Ένα άρθρο σε ένα εμβληματικό think tank των ΗΠΑ, έρχεται να προκαλέσει σοκ στην αμερικανική κοινή γνώμη, την ίδια στιγμή που το τουρκικό λόμπι μοιράζοντας εκατομμύρια, προσπαθεί να αποκρύψει την γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους.
Το άρθρο υπογράφει η κορυφαία ερευνήτρια – δημοσιογράφος Uzay Bulut
Ο εκλεγμένος τ. πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τζ. Τραμπ κλήθηκε πρόσφατα να «εγγυηθεί» στην Τουρκία ότι η γενοκτονία των Αρμενίων δεν θα αναγνωριστεί σωστά από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, σε μια σειρά προτάσεων σχετικά με την «πολιτική των ΗΠΑ για την Τουρκία».
“Οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν αθόρυβα να εγγυηθούν στην Τουρκία ότι το ψήφισμα για τη Γενοκτονία των Αρμενίων στο Κογκρέσο δεν θα περάσει. Αυτό ήταν πάντα κρίσιμο στη σχέση και οι περισσότεροι Τούρκοι ενδιαφέρονται βαθιά για το θέμα”, αναφέρεται σε ένα σημείο της έρευνας που εκδόθηκε από το The Washington Institute για την Πολιτική Εγγύς Ανατολής (WINEP), και συντάχθηκε από τον πρώην πρεσβευτή των ΗΠΑ στην Άγκυρα, τον James F. Jeffrey και τον Τούρκο μελετητή Dr. Soner Cagaptay.
Στο μεταξύ, μια αρμενική εκκλησία στην τουρκική πόλη Ελαζίγ (ιστορικό Χαρπερτ/Χαρπούτ) μετατράπηκε σε πάρκινγκ, όπως ανέφερε το Πρακτορείο Ειδήσεων Dicle (DIHA).
Οι τοίχοι της εκκλησίας, που χρησίμευε ως τόπος λατρείας για την αρμενική και την ασσυριακή κοινότητα, είναι τώρα φορτωμένοι με διαφημιστικούς πίνακες, τοποθετημένους από τους υπεύθυνους του πάρκινγκ. Πριν από αυτό, η εκκλησία χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη, ακόμα και μαντρί.
Η πόλη Ελαζίγ βρίσκεται στα αρμενικά υψίπεδα της ανατολικής Τουρκίας.
Ο καθηγητής Benjamin Lieberman στο βιβλίο του, Terrible Fate: Ethnic Cleansing in the Making of Modern Europe αναφέρει:
«Το Ελαζίγ είναι μια μικρή πόλη στην Ανατολική Τουρκία με πολλές εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκους, που βρίσκεται κοντά σε μια σειρά από λίμνες που δημιουργούνται από ένα φράγμα στον ποταμό Ευφράτη. Σήμερα οι κάτοικοί της είναι κυρίως Τούρκοι και Κούρδοι, αλλά την άνοιξη του 1915 η πόλη ήταν αρμενική. Το 1915, οι Αρμένιοι την ονόμασαν Χαρπέρτ, ενώ οι Τούρκοι την ονόμαζαν Χαρπούτ. Ήταν αρμενικό κέντρο για πολλούς αιώνες».
Η ιστορική πόλη και η ακρόπολη του Χαρπούτ (που ονομάζεται επίσης Harpoot, Karpoot και Kharperd) σημαίνει “φρούριο στον βράχο” στα Αρμενικά. Μετά την ίδρυση της Τουρκικής δημοκρατίας το 1923, η κυβέρνηση άλλαξε το όνομα της πόλης σε «Ελαζιγκ».
