ότι η Τουρκία έχει γίνει διαμετακομιστικός κόμβος για εμπορεύματα που προορίζονται για τη ρωσική αγορά.
«Τα αγαθά που θα πάνε στη Ρωσία από πολλά μέρη του κόσμου, ειδικά την ΕΕ και την Άπω Ανατολή, μεταφέρονται πρώτα στην Τουρκία και μετά στη Ρωσία μετά την αλλαγή των εμπορευματοκιβωτίων», αναφέρεται χαρακτηριστικά. «Οι αποθήκες στην Τουρκία ξεχειλίζουν από ρωσικά διαμετακομιστικά αγαθά, λένε οι επιμελητές».
Το ρεπορτάζ, επικαλούμενο εταιρείες logistics, ανέφερε ότι οι Ρώσοι πολίτες διευκολύνουν το εμπόριο αφού αποκτήσουν την τουρκική υπηκοότητα μέσω επενδύσεων. «Στη συνέχεια δημιούργησαν εταιρείες και στη συνέχεια μεταφέρουν εισαγωγικά αγαθά στη Ρωσία μέσω των τουρκικών εταιρειών μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων».
Ο Bayram Tekce λέει ότι το αρχικό ρωσικό ενδιαφέρον για την τουρκική υπηκοότητα έχει εξαφανιστεί, αλλά παραμένει ισχυρό. «Είναι πράγματι μια ευκαιρία για αυτούς».
* Ragip Soylu, www.middleeasteye.net
