Μελέτησα με προσοχή τη διάταξη που πρότεινε η Ν.Δ. στην Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος για την αλλαγή των πλειοψηφιών που απαιτούνται για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας στο μέλλον, συζήτησα με συνταγματολόγους, έλαβα πληροφορίες για την πολιτική στόχευση της ρύθμισης και έχω να επισημάνω τα εξής: Το νέο άρθρο 32 του Συντάγματος οδηγεί σε εκλογή Προέδρου ακόμη και με σχετική πλειοψηφία κάτω των 150 ψήφων, ενώ στην ακραία περίπτωση της ισοψηφίας εκλέγεται ο… πρεσβύτερος υποψήφιος (ώστε να αποφευχθεί η κλήρωση).
- Από τον Μανώλη Κοττάκη
Η Ν.Δ. επιδιώκει τη συναίνεση στις τρεις πρώτες ψηφοφορίες αναζητώντας 200-200-180 ψήφους και, σε αποτυχία ανεύρεσης αυτών, υιοθετείται ο κανόνας της απόλυτης (151) ή σχετικής πλειοψηφίας. Ρώτησα γιατί υιοθετήθηκε η σχετική πλειοψηφία (εκλογή Προέδρου με 140 ή 130 βουλευτές) και ορθώς, κατ’ αρχάς, μου ελέχθη πως, αν δεν καταργηθεί η απλή αναλογική και επικρατήσει αδυναμία συνεννόησης, πρέπει να εκλέγεται Πρόεδρος έστω έτσι, ώστε να μη μένει ακέφαλο το κράτος. Προτού σας εισαγάγω στον κύριο προβληματισμό μου για τη ρύθμιση, παρέλκει να επισημάνω ότι οι διαρκείς ψηφοφορίες μέχρι της εκλογής, που ως ιδέα έθεσε σε διάλογο -απαραδέκτως- πρώτος ο ΣΥΡΙΖΑ, θα ευτελίσει και το αξίωμα του Προέδρου και το πρόσωπο του υποψηφίου. Διερωτώμαι μήπως θα ήταν καλύτερο, αν επικρατήσουν οι πολύμηνες ψηφοφορίες, να έχουν τα κόμματα δυνατότητα αλλαγής υποψηφίου, με τη διαδικασία ανοιχτή. Εν πλω.
Όπως έγινε και για τη θέση του προέδρου της Κομισιόν. Παρέλκει επίσης να επισημάνω ότι Πρόεδρος εκλεγόμενος με απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία –μικρότερη από την απαιτούμενη για τη δεδηλωμένη– είναι Πρόεδρος που δεν μπορεί να είναι ρυθμιστής του πολιτεύματος. Το πολίτευμα μετατρέπεται μεν σε ημιπροεδρικό, εξαιτίας της απώλειας των ισορροπιών, ενώ Πρόεδρος στην πραγματικότητα θα είναι ο πρωθυπουργός. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα είναι υπάλληλος πρωθυπουργών αυτοδύναμων κυβερνήσεων.
Πάμε τώρα στην ουσία: Αν επιβάλλεται η εκλογή με σχετική πλειοψηφία (απαντάται μόνο στα Συντάγματα Μάλτας, Αλβανίας, Λετονίας), για τον φόβο της απλής αναλογικής, προκύπτουν δύο θέματα: Αποτελεσματικός Πρόεδρος σε συνθήκες ακυβερνησίας απλής αναλογικής και αδυναμίας συγκρότησης κυβέρνησης είναι ο ισχυρός Πρόεδρος με αρμοδιότητες (συγκαλεί ΚΥΣΕΑ και συμβούλιο αρχηγών άνευ αντιρρήσεων), όχι ο ανίσχυρος. Ημιπροεδρικό πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα με απλή αναλογική δεν νοείται. Το πρώτο θέμα, στρατηγικό. Και το δεύτερο: Αν η κυβέρνηση φοβάται πως η απλή αναλογική δεν θα καταργηθεί και προσπαθεί να την ακυρώσει, τότε γιατί δεν προτάσσει την ψηφοφορία για τον εκλογικό νόμο έναντι της ψηφοφορίας για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ώστε να έχει δεδομένα και καθαρό τοπίο;
Νομίζω ότι ξέρω την απάντηση: Βασικός στόχος του κυρίου Μητσοτάκη είναι η κατάργηση της αναλογικής. Αυτή εμποδίζει την ηγεμονία του. Ποιος θα είναι Πρόεδρος έπεται. Θα επιχειρήσει να συνεννοηθεί με το ΚΙΝ.ΑΛ. για να εκλεγεί κεντροαριστερός Πρόεδρος και έπειτα θα έχει λαμβάνειν στήριξη για την κατάργηση της απλής αναλογικής. Κοινώς, το ΠΑΣΟΚ τού ζητά ένα σύμβολο (Πρόεδρο) για να του παραχωρήσει έναν κανόνα (πλειοψηφικό). Επειδή όμως η κατάσταση στην Κοινοβουλευτική Ομάδα της Ν.Δ. είναι έκρυθμη για διάφορους λόγους (10 οι διαρροές στην προανακριτική), ο κύριος Μητσοτάκης νομοθετεί την εκλογή Προέδρου με απόλυτη ή σχετική πλειοψηφία, ώστε, αν χαλάσει το… προξενιό με τη Φώφη, να εκλέξει μονοκομματικό Πρόεδρο. Ακόμη και με σχετική πλειοψηφία, στην ακραία περίπτωση που λόγω Novartis αποσπαστεί κάποιο τμήμα της Ν.Δ. (ο ίδιος νομοθέτησε την ανταρσία, χωρίς επιπτώσεις, με την ψήφο του το 2015).
Στην πραγματικότητα ο πρωθυπουργός καλείται να συγκεράσει σε δύσκολους εθνικούς καιρούς το στρατηγικό συμφέρον της χώρας με το δικό του στρατηγικό συμφέρον όσον αφορά τη διαμόρφωση και την ψήφιση ενός νέου κανόνα. Στην πραγματικότητα η διάταξη που κατέθεσε η Ν.Δ. για το νέο σύστημα εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας δείχνει ότι το παιχνίδι είναι ανοιχτό. Δεν έχει καταλήξει στο πρόσωπο ο κύριος πρωθυπουργός. Αν είχε καταλήξει, θα του αρκούσαν και οι 151, σε περίπτωση αδυναμίας συνεννόησης με το ΚΙΝ.ΑΛ., αφού έχει 158 έδρες. Η νομοθέτηση της σχετικής πλειοψηφίας για την εκλογή Προέδρου φανερώνει ότι κάτι τον απασχολεί. Με βάση όσα συνέβησαν την προηγούμενη εβδομάδα, νομίζουμε ότι είναι σαφές τι τον απασχολεί. Η Ν.Δ. όμως είναι κόμμα αρχών, αξιών, θεσμών. Δεν εκβιάζεται. Ο κύριος πρωθυπουργός έχει όλα τα όπλα για να αντιμετωπίσει την τσογλαναρία.
