Το Μαξίμου κομπάζει ότι ο Ελληνας πρωθυπουργός σκέφτηκε πρώτος την ιβηρική εξαίρεση που τελικά έσωσε Ισπανία – Πορτογαλία, αλλά όχι και την… Ελλάδα. Το πρωθυπουργικό επιτελείο προσπαθεί να πείσει ότι αυτός είναι ο μέγας εμπνευστής του ευρωπαϊκού μηχανισμού ανάκτησης υπερεσόδων στην ενέργεια, όταν δεν έχει καταφέρει καν να φορολογήσει ακόμα τα ήδη «μαγειρεμένα» προς τα κάτω υπερκέρδη των ελληνικών εταιριών ενέργειας…
- Από τον Βασίλη Γαλούπη
Ο δε Κώστας Σκρέκας «αποκάλυψε» στο ελληνικό κοινό την Τετάρτη ότι η εισήγηση Φον ντερ Λάιεν για την ενέργεια είναι κοντά στην ελληνική πρόταση. Λίγες μέρες προτού ανοίξει τα μάτια στην πρόεδρο της Κομισιόν, ο υπουργός Ενέργειας πανηγύριζε ότι «15 χώρες είναι σύμφωνες με την πρόταση Μητσοτάκη για οριζόντιο πλαφόν στο φυσικό αέριο». Τελικά, πίσω από κάθε καλή ιδέα στην Ευρώπη κρύβονται ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Κώστας Σκρέκας. Ή έτσι θέλουν να πιστεύουν οι ίδιοι. Μόνοι τους τα λένε, άλλωστε. Ουδείς άλλος στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι απορίας άξιον, όμως, πώς γίνεται με τόσο ευφυείς και εξωστρεφείς ιδέες να μην τα καταφέρνουν τόσο καλά και εντός συνόρων. Τα ελληνικά νοικοκυριά εδώ και έναν χρόνο να είναι στα κάγκελα με τις παράνομες ρήτρες αναπροσαρμογής και το τωρινό καμουφλάρισμά τους, τους εξοντωτικούς λογαριασμούς διαρκείας, τα εξευτελιστικά power και fuel passes ή τα ασθενικά ημίμετρα στη ΔΕΘ.
Ο «λογαριασμός» των φετινών μέτρων στήριξης για την ενέργεια στη χώρα μας θα ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ, διαμηνύει η ελληνική κυβέρνηση. Τα χρήματα, όμως, δαπανώνται δίχως να πιάνουν τόπο και χωρίς να προσφέρουν ανάσα στα νοικοκυριά. Αντιθέτως, έχουν μια χαρά αποτέλεσμα στους ισολογισμούς των εταιριών ενέργειας, στα μπόνους των στελεχών τους και στα μερίσματα των μετόχων τους.
Μόνο για τον μήνα Σεπτέμβριο η επιδότηση στη χώρα μας για τους λογαριασμούς ρεύματος φτάνει τα εξωφρενικά 1,9 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 800.000.000 θα τραβηχτούν από τις τσέπες των φορολογουμένων μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού.
Αυτά τα 800.000.000 θα ριχτούν ακόμα μια φορά σε ένα πηγάδι χωρίς πάτο. Και προορίζονται αποκλειστικά για να συντηρήσουν, για ακόμα έναν μήνα, τα υπερκέρδη των εταιριών ενέργειας με τις προκλητικά διαστρεβλωμένες τιμές τους. Τα 800.000.000 δεν είναι αμελητέο ποσό. Αντιστοιχούν στα 300.000.000 για το φετινό επίδομα θέρμανσης συν τα 500.000.000 για την επιταγή ακρίβειας, που τόσο πομπωδώς έταξε ο Μητσοτάκης στη ΔΕΘ.