Σύμφωνα με τον καθηγητή Richard Hovannisian, η γενοκτονία των Αρμενίων ήταν η «φυσική εξάλειψη του αρμενικού λαού και ο αφανισμός των περισσότερων από τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ότι έζησαν ποτέ Αρμένιοι στη μεγάλη ορεινή περιοχή που ονομάζεται Αρμενικό Οροπέδιο, στο οποίο η πλευρά της δολοφονικής Τουρκίας έδωσε σύντομα το νέο όνομα της Ανατολίας.
Ανεξάρτητα από το πόσο η τουρκική κυβέρνηση προσπαθεί να διαγράψει την αρμενική κληρονομιά στο Χαρπούτ και στην υπόλοιπη Τουρκία, οι αρμενικές ρίζες της περιοχής είναι αναμφισβήτητες. Ως μεσαιωνική πόλη, το Χαρπούτ φαίνεται ότι αναπτύχθηκε υπό τη βυζαντινή διοίκηση (10ος και 11ος αι. – 938 και εξής).
Σύμφωνα με τον συγγραφέα T.A. Sinclair, “Οι Βυζαντινοί πιθανώς εκτιμούσαν την τοποθεσία λόγω του ισχυρού βράχου του κάστρου, αλλά μόλις εγκαταστάθηκε η στρατιωτική βάση άρχισε αμέσως να συρρέει άμαχος πληθυσμός. Χωρίς αμφιβολία αυτός ο πληθυσμός, εθνοτικά Σύροι και Αρμένιοι, προερχόταν εν μέρει από την πόλη Αρσαμόσατα [πόλη στο Αρμενικό Βασίλειο κοντά στον Ευφράτη] πιο ανατολικά, που άρχισε να δίνει τη θέση του στο Χαρπούτ, καθώς και από τα κοντινά χωριά».[3]
Οι Οθωμανοί κατέλαβαν την περιοχή το 1515. Σύμφωνα με το οθωμανικό διοικητικό σύστημα, η επαρχία ονομαζόταν Mamuretul-aziz. Όμως η παρουσία των Αρμενίων στην πόλη παρέμεινε ισχυρή παρά όλες τις σφαγές και τις πιέσεις στις οποίες υπέστησαν, όπως οι αναγκαστικοί προσηλυτισμοί στο Ισλάμ.
Σύμφωνα με έναν άλλο συγγραφέα, τον George Aghjayan: “Την παραμονή της γενοκτονίας… Τα στοιχεία όπως παρουσιάζονται δείχνουν ότι ο αρμενικός πληθυσμός του Χαρπέρτ παρέμεινε σχετικά στάσιμος για σχεδόν έναν αιώνα, χωρίς ποτέ να παρεκκλίνει πολύ, περίπου στις 40.000.”
Ήταν το 1915 που οι Αρμένιοι εκτέθηκαν σε αυτό που αποκαλούν «Medz Yeghern» ή «η Μεγάλη Καταστροφή» όταν οι ηγέτες της τουρκικής κυβέρνησης έθεσαν σε κίνηση ένα σχέδιο για να τους εκδιώξουν και να τους σφαγιάσουν.
Το σχέδιο είχε ως αποτέλεσμα τη συστηματική εξόντωση 1,5 εκατομμυρίου Αρμενίων. Σήμερα, οι περισσότεροι ιστορικοί αποκαλούν αυτό το γεγονός γενοκτονία – μια προμελετημένη και συστηματική εκστρατεία για την εξόντωση ενός ολόκληρου λαού.
Ο καθηγητής Vahakn Dadrian, ειδικός στη Γενοκτονία των Αρμενίων, έγραψε στο άρθρο του με τίτλο «Τα παιδιά ως θύματα της γενοκτονίας: Η υπόθεση των Αρμενίων»:
«Στις επαρχίες Sivas, Harput, Trabzon, Erzurum, Diyarbekir, καθώς και στα ανεξάρτητα σαντζάκια της Urfa και του Maras, η γενοκτονία πραγματοποιήθηκε εν μέρει μέσω απελάσεων και εν μέρει μέσω σφαγών… Σε όλες αυτές τις επιχειρήσεις συμμετείχαν παιδιά του γενικού πληθυσμού που έμπαιναν στο στόχαστρο των Τούρκων για εξόντωση. Σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά υποβλήθηκαν επίσης σε ξεχωριστές και διαφορετικές μορφές μαζικής δολοφονίας».
