Την αύξηση των ορίων ηλικίας στο Δημόσιο έως επτά έτη για πρόωρη συνταξιοδότηση προβλέπει, μεταξύ άλλων, το νομοσχέδιο που έθεσε προς δημόσια διαβούλευση ο Κωστής Χατζηδάκης. Ετσι, ενώ το υπουργείο Εργασίας είχε δεσμευθεί, μέσω επίσημης ανακοίνωσης στις 23 Σεπτεμβρίου του 2021, ότι «τα όρια ηλικίας δεν αυξάνονται», υιοθέτησε τη μη δεσμευτική, αλλά δυσμενή για τους εργαζομένους γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους σε σχέση με τη διχογνωμία που προέκυψε για τις πρόωρες συντάξεις του Δημοσίου.
Η σχετική διάταξη ορίζει ότι για όσους δημοσίους υπαλλήλους είχαν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τα έτη 2010, 2011 και 2012 (άρα είχαν ήδη 25 χρόνια συμπληρωμένης υπηρεσίας μέχρι τότε), το δικαίωμα για λήψη μειωμένης σύνταξης κρίνεται με βάση τα όρια ηλικίας που ίσχυαν μέχρι τον νόμο 4336/2015, εφόσον αυτά συμπληρωθούν έως και την 31η Δεκεμβρίου 2022.
Στο πλαίσιο αυτό, δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 χρόνια υπηρεσίας κατά τα προαναφερόμενα έτη και εξακολουθεί να υπηρετεί από τότε, με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν από το 2015 δικαιούται να λάβει μειωμένη σύνταξη το 2022, εάν συμπληρώνει τα 56 έτη ηλικίας μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2022 και θεμελιώνει αυτό το δικαίωμα (που μπορεί να ασκήσει οποτεδήποτε – και μετά το 2022) έχοντας συμπληρώσει τουλάχιστον 35 χρόνια υπηρεσίας.
Αντιθέτως, αν τα όρια ηλικίας που ίσχυαν μέχρι τον νόμο 4336/2015 δεν συμπληρώνονται εντός του 2022, οι δημόσιοι υπάλληλοι που είχαν συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας τα έτη 2010, 2011 και 2012 δεν δικαιούνται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά μόλις συμπληρώσουν το 62ο έτος της ηλικίας τους. Δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσίας το 2011, αλλά δεν συμπληρώνει τα 56 έτη μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν από το 2015 δεν δικαιούται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά θα δικαιούται μειωμένη σύνταξη μόλις συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του.
Σε πρακτικό επίπεδο, από την 1η Ιανουαρίου του 2023 και στο εξής αυξάνονται τα όρια ηλικίας για πρόωρη και μειωμένη σύνταξη στο Δημόσιο έως επτά έτη, υιοθετώντας στο ακέραιο τη σχετική σύσταση-απαίτηση του σχεδίου Πισσαρίδη.
Μεταβατική περίοδος
Ο λόγος για τον οποίο επιλέχθηκε μία… μεταβατική περίοδος ενσωματωμένη σε μίαν άλλη μεταβατική περίοδο είναι ότι στις αρχές του 2022 υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους χιλιάδες εκπαιδευτικοί, ως είχαν υποχρέωση εκ του νόμου, προκειμένου να συνταξιοδοτηθούν. Ομως, οι διαδικασίες για αυτούς πάγωσαν έπειτα από τη διχογνωμία μεταξύ του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του υπουργείου Εργασίας, το οποίο… πέταξε την καυτή πατάτα στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους.
Με τη λύση που επιλέχθηκε, αφενός αυτοί που είχαν ήδη υποβάλει παραιτήσεις θα βγουν στη σύνταξη με τα παλαιά ευνοϊκά όρια και δεν θα χρειαστεί να επιστρέψουν άρον άρον στις αίθουσες διδασκαλίας, αφετέρου από το νέο έτος και εις το εξής, το όριο ηλικίας για πρόωρη συνταξιοδότηση στο Δημόσιο αυξάνεται κατά περίπτωση από δύο έως επτά έτη. Αυτό νομοθετείται, μάλιστα, σε μία περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση επαίρεται ότι όχι μόνο η χώρα βγήκε από τα Μνημόνια, αλλά και από τη μεταμνημονιακή εποπτεία. Ομως, δεν είναι τίποτε άλλο, παρά μία μνημονιακού τύπου παρέμβαση στα όρια ηλικίας που δεν κατάφεραν να επιβάλουν ούτε οι δανειστές!
Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να προκαλέσει τις αντιδράσεις της ΑΔΕΔΥ αλλά και των οργανώσεων των εκπαιδευτικών (ΔΟΕ, ΟΛΜΕ), που ήδη από τον περασμένο Ιούλιο είχε αποστείλει σχετική επιστολή προς τον υφυπουργό Εργασίας Πάνο Τσακλόγλου καλώντας τον να μην κάνει αποδεκτή τη γνωμοδότηση.
- Δημόσιος υπάλληλος που είχε συμπληρώσει 25 έτη υπηρεσία το 2011, αλλά δεν συμπληρώνει τα 56 έτη μέχρι και τις 31 Δεκεμβρίου 2022, με βάση τη νομοθεσία που ίσχυε πριν από το 2015 δεν δικαιούται μειωμένη σύνταξη το 2022, αλλά θα δικαιούται μειωμένη σύνταξη μόλις συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του.
Εκτακτη οικονομική ενίσχυση σε συνταξιούχους τον Δεκέμβριο
Αυξημένο ποσό και ευνοϊκότερους όρους προβλέπουν οι διατάξεις του νομοσχεδίου για την παροχή της έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης που θα δοθεί τον Δεκέμβριο. Οι διαφορές σε σχέση με την προηγούμενη καταβολή (Απρίλιος 2022) είναι πως το ποσό αυξάνεται στα 250 ευρώ (από 200 προηγουμένως), ενώ διευρύνονται και τα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια, ώστε να καλύπτονται περισσότεροι ευάλωτοι συνταξιούχοι.
Ειδικότερα, όσον αφορά τους ευάλωτους συνταξιούχους, δυνητικοί δικαιούχοι του βοηθήματος είναι όσοι κατά τον μήνα Νοέμβριο 2022 λαμβάνουν:
α) Οριστική ή προσωρινή κύρια σύνταξη ή προκαταβολή κύριας σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου.
β) Προσυνταξιοδοτική παροχή.
γ) Αναπηρικά επιδόματα (όσα καταβάλλονται από τον e-ΕΦΚΑ).
δ) Καταλαμβάνονται επίσης και οι συνταξιούχοι εκείνοι που λαμβάνουν σύνταξη από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 4 του ν. 4387/2016 (ανάπηροι πολέμου, καλλιτέχνες κ.λπ.).
Δικαιούχοι θα είναι όσοι πληρούν σωρευτικά τις εξής προϋποθέσεις:
- Το ετήσιο ατομικό φορολογητέο εισόδημα για το φορολογικό έτος 2022 δεν υπερβαίνει τα 9.600 ευρώ (από 7.200 ευρώ προηγουμένως).
- Το ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο εισόδημά τους (το άθροισμα των φορολογητέων εισοδημάτων του υπόχρεου και του/της συζύγου/μέρους συμφώνου συμβίωσης) δεν υπερβαίνει τα 16.800 ευρώ (από 14.400 ευρώ προηγουμένως).
- Η συνολική αξία της ακίνητης περιουσίας του νοικοκυριού που προκύπτει από την πράξη διοικητικού προσδιορισμού ΕΝΦΙΑ έτους 2022 (φορολογικού έτους 2021) δεν υπερβαίνει το ποσό των 300.000 ευρώ (από 200.000 ευρώ προηγουμένως).
- Είναι φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας και έχουν υποβάλει δήλωση φορολογίας εισοδήματος για το φορολογικό έτος 2021.
Το ύψος της ενίσχυσης ανά δικαιούχο είναι 250 ευρώ, ανεξαρτήτως του αριθμού εξαρτώμενων μελών αυτού. Σε περίπτωση που και οι δύο σύζυγοι είναι δικαιούχοι της ενίσχυσης, τότε η ενίσχυση καταβάλλεται και στους δύο. Εάν ο δικαιούχος λαμβάνει σύνταξη και από τον e-ΕΦΚΑ και το ΓΛΚ, η ενίσχυση καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ.