Κυβέρνηση άβουλη για πραγματικές παρεμβάσεις στη ρίζα του κακού
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, άβουλη για πραγματικές παρεμβάσεις στη ρίζα του κακού και πάντα πρόθυμη να μη χαλάει χατίρια στους προμηθευτές και τους παρόχους, κοκορεύεται και για κάτι ακόμα: ότι έχει δώσει τις περισσότερες ενισχύσεις από κάθε άλλη χώρα της Ε.Ε. Ομως το πρόβλημα δεν είναι το ποσό, αλλά πού καταλήγει και αν έχει αντίκτυπο στην κοινωνία.
Πράγματι, τα 10 δισ. για φέτος είναι ένα τεράστιο κονδύλι και είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη. Το ερώτημα, όμως, είναι σε ποιου την τσέπη καταλήγουν αυτά τα υπέρογκα ποσά. Και η απάντηση είναι ότι σίγουρα δεν επιστρέφουν στα νοικοκυριά, που και πιο ακριβά απ’ όλη την Ευρώπη, αναλογικά με τους μισθούς, πληρώνουν το ρεύμα και power pass φραγκοδίφραγκων εισπράττουν και, από την άλλη, βλέπουν τις εταιρίες ενέργειας να αυξάνουν τα έσοδα, τα κέρδη, τους μισθούς στελεχών και τα μπόνους τους.
Ενδεικτικά, όπως θα δούμε πιο αναλυτικά στη συνέχεια, Γερμανία, Ιταλία και Βέλγιο μείωσαν τον ειδικό φόρο στα καύσιμα και ο Σολτς σχεδιάζει νέο μοντέλο δημοπρασίας φυσικού αερίου. Τίποτα απ’ αυτά δεν τολμά η ελληνική κυβέρνηση επί 14 μήνες ενεργειακής κρίσης.
Η Γαλλία κρατικοποιεί τη ΔΕΗ της, βάζει πλαφόν 4% αυξήσεων στο ρεύμα και δεν μοιράζει μπόνους σε στελέχη. Η αλήθεια είναι ότι η Ισπανία ήταν ικανή να σκεφτεί από μόνη της την ιβηρική εξαίρεση και ακόμα πιο θαρραλέα ώστε να την επιβάλει στην Ε.Ε. Και τώρα δίνει το φυσικό αέριο με μόνο 50 ευρώ.
Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να έχει πάρει μέτρα, όμως υπάρχουν άλλες κυβερνήσεις στην Ευρώπη που δεν περιμένουν τις φαεινές και αυτοθαυμαζόμενες… ιδέες Μητσοτάκη και Σκρέκα για να προκόψουν. Κάνουν καλύτερη δουλειά για τους πολίτες τους, αντί να τους φλομώνουν με ένα σωρό παραμύθια και να τους πετάνε ξεροκόμματα σαν στάχτη στα μάτια για να οργιάζουν οι ημέτεροι.
Γερμανία: Μείωσε τον φόρο σε βενζίνη – ντίζελ, επιδοτεί την αντικατάσταση λεβήτων
Πριν από λίγες μέρες, στις 4 Σεπτεμβρίου, ο κυβερνητικός συνασπισμός της Γερμανίας ανακοίνωσε ένα νέο ενεργειακό πακέτο κόστους τουλάχιστον 65 δισ. ευρώ με σκοπό «να διατηρηθεί η κοινωνική ειρήνη τον χειμώνα». Αυτό είναι το τρίτο πακέτο της Γερμανίας και φέρνει τις δαπάνες για την ενεργειακή ανακούφιση στα 95 δισ. ευρώ συνολικά.
Συμπεριλαμβάνει ένα «φρένο» στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, που θα χρηματοδοτηθεί από πλαφόν στα κέρδη μέσω ΑΠΕ, πυρηνικής ενέργειας κ.λπ. Αντίστοιχη είναι και η πρόσφατη πρόταση της Κομισιόν που ανακοίνωσε η Φον ντερ Λάιεν.
