Τρεις Έλληνες δημοσιογράφοι που βρίσκονταν στην Τουρκία για να καλύψουν τις καταστροφικές συνέπειες των σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου, καταγγέλλουν ότι ο εξοπλισμός τους, συμπεριλαμβανομένων των τηλεφώνων και των φωτογραφικών μηχανών, κατασχέθηκε από υπαλλήλους της τουρκικής Προεδρίας Θρησκευτικών Υποθέσεων (Diyanet), οι οποίοι επέστρεψαν τον εξοπλισμό μόνο αφού τον έσπασαν.
Στις 16 Φεβρουαρίου, οι ανεξάρτητοι δημοσιογράφοι Κυριάκος Φίνας, Βίκτωρας Αντωνόπουλος και Κωνσταντίνος Ζήλος, οι οποίοι βιντεοσκοπούσαν μια μαζική ταφή στη γειτονιά Narlıca της περιοχής Antakya του Χατάι, είπαν ότι είχαν προειδοποιηθεί να μην τραβήξουν φωτογραφίες από το προσωπικό της Diyanet, συνοδευόμενο από αρκετούς χωροφύλακες στην περιοχή.
Ο Κωνσταντίνος Ζήλος, που είχε προχωρήσει μπροστά από τους άλλους και ήταν πιο μακριά, δεν άκουσε την προειδοποίηση και φωτογράφισε τον τόπο ταφής
Οι άλλοι δύο δημοσιογράφοι, που σχεδίαζαν να φύγουν από το χώρο χωρίς να τραβήξουν βίντεο όταν επέστρεφε ο τρίτος, μεταφέρθηκαν σε ένα διοικητικό κτήριο που ανήκε στην Προεδρία Θρησκευτικών Υποθέσεων, όπου κατασχέθηκαν οι κάμερες και ο εξοπλισμός τους.
Κρατήθηκαν έξω από το κτήριο για πέντε ώρες, αλλά δεν τους δόθηκε πίσω ο εξοπλισμός τους. Το βράδυ επέστρεψαν στο ξενοδοχείο τους και επικοινώνησαν με στελέχη της Ελληνικής Πρεσβείας.
Κατόπιν, οι Έλληνες δημοσιογράφοι επικοινώνησαν με τον Ali Imran Turgut, Περιφερειακό Διευθυντή της Διεύθυνσης Επικοινωνιών των Αδάνων, στις 17 Φεβρουαρίου και τους είπαν ότι μπορούσαν να παραλάβουν τον εξοπλισμό από το διοικητικό κτήριο της Διεύθυνσης Θρησκευτικών Υποθέσεων, που βρίσκεται κοντά στο νεκροταφείο.
Οι δημοσιογράφοι είπαν ότι τα τρία κινητά τηλέφωνα και οι δύο κάμερες, που εκτιμούν ότι αξίζουν συνολικά 4.500 ευρώ, τους παραδόθηκαν σπασμένα σε κομμάτια!
Στις 21 Φεβρουαρίου οι δημοσιογράφοι που επέστρεψαν εν τω μεταξύ στην Αθήνα, ενημερώθηκαν από τον ακόλουθο επικοινωνίας στην τουρκική πρεσβεία στην πρωτεύουσα, ότι θα λάβουν δύο νέες κάμερες ως «δώρο» από το τουρκικό πρακτορείο Anadolu. Ωστόσο, οι δημοσιογράφοι είπαν ότι οι Τούρκοι αξιωματούχοι δεν το τήρησαν αυτό.
Οι τρεις δημοσιογράφοι έχασαν όλο το υλικό που αφορούσε το ρεπορτάζ τους στην περιοχή.
Ο Βίκτωρας Αντωνόπουλος, ένας από τους δημοσιογράφους που ετοιμάζονται να υποβάλουν μήνυση, είπε: «Κατασχέθηκαν τόσο ο εξοπλισμός μας όσο και το υλικό από τις κάμερές μας. Θα κινηθούμε νομικά για να ανακτήσουμε τον κατεστραμμένο εξοπλισμό μας, αλλά και για την αποτροπή μας από το να κάνουμε τη δουλειά μας και για την απώλεια του ειδησεογραφικού μας υλικού».
Ενώ τη μεγάλη καθυστέρηση στη δημοσιοποίηση του περιστατικού, ακόμα και μετά την άφιξη στην Ελλάδα, ο κ.Αντωνόπουλος έγραψε στο facebook πως έχει να κάνει «με το ότι δεν θέλαμε να πάρει μεγάλη διάσταση κατά τη διάρκεια των όποιων ενεργειών έχουμε κάνει μέχρι σήμερα, για την αποζημίωση μας».
