Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης, προ διμήνου στη ΔΕΘ, εξέφραζε αποφασιστικότητα έναντι της Αλβανίας, δηλώνοντας: «Σε κάθε κεφάλαιο το οποίο ανοίγει (στην Ε.Ε.) έχουμε τη δυνατότητα να επιβάλουμε τις δικές μας απόψεις και να συζητήσουμε θέματα που αφορούν τον διμερή χαρακτήρα των σχέσεών μας».
- Από τον ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ ΤΑΡΚΑ *
Με παρόμοιες διατυπώσεις διαβεβαίωνε, επανειλημμένα, για τη Βόρεια Μακεδονία ότι η Ελλάδα «έχει δικαίωμα να διαπραγματεύεται κάθε κεφάλαιο της προενταξιακής διαδικασίας» και «ανά πάσα στιγμή να βάλει βέτο».
Όμως οι επιδόσεις της βαλκανικής πολιτικής του κ. Μητσοτάκη είναι κατώτερες των προσδοκιών. Κατά βάθος, το αναγνωρίζει και ο ίδιος. Δεν εξηγείται διαφορετικά ότι έχει εναποθέσει τις ελπίδες του σε ξένους αξιωματούχους, ζητώντας -ξαφνικά- παρεμβάσεις τους σε μια περιοχή όπου η Ελλάδα (επί όλων των προκατόχων του κ. Μητσοτάκη, από το 2000 ως το 2019) είχε πρωταγωνιστική παρουσία.
Ενδεικτικό του αδιεξόδου είναι ότι ο πρωθυπουργός, κατά τις συνομιλίες της 27ης Οκτωβρίου με τον καγκελάριο Ολαφ Σολτς, φέρεται ότι ζήτησε παρέμβαση του Βερολίνου για επιστροφή της Αλβανίας στον διάλογο οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών με την Ελλάδα, καθώς και για τη συμμόρφωση της Βόρειας Μακεδονίας στο πνεύμα και στις διατάξεις της Συμφωνίας των Πρεσπών. Σε επίπεδο χειρισμών, το αίτημα του κ. Μητσοτάκη προς τον καγκελάριο, αν και ελαφρώς εξευτελιστικό για την ισχύ και την εικόνα της ελληνικής διπλωματικής επιρροής, ίσως να αποτελούσε κάποια διέξοδο. Γιατί εν όψει της συνόδου κορυφής της «Διαδικασίας του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια», που ακολουθούσε στη γερμανική πρωτεύουσα στις 3 Νοεμβρίου, ο κ. Σολτς θα μπορούσε να ασκήσει πιέσεις στον Αλβανό πρωθυπουργό Εντι Ράμα και τον λεγόμενο «Μακεδόνα» ομόλογό του Ντίμιταρ Κοβατσέφκσι.
Ωστόσο ο καγκελάριος, όπως αποδείχθηκε στη σύνοδο, δεν διακινδύνευσε προσωπική εμπλοκή στα περίπλοκα βαλκανικά προβλήματα. Αλλωστε, την ίδια στάση υιοθέτησε τον περασμένο Μάιο και στα Ελληνοτουρκικά, απορρίπτοντας το αίτημα του κ. Μητσοτάκη να μεσολαβήσει στον πρόεδρο Ρ.Τ. Ερντογάν για εκτόνωση της έντασης. Επίσης, προ 20ημέρου στην Αθήνα ο κ. Σολτς έδειξε πως αρκείται στην παρακολούθηση των επαφών του διπλωματικού του συμβούλου (πρώην πρεσβευτής στην Ελλάδα) Γενς Πλέτνερ με τον ισχυρό άνδρα της Αγκυρας, τον σύμβουλο Ιμπ. Καλίν.
Μετά τις αλλεπάλληλες γερμανικές αρνήσεις, ως διέξοδος του Μαξίμου εμφανίζεται η υποβολή των ίδιων αιτημάτων προς την Ουάσινγκτον. Η Αμερικανική Πρεσβεία της Αθήνας είναι το μοναδικό κατάλληλο κανάλι προς το παρόν, αφού ο υπουργός Εξωτερικών Αντ. Μπλίνκεν δεν προτίθεται να ταξιδέψει σύντομα στη Ελλάδα (ίσως λόγω και της άτυπης έναρξης της προεκλογικής περιόδου), αλλά κάποιες προκαταρκτικές επαφές δεν εμφανίζονται ελπιδοφόρες. Η Ουάσινγκτον προωθεί, πάντως, την υπογραφή τριμερούς ενεργειακής συμφωνίας Αθήνας – Τιράνων – Σκοπίων που ίσως αξιοποιηθεί από τον κ. Μητσοτάκη, για να τονώσει κάπως το διεθνές προφίλ του εν μέσω του σκανδάλου των υποκλοπών.
Το επόμενο ορόσημο εξελίξεων είναι η σύνοδος κορυφής Ε.Ε. – Δυτικών Βαλκανίων στα Τίρανα στις 6 Δεκεμβρίου. Στόχος της κυβέρνησης, διμερώς, είναι η δρομολόγηση των διαδικασιών υπογραφής του συνυποσχετικού για παραπομπή του θέματος των θαλάσσιων ζωνών με την Αλβανία στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Δυστυχώς, παρά την καταρχήν συμφωνία του Οκτωβρίου του 2020, ο κ. Ράμα (επηρεαζόμενος από την Τουρκία) υπαναχωρεί. Επιπλέον, αμφισβητεί την εγκυρότητα ορισμένων προκαταρκτικών ενεργειών της Αθήνας, παρά την αναμφισβήτητη νομιμότητά τους βάσει του Δικαίου της Θάλασσας.
Όσο για τη Βόρεια Μακεδονία, η κατάσταση φθάνει στα όρια της γραφικότητας! Στις συγκεκριμένες ελληνικές απαιτήσεις για υλοποίηση της Συμφωνίας των Πρεσπών (π.χ. τερματισμός της ευρύτατης χρήσης του όρου «Macedonian» σε επίσημα έγγραφα και εκδηλώσεις), τα Σκόπια απάντησαν -κατά το γνωστό ανέκδοτο- ότι θα συγκροτήσουν μία επιτροπή προς μελέτη των εκκρεμοτήτων.
* Εκδότης του περιοδικού «Αμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη
