Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που συνεχίζεται για ένατο μήνα μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής, επαναβεβαιώνει πέραν πάσης αμφιβολίας τον κυρίαρχο ρόλο του Πυροβολικού, του «βασιλέα της μάχης», στις επιχειρήσεις και των δύο αντιπάλων.
Του Περικλή Ζορζοβίλη
Σε ό,τι αφορά τη ρωσική πλευρά, αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς ήδη από το 1944 ο Στάλιν είχε χαρακτηρίσει το Πυροβολικό ως τον «θεό του πολέμου». Ας σημειωθεί ότι στα τέλη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι Σοβιετικοί χρησιμοποιούσαν συγκεντρώσεις της τάξης των 200 έως 330 μέσων εκπομπής πυρός ανά τρέχον χιλιόμετρο μετώπου και ότι οι πολλαπλοί εκτοξευτές πυραύλων (ΠΕΠ) αποτελούν δική τους επινόηση (οι περιβόητοι BM-13 «Κατιούσα» ή «όργανο του Στάλιν», προσωνύμιο που τους είχαν αποδώσει οι Γερμανοί λόγω της οπτικής ομοιότητας του εκτοξευτή με τους αυλούς του εκκλησιαστικού οργάνου). Φυσικά, την ίδια δογματική παρακαταθήκη μοιράζονται και οι Ουκρανοί, καθώς μέχρι τη διάλυση της Σοβιετικής Ενωσης αποτελούσαν μέρος του ίδιου στρατιωτικού οικοδομήματος.
Όμως είναι εξαιρετικής σημασίας η διαπίστωση ότι η «επιθετική επιστροφή» των Ουκρανών στα βορειοανατολικά (περιοχή Χαρκόβου) – ανατολικά/νοτιοανατολικά (Ντονμπάς) και νότια (περιοχή Χερσώνας) κατέστη δυνατή και μέχρι στιγμής επιτυχής μόλις το Πυροβολικό τους ενισχύθηκε με δυτικής τεχνολογίας συστήματα μεγάλου βεληνεκούς και υψηλής ακριβείας, όπως ο αμερικανικής προέλευσης ΠΕΠ HIMARS, που αποδείχθηκε «game changer» στη σύγκρουση. Στη βάση των ανωτέρω, καθίσταται προφανής η ανάγκη άμεσων και συστηματικών δράσεων για ενίσχυση και αναβάθμιση του Πυροβολικού Μάχης του Ελληνικού Στρατού (Ε.Σ.).
Η αύξηση του βεληνεκούς και της ακρίβειας, η επιβιωσιμότητα, η διοικητική μέριμνα του Πυροβολικού (πρωτίστως η διαχείριση και η διακίνηση πυρομαχικών και καυσίμων), η διοίκηση και ο έλεγχος (τακτικός – τεχνικός) των πυρών, οι υψηλής αντοχής σε ηλεκτρονικό πόλεμο και κυβερνοεπιθέσεις επικοινωνίες, η παρατήρηση, ο εντοπισμός και η αναγνώριση στόχων, η οργάνωση και η εκπαίδευση του προσωπικού (ιδιαίτερα της εφεδρείας) είναι οι κρίσιμοι τομείς στο οικοσύστημα του Πυροβολικού και, ταυτόχρονα, οι πολλαπλοί άξονες στους οποίους θα πρέπει να αναληφθούν δράσεις. Το θετικό είναι ότι στην περίπτωση του Ε.Σ. υπάρχει μια ισχυρή βάση, ώστε με δράσεις σχετικά λελογισμένου κόστους και όχι ιδιαίτερα μακρού χρόνου υλοποίησης είναι εφικτή η επίτευξη εντυπωσιακών αποτελεσμάτων.
Σε ό,τι αφορά την αύξηση του βεληνεκούς και την ακρίβεια, δηλαδή τη φονικότητα των πυρών, του Πυραυλικού Πυροβολικού (ΠΕΠ), εκτός του εξαγγελθέντος εκσυγχρονισμού των RM-70 και των πυραύλων τους, υψηλή προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στο πρόγραμμα αναβάθμισης των εκτοξευτών M270 MLRS, σε συνδυασμό με την προμήθεια νέων πυραύλων (κόστος πρώτης φάσης 250.000.000 ευρώ). Με αυτόν τον τρόπο θα πολλαπλασιαστεί το βεληνεκές του συστήματος από τα περίπου 45 χλμ. (πύραυλος M26A1) στα 92 χλμ. (M30 GMLRS) και από τα 165 χλμ. (πύραυλος MGM-140 ATACMS) σε περισσότερα από 500 χλμ. (εφόσον προβλεφθεί και εξασφαλιστεί η διάθεση από τις ΗΠΑ του διαδόχου Precision Strike Missile – PrSM). Για το πρόγραμμα φέρεται ότι έχει επιλεγεί η αμερικανική πρόταση μέσω διακρατικής συμφωνίας, αλλά δεν είναι γνωστό αν μέχρι σήμερα έχει σταλεί η ελληνική σχετική επιστολή αιτήματος (LOR: Letter of Request).
