Η έγκριτη διαδικτυακή μη κερδοσκοπική διαδικτυακή εφημερίδα EUobserver, που κάνει ρεπορτάζ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, δημοσίευσε σήμερα ένα μακροσκελές άρθρο-ράπισμα κατά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με αφορμή το σκάνδαλο Qatargate, αλλά και τις αδιαφανείς διαδικασίες που επικρατούν στον οργανισμό.
Ο αρθρογράφος Nikolaj Nielsen γράφει στον απόηχο του μεγαλύτερου σκανδάλου διαφθοράς που έπληξε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εδώ και πάνω από μια δεκαετία, με την πρόεδρό του Ρομπέρτα Μέτσολα να κατηγορεί «κακούς παράγοντες που συνδέονται με αυταρχικές τρίτες χώρες», αφότου η βελγική αστυνομία βρήκε σακούλες με μετρητά στο σπίτι της αντιπροέδρου Εύας Καϊλή.
Αλλά, όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά, το κοινοβούλιο και ειδικά το Προεδρείο του, έχει καλλιεργήσει εδώ και χρόνια μια κουλτούρα ατιμωρησίας όπου οι Ευρωβουλευτές και οι βοηθοί μπορούν να ξεφύγουν σχεδόν με τα πάντα.
"There is open opposition from any kind of reforms from the leaders of the house, which comes in the form of the Bureau," said Nicholas Aiossa, deputy director of Transparency International in Brussels. https://t.co/upbl2f7CAi
— EUobserver (@euobs) December 26, 2022
Γράφει ακόμα ο EUobserver:
Ο πρωθυπουργός του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρου αναφέρθηκε σχετικά μετά τη σύλληψη τεσσάρων ατόμων, συμπεριλαμβανομένης της Καϊλή, με την κατηγορία ότι έλαβαν δωροδοκία περίπου 1,5 εκατομμυρίου ευρώ από το Κατάρ. «Η βελγική δικαιοσύνη κάνει ό,τι απέτυχε να κάνει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», είχε πει.
Οι Βέλγοι ασχολούνταν με την υπόθεση εδώ και μήνες. Η Μετσόλα είπε ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εργαζόταν με τις βελγικές αρχές «εδώ και αρκετό καιρό» για την έρευνα, δημιουργώντας απορίες σχετικά με το γιατί στη συνέχεια κράτησε την Καϊλή ως επίσημο απεσταλμένο της στη Μέση Ανατολή.
Στο επίκεντρο αυτής της ατιμωρησίας βρίσκεται το Προεδρείο, ένα πολιτικό όργανο που αποτελείται από τον πρόεδρο, τους 14 αντιπροέδρους του και πέντε λεγόμενους Κοσμήτορες ή ευρωβουλευτές που είναι υπεύθυνοι για θέματα εσωτερικού κοινοβουλίου.
«Υπάρχει ανοιχτή αντίθεση για κάθε είδους μεταρρυθμίσεις από τους ηγέτες του οίκου, που έρχεται με τη μορφή του Προεδρείου», δήλωσε ο Νίκολας Αιόσα, αναπληρωτής διευθυντής της Διεθνούς Διαφάνειας στις Βρυξέλλες.
Περίπου 5 χιλιάδες ευρώ/μήνα για «αναλώσιμα γραφείου»
Ανάμεσά τους και ο Γερμανός αντιπρόεδρος Ράινερ Βίλαντ του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος.
Πριν από περισσότερα από τέσσερα χρόνια στους διαδρόμους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο Βίλαντ εξήγησε στο EUobserver γιατί η διαφάνεια είναι ένας γραφειοκρατικός εφιάλτης που είναι πολύ ακριβή για να εφαρμοστεί.
Τα σχόλιά του στόχευαν σε ένα μηνιαίο εφάπαξ ποσό εξόδων αποζημίωσης γραφείου που μοιράζονταν σε κάθε ευρωβουλευτή, κοστίζοντας στον φορολογούμενο περίπου 40 εκατομμύρια ευρώ ετησίως.
