Πολύς θόρυβος γίνεται στην Ελλάδα για τον γεωπολιτικό προσανατολισμό της Τουρκίας, για τις σχέσεις της με τη Ρωσία και για τον τρόπο με τον οποίο η Ουάσινγκτον θα μπορεί να ασκεί επιρροή και να ελέγχει την Αγκυρα, αναχαιτίζοντας τις επεκτατικές της βλέψεις και τις επιθετικές της ενέργειες εις βάρος της Κύπρου και της Ελλάδας.
Οσον αφορά τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας, καλό είναι για όσους ασχολούνται κατ’ επάγγελμα με το θέμα να μελετήσουν την κρίση που ξέσπασε μεταξύ των δύο χωρών τη δεκαετία του 1960, με αφορμή την παραγωγή οπίου στην Τουρκία. Ηταν τότε που η αμερικανική νεολαία δηλητηριαζόταν κατά εκατομμύρια από ηρωίνη, το 60% της οποίας, με βάση επίσημη έκθεση του υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, προερχόταν από όπιο τουρκικής παραγωγής.
Τότε, αν και έγιναν σκληρές διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο χωρών, με τις ΗΠΑ να ασκούν το σύνολο της επιρροής που διέθεταν, η Τουρκία αρνήθηκε να απαγορέψει την παραγωγή οπίου, κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αυτή η κρίση στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις είναι ενδεικτική του τρόπου με τον οποίον η Αγκυρα αντιμετωπίζει τις ΗΠΑ και του κατά πόσον είναι ευεπίφορη σε αμερικανικές πιέσεις.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίον η Τουρκία διαθέτει σήμερα δύο αγωγούς που μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον η Ρωσία κατασκευάζει στο έδαφος της Τουρκίας το Ακκουγιου της Μερσίνας, έναν πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ είναι σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για την κατασκευή άλλων δύο, ο ένας στη Σινώπη και ο άλλος στην Αν. Θράκη.
Αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία, αγνοώντας τις τουρκικές προειδοποιήσεις, εισέβαλε στην Αλ Μπαμπ, στο Αφρίν και εκβίασε για να πάρει την άδεια του κ. Τραμπ και να εισβάλει για τρίτη φορά στην περιοχή Γκίρε Σπι – Σερεκάνιγιε, στη ΒΑ Συρία – Ροζάβα.
Αυτός είναι ο λόγος που η Τουρκία κινήθηκε εναντίον των αμερικανικών συμφερόντων στη Συρία και συμμετείχε στη διαδικασία της Αστάνα, για το μέλλον της Συρίας, μαζί με τη Ρωσία και το Ιράν.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον ο κ. Ερντογάν, αγνοώντας τις προειδοποιήσεις της Ουάσινγκτον, κινείται ομού μετά του κ. Πούτιν για τριμερή με τον κ. Ασαντ, μια κίνηση που έχει στόχο και τους Κούρδους και τις ΗΠΑ.
Και σαν να μην έφταναν αυτά, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας κ. Τσαβούσογλου σπεύδει να συναντηθεί με τον Σύριο ομόλογό του κ. Μικντάντ και τον Ρώσο ομόλογό του κ. Λαβρόφ, ενώ έχει προγραμματιστεί συνάντησή του με τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μπλίνκεν.
Δεν τολμώ να κάνω σύγκριση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζει η ελληνική εξωτερική πολιτική τις ΗΠΑ. Απλώς, καλώ τους αναγνώστες μας να θυμηθούν την περίπτωση του αγωγού SouthStream και την τύχη που είχαν και ο αγωγός και ο τότε πρωθυπουργός κ. Καραμανλής.
Στην Ελλάδα ο αγωγός που θα μετέφερε ρωσικό φυσικό αέριο δεν έγινε ποτέ, ενώ ο ίδιος αγωγός, που ονομάστηκε TurkishStream, έγινε και καταλήγει στην Τουρκία. Στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός που επιχείρησε να τον κατασκευάσει πέρασε στα αζήτητα της Ιστορίας, στην Τουρκία ο κ. Ερντογάν που τον κατασκεύασε όχι απλώς ζει και… βασιλεύει, αλλά μετατρέπει την Τουρκία σε κόμβο και χώρα διανομής φυσικού αερίου, με τη βοήθεια του κ. Πούτιν…
Η Ελλάδα επιβάλλει εμπάργκο στη Ρωσία και πλήττει με τον τρόπο αυτό καίριους τομείς της ελληνικής οικονομίας, μεταξύ αυτών και τη γεωργία, ειδικά τους γεωργούς της βορείου Ελλάδος. Η Τουρκία όχι μόνο δεν επέβαλε κανένα εμπάργκο, αλλά δεν έκλεισε καν τον εναέριο χώρο της, δέχτηκε εκατομμύρια Ρώσους τουρίστες, ενώ οι τουρκικές τράπεζες «φιλοξενούν» δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια Ρώσων ολιγαρχών και επιχειρηματιών, οι οποίοι μέσω Τουρκίας παρακάμπτουν το εμπάργκο που επέβαλαν το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε.