Ο Veysel Ok, Συνδιευθυντής του Media and Law Studies Association (MLSA – Tουρκικός μη κερδοσκοπικός οργανισμός -εγγεγραμμένος ως Medya ve Hukuk Çalışmaları Derneği- που ιδρύθηκε στα τέλη του 2017 για να ανταποκριθεί σε μια επείγουσα αλλά αυξανόμενη ανάγκη επιστροφής στη δημοκρατία και την ομαλοποίηση στην Τουρκία), που παρέχει νομική βοήθεια στους δημοσιογράφους, δήλωσε:
«Σε μια εποχή που η αλληλεγγύη και τα μέσα ενημέρωσης είναι τόσο σημαντικά, δεν μπορεί να υπάρχουν νομικοί ή ηθικοί λόγοι για να καταστρέφεται ο εξοπλισμός των δημοσιογράφων. Δεν θα ζητήσουμε μόνο αποζημίωση για τη ζημιά, αλλά θα υποβάλουμε και ποινική μήνυση για να εντοπίσουμε και να τιμωρήσουμε τους αξιωματούχους των Θρησκευτικών Υποθέσεων που διέπραξαν αυτό το έγκλημα».
At a time when solidarity and the media are so important, there can be no legal or moral grounds for destroying journalists’ equipment. We will not only seek compensation for the damage, but also file a criminal complaint to identify and punish those who committed this crime. https://t.co/ub4wxR7WGp
— Veysel OK (@VeyselOkk) March 20, 2023
Ολόκληρη η ανάρτηση-καταγγελία του Βίκτωρα Αντωνόπουλου:
«ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΠΑΡΑΚΩΛΥΣΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ
Στις 16 Φεβρουαρίου, ο Kyriakos Finas, ο Konstantinos Zilos κι εγώ, βρισκόμασταν στην Νοτιοανατολική Τουρκία καλύπτοντας ως δημοσιογράφοι και φωτογράφοι τους φονικούς σεισμούς που έπληξαν τη χώρα με δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και αμέτρητες ζημιές σε υποδομές και κτίρια. Ήμασταν και οι 3 freelancers (ελεύθεροι επαγγελματίες) και είχαμε λάβει επίσημη δημοσιογραφική (PRESS) διαπίστευση από το τουρκικό κράτος.
Εκείνη τη μέρα βρεθήκαμε στη Ναρλίκα, μια περιοχή λίγο έξω από το Χατάι, καθώς είχαμε διαβάσει σε αρκετά τούρκικα και διεθνή Μέσα ρεπορτάζ για τη δημιουργία μαζικών τάφων. Είδαμε, επίσης, εικόνες και βίντεο από το σημείο εκείνο.
Ψάχνοντας το μέρος αυτό, βρεθήκαμε σε ένα νεκροταφείο και δύο στρατιώτες μας είπαν ότι ο χώρος με τους μαζικούς τάφους βρίσκεται κοντά και τόνισαν συγκεκριμένα ότι «εκεί επιτρέπεται να φωτογραφίσετε». Μας προέτρεψαν να ακολουθήσουμε ένα άλλο όχημα δημοσιογράφων, καθώς κι εκείνοι πήγαιναν εκεί.
Μόλις φτάσαμε, ο Κυριάκος κι εγώ ενημερωθήκαμε από άτομα που έφεραν διακριτικά μιας ισλαμικής οργάνωσης ότι απαγορεύεται η λήψη εικόνων σε εκείνο το μέρος και ότι δεν μπορούσαμε να μπούμε. Το ίδιο μας είπαν και δύο στρατιώτες. Ο Κωνσταντίνος, ωστόσο, ήταν μπροστά μας και δεν τον αντιλήφθηκαν με αποτέλεσμα να μην γνωρίζει για αυτήν την απαγόρευση και έτσι προχώρησε προς τους μαζικούς τάφους.
Στο μεταξύ, ο Κυριάκος κι εγώ φύγαμε κατευθείαν χωρίς να φωτογραφίσουμε τίποτα και περιμέναμε έξω από το αμάξι να γυρίσει ο Κωνσταντίνος για να φύγουμε. Τότε, τρία άτομα (ένας στρατιώτης, ένας αστυνομικός και ένας από την οργάνωση) ήρθαν προς το μέρος μας και μας διέταξαν να τους δώσουμε τα κινητά μας, όπως και την κάμερα του Κυριάκου, πράγμα που κάναμε. Εγώ είχα αφήσει την κάμερα μου προληπτικά στο αμάξι λίγο πριν και έδωσα μόνο το κινητό μου αφού δεν την αντιλήφθηκαν. Μας είπαν, ακόμα, να τους ακολουθήσουμε.
Μας πήγαν στο χώρο όπου συντονίζουν επιχειρησιακά το μέρος και εκεί βρήκαμε τον Κωνσταντίνο, του οποίου, επίσης, είχαν κατασχέσει την κάμερα και το κινητό του. Εκεί βρίσκονταν και δύο Τούρκοι δημοσιογράφοι, από τους οποίους κατάσχεσαν ένα drone. Μας μετέφρασαν ότι ο άνθρωπος που φαινόταν να είναι ο επικεφαλής, αν και ακόμα δεν ξέρουμε την ιδιότητα του, ανακοίνωσε σε όλους πως ο εξοπλισμός μας κατάσχεται για 3 μήνες.