Θα γίνουν, όμως, και εφάπαξ πληρωμές σε φοιτητές και συνταξιούχους, με φορολογικές ελαφρύνσεις για βιομηχανίες. Επίσης καταβάλλεται σε όλους τους εργαζομένους έκπτωση 300 ευρώ για τον Σεπτέμβριο. Η τιμή των καυσίμων μειώθηκε μέσω περικοπής του ειδικού φόρου κατά 30 λεπτά για τη βενζίνη και κατά 14 λεπτά για το ντίζελ. Η ελληνική κυβέρνηση αρνείται να «πειράξει» τους ειδικούς φόρους.
Καταργήθηκε τελείως το τέλος για τις ΑΠΕ που ήταν 300 ευρώ ανά νοικοκυριό. Υπάρχει μείωση στα 9 ευρώ/μήνα για τα ΜΜΜ και πρόγραμμα επιδότησης για την αντικατάσταση λεβήτων αερίου με αντλίες θερμότητας, ενώ σχεδιάζεται ήδη νέο μοντέλο δημοπρασίας φυσικού αερίου.
Αποφασίστηκε, τέλος, κρατικό πακέτο διάσωσης 17 δισ. ευρώ στην υπό κατάρρευση εταιρία κοινής ωφελείας Uniper. Η Gazprom Germania πέρασε υπό την κηδεμονία της κυβέρνησης και διασώθηκε με κρατικό δάνειο 10 δισ. ευρώ.
Γαλλία «Παγώνει» τις τιμές αερίου, πλαφόν αυξήσεων μέχρι 4% στο ρεύμα
Τον Αύγουστο η κυβέρνηση πέρασε πακέτο μέτρων ανακούφισης ύψους 64 δισ. ευρώ. Οι επιδοτήσεις είναι γενικές και όχι στοχευμένες. Αντί για επιδοτήσεις στους πολίτες, αποφασίστηκε η παρέμβαση στις τιμές με περιορισμό των αυξήσεων.
Οι τιμές φυσικού αερίου παγώνουν μέχρι τουλάχιστον το τέλος 2022 και η άνοδος των τιμών του ηλεκτρικού περιορίζεται στο 4%. Από 1ης Σεπτεμβρίου αυξήθηκε η επιδότηση στη βενζίνη με 0,30 ευρώ ανά λίτρο. Τον Ιούλιο η κυβέρνηση προχώρησε στην πλήρη κρατικοποίηση της δημόσιας επιχείρησης EDF, εξαγοράζοντας το υπόλοιπο 16% της εταιρίας.
Η κυβέρνηση επίσης ανακοίνωσε ότι θα δαπανήσει 50 δισ. ευρώ ως το 2030 για να παρατείνει τη λειτουργία των υπαρχόντων πυρηνικών αντιδραστήρων και άλλα 50 δισ. για την κατασκευή έξι νέων έως το 2035.
Αυστρία: «Επιταγή πληθωρισμού» με επιστροφή 500 ευρώ για ενηλίκους, 250 για ανηλίκους
Τα πιο πρόσφατα μέτρα της Αυστρίας περιλαμβάνουν μείωση κατά 90% στα τιμολόγια φυσικού αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας έως τα μέσα του 2023. Υπάρχει στήριξη στις επιχειρήσεις, επιτρέποντας καθυστέρηση σε ορισμένες πληρωμές φόρων, καθώς και μείωση του μη μισθολογικού κόστους εργασίας.
Δόθηκε πακέτο αξίας 28 δισ. με σκοπό την καταπολέμηση του ενεργειακού πληθωρισμού και μπόνους επιστροφής χρημάτων 500 ευρώ για ενηλίκους και 250 ευρώ για παιδιά. Εφαρμόζεται ήδη και αύξηση φορολογικών εκπτώσεων για τη μεσαία τάξη.
Βέλγιο: Μείωσε τους φόρους στα καύσιμα
Η βελγική κυβέρνηση αποφάσισε να παρατείνει τη μείωση του ΦΠΑ στο φυσικό αέριο και την ηλεκτρική ενέργεια στο 6%, από 21% που ήταν, αλλά και τη μείωση φόρων στα καύσιμα.