Για το συμβατικό Πυροβολικό, και ιδιαίτερα τη μεγάλη μάζα των συστημάτων διαμετρήματος 155 χλστ. (συνολικά 445 μονάδες), η λύση που θα μεγιστοποιήσει άμεσα την επιχειρησιακή αποτελεσματικότητά τους (βεληνεκές, ακρίβεια) είναι η προμήθεια σύγχρονων πυρομαχικών, όπως το αμερικανικό M982 Excalibur (στην πιο πρόσφατη έκδοση επιτυγχάνει βεληνεκές 70 χλμ.), το γαλλο-σουηδικό BONUS ή το γερμανικό SMArt 155 (σε υπηρεσία στον Ε.Σ.) -τα δύο τελευταία με υποπυρομαχικά μπορούν να προσβάλλουν περισσότερους από έναν σταθερούς ή κινητούς στόχους-, καθώς και σύγχρονων πυροσωλήνων (π.χ., διόρθωσης τροχιάς)/συλλογών καθοδήγησης ακριβείας (όπως η αμερικανική M1156 PGK). Οι σχετικές προμήθειες μπορούν να κατανεμηθούν σε βάθος χρόνου, ώστε αφενός να μην υπάρξει υπέρμετρη επιβάρυνση του προϋπολογισμού, αφετέρου να γίνει κλιμάκωση των λήξεων ορίου ζωής των αποθεμάτων.
Σε επίπεδο πλατφόρμας, η προσθήκη ραντάρ μέτρησης ταχύτητας θα συμβάλει στην αύξηση της ακρίβειας, ενώ η προσθήκη συστήματος αυτόματης τάξης και προσανατολισμού ελαχιστοποιεί τον χρόνο τάξης αλλά και τον χρόνο ετοιμότητας για μετακίνηση στην επόμενη θέση βολής, ώστε να αποφευχθούν τα εχθρικά πυρά αντιπυροβολικού. Σημαντική επιχειρησιακή επίπτωση θα έχει και η σε επίπεδο διοίκησης Πυροβολικού εισαγωγή μετεωρολογικών σταθμών σύγχρονης τεχνολογίας, που, εκτός των άλλων, καταργώντας την ανάγκη δοκιμαστικών βολών, επιτρέπει τον αιφνιδιασμό του εχθρού.
Στον τομέα της επιβιωσιμότητας, η μείωση θερμικού και ακουστικού ίχνους της πλατφόρμας και η ενσωμάτωση σε αυτήν υβριδικών συστημάτων βοηθητικής ενέργειας, η διασφάλιση, στις περιοχές ανάπτυξης του Πυροβολικού αντιαεροπορικής και αντιβληματικής άμυνας και ιδιαίτερα προστασίας από εξοπλισμένα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (ΜΕΑ) και περιφερόμενα πυρομαχικά, καθώς και από τη δράση εχθρικών τμημάτων (ειδικών δυνάμεων και ελεύθερων σκοπευτών) είναι επίσης ζητούμενα.
Κρίσιμης σημασίας είναι η διοικητική μέριμνα του Πυροβολικού, και συγκεκριμένα η διαχείριση και διακίνηση πυρομαχικών και καυσίμων, καθώς τυχόν διακοπή της αναχορηγίας ισοδυναμεί με αδρανοποίηση των μέσων εκπομπής πυρών. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο οι Ουκρανοί έχουν επικεντρώσει τη χρήση των σύγχρονων μέσων εκπομπής πυρός (κυρίως των HIMARS) κατά σημείων αποθήκευσης πυρομαχικών και καυσίμων των ρωσικών δυνάμεων. Απαιτείται λοιπόν η έναρξη προγράμματος που θα γενικεύσει τη χρήση κατάλληλης μεταφορικής ικανότητας και δυνατότητας κίνησης επί παντοδαπού εδάφους ειδικοποιημένων οχημάτων μεταφοράς πυρομαχικών με συστήματα φόρτωσης – εκφόρτωσης πυρομαχικών συσκευασμένων σε παλέτες, καθώς τα διατιθέμενα σήμερα σε μεγάλο βαθμό οχήματα τακτικών μεταφορών δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις σημερινές απαιτήσεις.
Σε ό,τι αφορά την παρατήρηση, τον εντοπισμό και την αναγνώριση στόχων, η δωρεάν παραχώρηση από τα αμερικανικά αποθέματα 1.200 τροχοφόρων τεθωρακισμένων οχημάτων M1117 Guardian δημιουργεί μια δεξαμενή που επιτρέπει την ανάπτυξη μιας ελληνικής έκδοσης του M1200 Armored Knight για τους προκεχωρημένους Παρατηρητές Πυροβολικού (ΠΑΠ)/διακλαδικούς ελεγκτές τερματικής κρούσης. Εξοπλισμένη με καταδείκτη/αποστασιόμετρο λέιζερ, ηλεκτροοπτικό αισθητήρα ημέρας – νύχτας, ψηφιακά συστήματα διοίκησης, ελέγχου και επικοινωνιών, υβριδικά (αδρανειακά/GPS) συστήματα ναυτιλίας και στοχοποίησης και οργανικό ΜΕΑ, η έκδοση θα επιτρέψει την υπό προστασία θώρακα παρατήρηση και καθοδήγηση των πυρών του Πυροβολικού, αλλά και των αεροπορικών μέσων (μαχητικών αεροσκαφών, επιθετικών ελικοπτέρων). Σημαντικά θα συμβάλει και η γενικευμένη εισαγωγή ΜΕΑ διαφόρων μεγεθών σε επίπεδο ΠΑΠ, μοίρας και διοίκησης Πυροβολικού, σύγχρονων ραντάρ αντιπυροβολικού και μέσων παθητικού εντοπισμού των ηλεκτρομαγνητικών ιχνών του εχθρού.
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι πολλές από τις προαναφερθείσες δράσεις μπορούν να σχεδιαστούν, να αναπτυχθούν και να παραχθούν από σύμπραξη της εγχώριας βιομηχανικής και τεχνολογικής βάσης και του Ε.Σ., επιτυγχάνοντας την ανακύκλωση των πόρων στην εθνική οικονομία, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ασφάλεια εφοδιασμού.