Δικαιούχοι της ενίσχυσης και όσοι λαμβάνουν άλλα επιδόματα
Την έκτακτη οικονομική ενίσχυση θα λάβει επίσης σειρά κατηγοριών δικαιούχων, όπως όσοι λαμβάνουν το αναπηρικό επίδομα, οι ανασφάλιστοι υπερήλικες, όσοι λαμβάνουν το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα αλλά και όλοι οι δικαιούχοι του Επιδόματος Παιδιού.
Δικαιούχοι του μέτρου είναι 2.300.000 ευάλωτοι πολίτες. Διευκρινίζεται ότι το μέτρο αφορά και τους μακροχρόνια ανέργους από 12 έως 24 μήνες -στη βάση του μοντέλου που εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας- που δεν είναι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, όμως γι’ αυτούς δεν απαιτείται νομοθετική ρύθμιση αλλά απόφαση της ΔΥΠΑ.
Οσον αφορά τη χορήγηση έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης προς τους περίπου 174.000 δικαιούχους αναπηρικού επιδόματος του ΟΠΕΚΑ, προβλέπεται ότι για τον Δεκέμβριο οι προνοιακές παροχές σε χρήμα προσαυξάνονται κατά 250 ευρώ.
Προβλέπεται επίσης ότι η μηνιαία σύνταξη ανασφάλιστων υπερηλίκων και το επίδομα κοινωνικής αλληλεγγύης ανασφάλιστων υπερήλικων χορηγούνται προσαυξημένα κατά 250 ευρώ στους περίπου 36.000 δικαιούχους. Διευκρινίζεται ότι αν ένας χαμηλοσυνταξιούχος του ΕΦΚΑ είναι ταυτόχρονα δικαιούχος αναπηρικού ή άλλου επιδόματος του ΟΠΕΚΑ, θα λάβει μόνο την ενίσχυση των χαμηλοσυνταξιούχων.
Με στόχο τη στήριξη των ωφελούμενων του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, δηλαδή των νοικοκυριών που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, τον Δεκέμβριο θα χορηγηθεί διπλή δόση στους περίπου 225.000 δικαιούχους.
Προβλέπεται, τέλος, οικονομική ενίσχυση των οικογενειών που λαμβάνουν επίδομα παιδιού, η οποία αντιστοιχεί σε μιάμιση επιπλέον μηνιαία δόση. Το ποσό της ενίσχυσης ανέρχεται σε 105 ή 63 ή 42 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και το δεύτερο παιδί, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος, και σε 210 ή 126 ή 84 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί. Η έκτακτη δόση καταβάλλεται μέχρι 31 Δεκεμβρίου στους δικαιούχους του επιδόματος κατά το πέμπτο δίμηνο του 2022.
Επέκταση ασφάλισης σε όλους τους ενστόλους με τη «μάχιμη πενταετία»
Την επέκταση σε όλους τους ενστόλους του δικαιώματος της «μάχιμης πενταετίας», δηλαδή της αναγνώρισης έως και πέντε επιπλέον ετών ασφάλισης, καταβάλλοντας τις αντίστοιχες εισφορές, περιλαμβάνει το σχέδιο νόμου. Ετσι, όσοι ένστολοι εξαιρούνταν (π.χ. ορισμένες κατηγορίες πυροσβεστών, λιμενικών, αστυνομικών και υπηρετούντων στην Αεροπορία) από τη σχετική ρύθμιση αποκτούν πλέον το δικαίωμα αυτό, ανεξαρτήτως μονάδας υπηρεσίας, αν είναι παλαιοί ή νέοι ασφαλισμένοι (προ ή μετά το 2011) και ανεξαρτήτως της σχέσης εργασίας με την οποία υπηρετούν (μόνιμοι και μη).
Σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, με την επέκταση της «μάχιμης πενταετίας» διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των ενστόλων (Στρατός Ξηράς, Ναυτικό, Αεροπορία, Αστυνομία, Λιμενικό, Πυροσβεστική). Επιπρόσθετα, εξασφαλίζεται η καλύτερη λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, καθώς δεν διαταράσσεται ο εσωτερικός σχεδιασμός για την πλήρωση των αναγκών των διαφορετικών μονάδων από αιτήματα για μεταθέσεις σε μονάδες που δικαιολογούσαν την αναγνώριση «μάχιμης πενταετίας».