Πρόσφατα ενέκρινε το λεγόμενο «Χειμερινό Σχέδιο» που περιέχει σειρά μέτρων: διασφάλιση απρόσκοπτου εφοδιασμού με φυσικό αέριο στη χώρα, μεγιστοποίηση της εθνικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, πλάνο έκτακτης ανάγκης για προμήθεια φυσικού αερίου ακόμη και στην περίπτωση χρεοκοπίας ιδιωτικών φορέων, παράταση της διάρκειας ζωής δύο πυρηνικών αντιδραστήρων κατά 10 χρόνια.
Κύπρος: Προστασία στο 100% για τους ευάλωτους καταναλωτές
Στις 28 Ιουλίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα απορροφήσει το 25% της αναμενόμενης αύξησης στους φθινοπωρινούς λογαριασμούς ενέργειας.
Επίσης ανακοινώθηκε ότι οι ευάλωτοι καταναλωτές θα προστατευτούν πλήρως και στο 100% από το επερχόμενο πρόσθετο κόστος. Οι υπόλοιποι θα λάβουν επιδότηση μεταξύ 50% και 80% της κατανάλωσης.
Ιταλία: Μείωση ΦΠΑ και τελών σε όλα τα καύσιμα, ακύρωση όλων των φόρων στους λογαριασμούς
Η Ιταλία θεωρείται αδύναμος κρίκος στη συμμαχία της Ευρώπης κατά της Ρωσίας. Είναι από τις πιο ευάλωτες χώρες, με το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της να εξαρτάται από τη Ρωσία (η Ελλάδα, πάντως, έχει ακόμα μεγαλύτερη εξάρτηση). Στις 4 Σεπτεμβρίου ο Σαλβίνι, αρχηγός της Λέγκας που εκτιμάται ότι θα μπει στον επόμενο κυβερνητικό σχηματισμό, ζήτησε να επανεξεταστούν οι κυρώσεις.
Η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας προειδοποίησε ότι οι λογαριασμοί ρεύματος θα αυξηθούν έως τον Οκτώβριο κατά 100% σε σχέση με πέρυσι. Μέσα στους επόμενους εννέα μήνες 120.000 επιχειρήσεις κινδυνεύουν να κλείσουν, αν δεν υπάρξει κρατική παρέμβαση. Στα τέλη Ιουλίου η κυβέρνηση προχώρησε σε προσχέδιο νόμου με επιπλέον 17 δισ. πρόσθετα μέτρα, όπως:
- Επέκταση της μείωσης ΦΠΑ στο φυσικό αέριο (από 22% σε 5%) και των ειδικών τελών στα καύσιμα (κατά 30 σεντς ανά λίτρο).
- 5 δισ. για την ακύρωση φόρων στους λογαριασμούς ενέργειας.
- Αναστέλλεται η ισχύς οποιασδήποτε ρήτρας που επιτρέπει στις εταιρίες παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου να τροποποιούν μονομερώς τους όρους που σχετίζονται με τον καθορισμό της τιμής.
- Νέο κουπόνι 200 ευρώ για εργαζομένους και συνταξιούχους.
- Για τους συνταξιούχους με εισόδημα έως 35.000 θα υπάρξει αύξηση συντάξεων.
- Οι εργαζόμενοι με εισόδημα κάτω των 35.000 ευρώ ετησίως θα έχουν έκπτωση φόρου 1,2% στους μισθούς τους.
Λουξεμβούργο: Καλύπτει το 90% της δόσης των δανείων,
παγώνει τα ενοίκια, βάζει πλάτη στα μαγαζιά
Η πλουσιότερη χώρα της ευρωπαϊκής ηπείρου, το Λουξεμβούργο, έχει ήδη σταθεροποιήσει τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος από το Φεβρουάριο. Στη συνέχεια έχει προχωρήσει σε νέα μέτρα, όπως:
- Πρόγραμμα κρατικών εγγυήσεων για τραπεζικά δάνεια σε εταιρίες, με το κράτος να καλύπτει ως το 90% των δανείων.
- Ενισχύσεις για την αντιστάθμιση του πρόσθετου κόστους των υψηλότερων τιμών ηλεκτρικού και φυσικού αερίου για εταιρίες και εμπορικά μαγαζιά.