Συμπερασματικά, είναι τραγικό να συγκρίνουμε τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται οι δύο χώρες, η Ελλάδα και η Τουρκία, τις σχέσεις με τις ΗΠΑ, είναι τουλάχιστον αχαρακτήριστο να ακούγονται επιχειρήματα του τύπου «είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να πάρει η Τουρκία F-16 για να μην πάρει ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη και προσεγγίσει κι άλλο τη Ρωσία, γιατί αν γίνει αυτό, η Ουάσινγκτον δεν θα μπορεί να ασκεί επιρροή στην Αγκυρα».
Οποιος σέβεται τον εαυτό του, τους Ελληνες πολίτες και τους ομογενείς που μάχονται για τα συμφέροντα της Ελλάδας και της Κύπρου, όχι μόνο δεν τα λέει, αλλά ούτε καν τα σκέφτεται αυτά.
Οσον αφορά την επικείμενη συνάντηση Μπλίνκεν – Τσαβούσογλου, ο τουρκικής καταγωγής γνωστός γεωπολιτικός αναλυτής Sinan Ciddi, αναπληρωτής καθηγητής Σπουδών Ασφαλείας στο Command and Staff College-Marine Corps University και καθηγητής στο School of Foreign Service του πανεπιστημίου Georgetown, συνεργάτης του Ιδρύματος για την Αμυνα των Δημοκρατιών (FDD), όπου εργάζεται στο Πρόγραμμα του FDD για την Τουρκία και στο Κέντρο Στρατιωτικής και Πολιτικής Ισχύος (CMPP), σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στο «National Interest», μεταξύ άλλων αναφέρθηκε και στους όρους που πρέπει να θέσει ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας στον Τούρκο ομόλογό του, κατά την επικείμενη συνάντησή τους στην Ουάσινγκτον, τις 18 Ιανουαρίου 2023.
Κατά τον τουρκικής καταγωγής γεωπολιτικό αναλυτή, ο οποίος λόγω της εμπλοκής του στους θεσμούς που προαναφέρθηκαν μπορούμε να υποθέσουμε βασίμως ότι μάλλον εκφράζει και τις προθέσεις του αμερικανικού κράτους, οι ΗΠΑ πρέπει να απαιτήσουν άνευ όρων τουρκικές διαβεβαιώσεις για τα εξής θέματα:
1. Δεν θα γίνει νέα τουρκική εισβολή στη Συρία,
2. η Τουρκία δεν θα βάλει βέτο και η Σουηδία και η Φιλανδία θα ενταχθούν στο ΝΑΤΟ,
3. ο Erdogan θα χαρακτηρίσει τη Χαμάς τρομοκρατική οντότητα και θα εκδιώξει τα μέλη της από την Τουρκία,
4. η Αγκυρα θα παράσχει εγγυήσεις ότι θα διεξαχθούν ελεύθερες και δίκαιες προεδρικές εκλογές, με υποψηφίους της αντιπολίτευσης, όπως ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης Ekrem Imamoglu,
5. θα απελευθερωθεί ο ακτιβιστής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιχειρηματίας Osman Kavala,
6. θα αποκατασταθεί το κράτος δικαίου στην Τουρκία και -το κυριότερο-
7. η Αγκυρα θα αποδείξει απερίφραστα ότι είναι σύμμαχος του ΝΑΤΟ απομακρύνοντας το ρωσικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας S-400.
Αυτά για την Τουρκία και καλά θα κάνουν οι Σχολές Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στα ελληνικά πανεπιστήμια να εμβαθύνουν περισσότερο στην τουρκική εξωτερικών πολιτική. Οι ρηχές και επίπεδες προσεγγίσεις βλάπτουν τα εθνικά μας συμφέροντα.