Ρύθμιση χρεών στα Ταμεία, ενίσχυση της απασχόλησης
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει, επίσης, ρυθμίσεις που αφορούν τις οφειλές προς τα ασφαλιστικά ταμεία, πρόγραμμα ενίσχυσης της πλήρους απασχόλησης, αύξηση της ειδικής άδειας μητρότητας και κατάργηση της ειδικής εισφοράς ύψους 1% των ασφαλισμένων του τ. Ταμείου Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ).
Συγκεκριμένα, αυξάνονται από 12 σε 24 οι μηνιαίες δόσεις των υπό ρύθμιση ασφαλιστικών οφειλών, με ελάχιστο μηνιαίο ποσό τα 50 ευρώ. Με αυτόν τον τρόπο εξισώνονται οι δόσεις για πάγια ρύθμιση χρεών σε e-ΕΦΚΑ και Εφορία. Την ίδια στιγμή, παύει υφ’ όρον η ποινική δίωξη των οφειλετών ρυθμισμένων ασφαλιστικών οφειλών για όσο διάστημα εξυπηρετείται η ρύθμιση, ενώ μέχρι τώρα αναστελλόταν. Με τον τρόπο αυτόν αποφεύγεται η επαναλαμβανόμενη προσέλευση του συνεπούς στη ρύθμιση οφειλέτη και των υπαλλήλων του e-ΕΦΚΑ στο δικαστήριο προς επιβεβαίωση ότι η ρύθμιση τηρείται.
Θεσπίζεται πρόγραμμα επιδότησης ασφαλιστικών εισφορών σε επιχειρήσεις οι οποίες από την 1η Ιανουαρίου 2023 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 μετατρέπουν συμβάσεις μισθωτών εργαζομένων με μερική απασχόληση σε συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Το πρόγραμμα αφορά επιχειρήσεις που στις 9 Σεπτεμβρίου 2022 απασχολούσαν εργαζομένους με σύμβαση μερικής απασχόλησης σε ποσοστό άνω του 50%. Επιλέξιμες για μετατροπή είναι οι συμβάσεις μερικής απασχόλησης που έχουν συναφθεί μέχρι και τις 9 Σεπτεμβρίου 2022. Οι ασφαλιστικές εισφορές εργαζομένου και εργοδότη επιδοτούνται κατά 40% από τον Κρατικό Προϋπολογισμό για τον εργαζόμενο του οποίου η σύμβαση μετατράπηκε από μερικής απασχόλησης σε πλήρους για έναν χρόνο, αρχής γενομένης από την πρώτη ημέρα της μετατροπής.
Προϋπόθεση για την επιδότηση είναι η σύμβαση εργασίας να μην καταγγελθεί από τον εργοδότη πριν από την πάροδο ενός έτους από τη μετατροπή. Κατά τη διάρκεια του ίδιου χρονικού διαστήματος δεν επιτρέπεται η μεταβολή των όρων των από μετατροπή συμβάσεων, εκτός εάν γίνουν ευνοϊκότεροι για τους εργαζομένους.
Η ωφελούμενη επιχείρηση πρέπει να είναι κατά την έναρξη στο πρόγραμμα και καθ’ όλη τη διάρκειά του φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερη ή να έχει ρυθμίσει τυχόν οφειλές της προς Δημόσιο και e-ΕΦΚΑ, και η ρύθμιση να τηρείται και να διατηρήσει κατά μέσον όρο τον ίδιο αριθμό εργαζομένων για την περίοδο της επιδότησης.
Αυξάνεται η περίοδος της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας από έξι σε εννέα μήνες για μητέρες που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτές με σχέση εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου. Κατά τη διάρκεια της αδείας, η ΔΥΠΑ καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσόν ίσο με τον κατώτατο μισθό, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας. Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται οι γυναίκες που αποκτούν παιδιά με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας, καθώς και οι εργαζόμενες που υιοθετούν, από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια, έως την ηλικία των οκτώ ετών. Η μητέρα δικαιούται να τη μεταβιβάσει έως επτά μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας στον ιδιωτικό τομέα.