Μη ανιχνεύσιμο, χωρίς αποδείξεις και αποστολή απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, σημαίνει ότι τα χρήματα μπορούν να δαπανηθούν για οτιδήποτε.
Ερωτηθείς γιατί δεν πρέπει να επιτραπεί στο κοινό να δει πώς ξοδεύουν τα χρήματά τους οι εκλεγμένοι ευρωβουλευτές τους, απάντησε λέγοντας: «Επειδή θεωρώ ότι αυτό δεν είναι πραγματικά σημαντικό».
Ο Βίλαντ ισχυρίστηκε επίσης ότι το κοινοβούλιο θα έπρεπε να προσλάβει δεκάδες άτομα για τον έλεγχο των λογαριασμών, ένα επιχείρημα που έκτοτε καταρρίφθηκε. Εκείνη την εποχή, πρωτοστάτησε σε μεταρρυθμίσεις για την οικοδόμηση της εμπιστοσύνης του κοινού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Ο Klaus Welle, γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, έκανε παρόμοια σχόλια.
«Το μόνο κοινοβούλιο που παρέχει τις πιο λεπτομερείς δαπάνες είναι το αμερικανικό Κογκρέσο και είναι το πιο αντιδημοφιλές κοινοβούλιο από όλα», είπε στο EUobserver, επίσης το 2018. «Οπότε, όλοι όσοι πιστεύουν λοιπόν ότι αυτός είναι ο δρόμος για να γίνεις δημοφιλής, ας το ξεχάσουν», πρόσθεσε.
Ένα εσωτερικό έγγραφο που διέρρευσε στον Guardian αποκάλυψε ότι ο Βίλαντ ξόδεψε σχεδόν 690.000 ευρώ από τα χρήματα των φορολογουμένων για ανακαινίσεις γραφείων στον 15ο όροφο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, συμπεριλαμβανομένου ενός φωτιστικού οροφής 25.000 ευρώ.
Και οι προσπάθειες για μεγαλύτερη διαφάνεια στο εφάπαξ επίδομα γραφείου ακυρώθηκαν χωρίς έκπληξη από το Προεδρείο, με βάση τις συστάσεις του Βίλαντ, τον περασμένο Οκτώβριο, παρά τη συντριπτική απαίτηση των ευρωβουλευτών.
Ίσως οι περισσότεροι από αυτούς που ψήφισαν υπέρ της διαφάνειας του επιδόματος δαπανών γραφείου ήξεραν επίσης ότι δεν θα συνέβαινε ποτέ. Η φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe είχε μάλιστα καταθέσει τροπολογίες για να την αποδυναμώσει.
Αλλά το σκάνδαλο των επιδομάτων γραφείου είναι μόνο ένα, από μια σειρά από άλλα ακανθώδη ζητήματα που το Προεδρείο δεν κατάφερε να λάβει σοβαρά υπόψη.
Αυταρχικές Τρίτες Χώρες
Η Μέτσολα χαρακτήρισε την επίθεση κατά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ως «δοκιμή των αξιών μας και των συστημάτων μας».
Γνωρίζει επίσης ότι οι ευρωβουλευτές δημιουργούν εδώ και χρόνια τις λεγόμενες ομάδες φιλίας για να παρακάμψουν τον δημόσιο έλεγχο όταν έχουν να κάνουν με ξένα καθεστώτα και κυβερνήσεις.
Ανεξέλεγκτα, οι ομάδες ξεπήδησαν ως… μανιτάρια δίνοντας σε σκιερά κυβερνητικά στοιχεία ένα πολύτιμο στήριγμα για λόμπι μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Το EUobsever απέκτησε μια λίστα με περίπου 40 ομάδες το 2018, από κυβερνήσεις παρίες στο Αζερμπαϊτζάν, έως δεσποτικές απολυταρχίες στην Τουρκία.