- Υψηλότερες επιδοτήσεις ενοικίου για πολύτεκνες οικογένειες, πάγωμα ενοικίων για όλους έως τον Δεκέμβριο.
- Για την αύξηση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών μειώθηκαν οι φόροι σε καύσιμα – πετρέλαιο θέρμανσης.
Ισπανία – Πορτογαλία: Σωτήριο πλαφόν 50 ευρώ στο αέριο και μείωση 40% στους λογαριασμούς
Αν και η Ισπανία έχει μικρή σχετικά εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο (10%), την 1η Σεπτεμβρίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι μειώνει τον ΦΠΑ στο αέριο από 21% σε 5% από τον Οκτώβριο. Και όλα αυτά ενώ ήδη η Ισπανία, μαζί με την Πορτογαλία, έχει επιβάλει πλαφόν στο φυσικό αέριο στα 50 ευρώ τη μεγαβατώρα (50 ευρώ/MWh), πράγμα που αποτελεί de facto αποσύνδεση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας από το φυσικό αέριο.
Πρόκειται για τη λεγόμενη «ιβηρική εξαίρεση», την ιδέα που η κυβέρνηση στην Ελλάδα περιφέρει δήθεν ως ιδέα Μητσοτάκη, ενώ στην πραγματικότητα είναι αποκλειστικά μια σκέψη και πρωτοβουλία των Ισπανών, οι οποίοι την έκαναν και πράξη όταν στις 26 Απριλίου απαίτησαν να αποσυνδέσουν την τιμή του ηλεκτρικού από το φυσικό αέριο κι έτσι η Κομισιόν συμφώνησε σε πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου ειδικά για Ισπανία και Πορτογαλία. Αποτέλεσμα; Οι λογαριασμοί ηλεκτρικού για τους πολίτες των δύο χωρών μειώθηκαν κατά 40%.
Στις 8 Ιουνίου η Κομισιόν ενέκρινε επιδότηση 2,1 δισ. ευρώ στην Πορτογαλία για μείωση των τιμών χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας έως το τέλος Μαΐου 2023. Κατά τους πρώτους έξι μήνες εφαρμογής του μέτρου θα καθοριστεί πλαφόν για το φυσικό αέριο ακόμα χαμηλότερα, στα 40 ευρώ/MWh.
Από τον έβδομο μήνα το ανώτατο όριο της τιμής του φυσικού αερίου θα αυξάνεται κατά 5 ευρώ τον μήνα, μέχρι να φτάσει στα 70 ευρώ.
Ουγγαρία: Πλαφόν 1,3 ευρώ στα καύσιμα, βάρος στο λιγνίτη
Οι τιμές για τα νοικοκυριά στην Ουγγαρία ρυθμίζονται πλέον κάτω του κόστους. Ηδη έχει τεθεί ανώτατο όριο 1,30 ευρώ ανά λίτρο για την τιμή βενζίνης και ντίζελ, ενώ από τον Ιούλιο εγκρίθηκε το σχέδιο για ενεργειακή ασφάλεια.
Έτσι η Ουγγαρία:
- Αυξάνει την εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου από 1,5 σε 2,0 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.
- Απαγορεύει τις εξαγωγές ενεργειακών πόρων και αυξάνει την εγχώρια παραγωγή λιγνίτη.
- Επαναλειτουργεί έναν λιγνιτικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής και επεκτείνει τη λειτουργία ενός πυρηνικού σταθμού.
«Μεγάλη» απόφαση από τη μικρή Μάλτα…
Η Μάλτα, τέλος, έκανε μια άκρως εντυπωσιακή κίνηση. Η μικρή πληθυσμιακά χώρα έδωσε εντολή στον δημόσιο πάροχο ενέργειας, την Enemalta, που είναι κρατική κατά 67%, να παγώσει τις τιμές στα επίπεδα του… 2014.
Το κράτος αποζημιώνει την εταιρία για τις απώλειες.