Βγήκαμε από το μέρος και κάτσαμε απ’ έξω 5 ώρες, καθώς οι Τούρκοι συνάδελφοι μας ήταν σε επικοινωνία με οργανώσεις προσπαθώντας να βρεθεί λύση για όλους μας. Λίγο πριν φύγουν καλέσαμε από ξένο κινητό την πρεσβεία μας και στη συνέχεια αποχωρήσαμε για το ξενοδοχείο προκειμένου να έχουμε σταθερή επικοινωνία με την πρεσβεία μέσω email από τα λάπτοπ μας, αλλά και από το τηλέφωνο του ξενοδοχείου.
Ο Κυριάκος, εν τω μεταξύ, θα γυρνούσε στην Ελλάδα την ίδια μέρα, αλλά μη γνωρίζοντας τι θα γίνει με τα πράγματα του, έχασε την πτήση.
Την επόμενη μέρα προμηθευτήκαμε μια συσκευή και κατευθυνθήκαμε προς το ίδιο μέρος έχοντας ενημερωθεί από την πρεσβεία ότι θα παραλάβουμε τα πράγματα από το ίδιο σημείο που μας τα πήραν. Είχαμε κανονίσει να δούμε τον κύριο Ali Imran Turgut, ο οποίος μας συστήθηκε ως Υπεύθυνος επικοινωνίας στα Άδανα.
Μας υποδέχτηκε «εγκάρδια» και μας πήγε πίσω από ένα φορτηγό όπου υπήρχε ένα τραπέζι γεμάτο φαγητά. «Φάτε φίλοι μου ό,τι θέλετε» είπε μεταξύ άλλων. Κοιτάξαμε λίγο πιο κει και σε μία καρέκλα ήταν όλα μας τα πράγματα διαλυμένα. Τα είχαν καταστρέψει. Επίσης, έλειπαν μπαταρίες και οι SD κάρτες από τις κάμερες των παιδιών, όπως επίσης και οι δύο κάρτες sim (ελληνική και τούρκικη) από το κινητό μου.
Του ζητήσαμε το λόγο, ο ίδιος απάντησε «τους είπα να μην τα σπάσουν. Γιατί τα σπάτε; Απλώς πάρτε τις κάρτες μνήμης, τους είπα». Καλέσαμε την πρεσβεία την ίδια ώρα και μας είπαν αυτολεξεί «είστε και τυχεροί που έκαναν μόνο αυτό».
Η όλη αυτή εμπειρία στοίχισε μερικές χιλιάδες ευρώ στον Κυριάκο και τον Κωνσταντίνο συν τη δουλειά που δεν μπορούσαν να κάνουν τις επόμενες ημέρες. Σε εμένα στοίχισε ένα κινητό, συνεντεύξεις και αρχεία μιας ημέρας, ενώ μέχρι τις 21 Φεβρουαρίου που θα έφευγα δημιουργήθηκε δυσκολία και στον τρόπο που δούλεψα, αν και είχα ακόμα την κάμερα μου και το κινητό που αγοράσαμε.
Τις υπόλοιπες μέρες που παραμείναμε στην Τουρκία, ενημερώσαμε πολύ λίγα άτομα για το περιστατικό, γνωρίζοντας ότι είναι πολύ πιθανό να συναντήσουμε πρόβλημα ακόμα και στο αεροδρόμιο εάν γίνει αντιληπτό ότι κάνουμε ενέργειες για την αποζημίωση μας. Το θέμα είχε ήδη πάρει έκταση στην Τουρκία, σε σημείο που οι ίδιες οι αρχές (όποιες κι αν είναι αυτές) ενημέρωσαν την ελληνική πρεσβεία στις 19 Φεβρουαρίου, ότι είναι διατεθειμένοι να μας αποζημιώσουν. Ακόμα δεν έχουμε λάβει κάποια πρόταση εκ μέρους τους, φυσικά.
Δεν γνωρίζουμε γιατί και ποιος έδωσε αυτήν την εντολή για να σπάσουν τα πράγματα μας, πιθανώς και να μην μάθουμε ποτέ, ωστόσο μας προξενεί μεγάλη εντύπωση ότι δεν μπήκαν καν στη διαδικασία να ελέγξουν αν έχουμε όντως φωτογραφίσει τίποτα. Έσπασαν τα πράγματα μας προκαταβολικά, αδιαφορώντας για το τί επιπτώσεις μπορεί να έχει αυτό εκ των υστέρων για τους ίδιους και το τί μήνυμα στέλνει για την Ελευθερία του Τύπου στη χώρα.
Το γεγονός ότι είμαστε από την Ελλάδα, πάντως, δεν έπαιξε κανένα ρόλο στην απόφαση τους να μας σπάσουν τα πράγματα. Δεν σχολιάστηκε καν το από πού είμαστε. Εξάλλου, έσπασαν και το drone των Τούρκων συναδέλφων μας.
ΥΓ: Η μεγάλη καθυστέρηση στη δημοσιοποίηση του περιστατικού, ακόμα και μετά την άφιξη μας στην Ελλάδα, έχει να κάνει με το ότι δεν θέλαμε να πάρει μεγάλη διάσταση κατά τη διάρκεια των όποιων ενεργειών έχουμε κάνει μέχρι σήμερα, για την αποζημίωση μας».
*φωτογραφία από https://www.facebook.com/victoras.antono