Ο πρώην Ιταλός σοσιαλιστής Αντόνιο Παντσέρι, ο οποίος βρίσκεται τώρα στη φυλακή για κατηγορίες για διαφθορά και ξέπλυμα χρήματος που συνδέονται με το Κατάρ, το 2016 διαμαρτυρόταν για τις ομάδες.
«Αυτές οι ομάδες φιλίας έχουν χρησιμοποιηθεί και χρησιμοποιούνται σήμερα από αυτές τις χώρες για να αποφύγουν τις επίσημες σχέσεις με το θεσμικό όργανο», είχε πει κάποτε σε αυτήν την ιστοσελίδα.
Όταν έκανε αυτά τα σχόλια, στην ομάδα φιλίας του Κατάρ προήδρευσε η κεντροδεξιά ευρωβουλευτής της Ρουμανίας, Ραμόνα Μανέσκου.
Τον Απρίλιο του 2018, κάλεσε δημοσιογράφους της ΕΕ σε ένα ταξίδι που χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση στο Κατάρ για να συζητήσουν «τις σχέσεις ΕΕ-Κατάρ, τα ανθρώπινα δικαιώματα και το Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA 2022» (σ.σ. ο EUobserver αρνήθηκε).
Υπό την πίεση να παράσχει κάποια εποπτεία, το Προεδρείο εισήγαγε ανούσιους κανόνες στα τέλη του 2019 που απαιτούσαν από τους ευρωβουλευτές να υποβάλλουν δηλώσεις οποιασδήποτε υποστήριξης, σε μετρητά ή σε είδος.
Οι δηλώσεις αυτές επρόκειτο να παραδοθούν στους Κοσμήτορες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τη μικρή ομάδα των πέντε ευρωβουλευτών που συμμετέχουν στο Προεδρείο.
Ούτε ένας ευρωβουλευτής που συμμετέχει στις ομάδες φιλίας δεν έχει κάνει δήλωση από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο κανόνας!
Αδύναμη εσωτερική εποπτεία
Ο Jan Zahradil, ο Τσέχος ευρωβουλευτής από τη δεξιά Ομάδα Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ECR), προήδρευσε της ομάδας φιλίας της ΕΕ με το Βιετνάμ το 2018.
Είχε επίσης δεσμούς με το κυβερνών κατασταλτικό κομμουνιστικό κρατικό καθεστώς στο Ανόι, κάτι που δεν δήλωσε όταν έγινε επικεφαλής ευρωβουλευτής για να διαπραγματευτεί μια εμπορική συμφωνία με το Βιετνάμ το 2019 και σε μια εποχή που ήταν αντιπρόεδρος της ισχυρής Διεθνούς του κοινοβουλίου Επιτροπή Εμπορίου.
Παραιτήθηκε ως κύριος ευρωβουλευτής στον φάκελο, μια μέρα μετά την αποκάλυψη του EUobserver.
Ο Βέλγος συντηρητικός ευρωβουλευτής, Geert Bourgeois, υπερασπίστηκε αμέσως και ανέλαβε τον φάκελο για λογαριασμό του Zahradil. «Αγαπητέ Jan, έκανες εξαιρετική δουλειά. Θα κάνω ό,τι μπορώ για να τιμήσω την καλή και σκληρή δουλειά σου μέχρι τώρα», είπε ο Μπουρζουά.
Η διάκριση δεν είναι τίποτα το ιδιαίτερο, εκτός από το ότι ο Bourgeois προήδρευσε επίσης μιας επιτροπής κώδικα δεοντολογίας, επιφορτισμένης με τη διασφάλιση του σεβασμού της ηθικής.
Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι μια επιτροπή που αποτελείται από ευρωβουλευτές που έχει σχεδιαστεί για την αστυνόμευση άλλων ευρωβουλευτών, έχει μέχρι στιγμής οδηγήσει σε λίγες μόνο παραβιάσεις και μηδενικές κυρώσεις.
Λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα, ο Zahradil κατηγορήθηκε ξανά ότι δεν αποκάλυψε σωστά την οικονομική υποστήριξη από την κινεζική αποστολή στην ΕΕ.
Σήμερα, πιέζει για μια στρατηγική Ινδο-Ειρηνικού για το εμπόριο και τις επενδύσεις εξ ονόματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Λόμπι και δεύτερες δουλειές
Πριν από έξι χρόνια, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, Γερμανός σοσιαλιστής, μεσολάβησε σε συμφωνία με την κεντροδεξιά ομάδα του ΕΛΚ. Το σχέδιο διέκοψε μια ψηφοφορία που είχε ως στόχο την απαγόρευση των δεύτερων και τρίτων θέσεων εργασίας των ευρωβουλευτών.
Έγινε εν μέσω μιας προσπάθειας υπό την ηγεσία των Σοσιαλιστών να καταπνίξουν την κριτική κατά του Σουλτς σχετικά με τους ισχυρισμούς ότι χρησιμοποίησε πόρους του κοινοβουλίου κατά την εκστρατεία του για να γίνει πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πάνω από το ένα τέταρτο των 705 ευρωβουλευτών του μπλοκ έχουν δηλώσει «παράπλευρες» θέσεις εργασίας, συνολικής αξίας μεταξύ 3,9 και 11,5 εκατομμυρίων ευρώ σε εξωτερικά κέρδη.
Η αποτυχία δήλωσης τέτοιων θέσεων εργασίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε υποψίες εξωτερικής επιρροής, που επηρεάζουν την κρίση ενός ευρωβουλευτή, ειδικά εάν νομοθετεί για θέματα που εμπλέκουν τους ιδιώτες πληρωτές τους.
Το ΕΛΚ έκανε ένα παρόμοιο κόλπο στις αρχές του 2019, όταν ανάγκασε την ολομέλεια να διεξαγάγει μυστική ψηφοφορία για τη διαφάνεια. Εκείνη την εποχή, ο Vitor Teixeira, υπεύθυνος πολιτικής στη Διεθνή Διαφάνεια ΕΕ, με έδρα τις Βρυξέλλες, χαρακτήρισε την ψηφοφορία παράλογη.
Μεταξύ των μέτρων που έπρεπε να ψηφιστούν ήταν ένα υποχρεωτικό μητρώο για τους λομπίστες, ένα σχέδιο που προωθήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Πολιτισμικό σοκ
Η ίδια επιτροπή υποσχέθηκε τώρα ένα ανεξάρτητο όργανο δεοντολογίας. Αλλά δεν έχει ακόμη παρουσιάσει πρόταση. Ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Ντάνιελ Φρόιντ προσπαθεί να ξεκινήσει τη διαδικασία, εν μέσω αντίστασης από το ΕΛΚ.
Σήμερα, το κοινοβούλιο προσπαθεί να μετατοπίσει την ευθύνη για τις δικές του άτονες παραλείψεις υποστηρίζοντας ότι περίμεναν την πρόταση της επιτροπής για περισσότερο από ένα χρόνο.
Αλλά το κοινοβούλιο δεν χρειάζεται την επιτροπή να καθαρίσει τις δικές του πράξεις. Το Προεδρείο μπορεί να προτείνει κανόνες για την αναθεώρηση του κώδικα δεοντολογίας, την ενίσχυση της επιτροπής επίβλεψης δεοντολογίας και τη βελτίωση των εσωτερικών κανόνων προστασίας των καταγγέλλων.
Συγκαλείται την πρώτη Δευτέρα της πρώτης συνόδου του κοινοβουλίου για το 2023. Θα είναι επίσης μια ημερομηνία για να δοκιμαστεί εάν η κουλτούρα της ατιμωρησίας συνεχίζεται.