Αυτές οι μορφές δολοφονίας περιελάμβαναν μεθόδους όπως ο μαζικός πνιγμός, η μαζική καύση, οι σεξουαλικές επιθέσεις και οι ακρωτηριασμοί.
«Ορφανοτροφεία στα οποία συγκεντρώθηκαν παιδιά Αρμενίων μετά την εκκαθάριση των οικογενειών τους χρησίμευσαν ως στρατόπεδα διέλευσης για τον επακόλουθο αφανισμό μέσω πνιγμού».
Ο πρόξενος των ΗΠΑ στο Χαρπούτ, Leslie A Davis, περιέγραψε μια φρικτή σκηνή σφαγής γύρω από τη λίμνη Goeljuk [Λίμνη Golcuk/Hazar] κοντά στο Harput:
“Στη μαζική πυρπόληση των ορφανών παιδιών των Αρμενίων, η σαδιστική μανία επιδρούσε ως επί το πλείστον. Μετά την εξάλειψη του υπόλοιπου αρμενικού πληθυσμού, αυτά τα παιδιά είχαν γίνει κύριος στόχος για τους δράστες. Από πολλές απόψεις θεωρήθηκε πιο οικονομικό να εξοντωθούν με πυρπόληση τους μαζικά. Σε τέσσερις επαρχίες, το Ντιγιάρμπακιρ, το Χαρπούτ, το Μπιτλίς και το Χαλέπι, αυτή η μέθοδος εφαρμόστηκε με ιδιαίτερη αγριότητα».
Αφού περιέγραψε τις ανοιχτές πληγές από ξιφολόγχες στα περισσότερα από τα γυμνά σώματα των παιδιών, συνήθως στην κοιλιά ή στο στήθος, μερικές φορές στο λαιμό με τα θύματα να δείχνουν «σημάδια βάρβαρου ακρωτηριασμού», ο πρόξενος Ντέιβις δήλωσε:
“Αυτό που συνέβη γύρω από την όμορφη λίμνη Goeljuk το καλοκαίρι του 1915 είναι σχεδόν αδιανόητο. Χιλιάδες και χιλιάδες Αρμένιοι, κυρίως αθώες και αβοήθητες γυναίκες και παιδιά, σφαγιάστηκαν στις όχθες της και ακρωτηριάστηκαν βάρβαρα.”
Μαζικές δηλητηριάσεις και βιασμοί παιδιών ήταν επίσης ευρέως διαδεδομένες μέθοδοι εξόντωσης και βασανισμού.
“Ένα ορφανό αγόρι, που «υιοθετήθηκε» από μια τουρκική οικογένεια στο Μεζρέ της επαρχίας Χαρπούτ, αφηγήθηκε μια φρικτή περιγραφή βιασμών που διαπράττονται τακτικά από το Τούρκο άνδρα με πλήρη γνώση της συζύγου του μέσα σε αυτό το σπίτι. Ο άλλος τρόπος περιλαμβάνει βιασμό πριν από τη δολοφονία. Στην επαρχία Άγκυρας , κοντά στο χωριό Bash Ayash, δύο βιαστές-δολοφόνοι — ένας ληστής, ο Deli Hasan, και ένας χωροφύλακας, ο Ibrahim — βίασαν δώδεκα αγόρια, ηλικίας 12-14 ετών, και στη συνέχεια τα σκότωσαν. Όσοι δεν πέθαναν αμέσως βασανίστηκαν μέχρι θανάτου ενώ φώναζαν «Μαμά, μαμά».
«Μια γυναίκα που επέζησε από τη Giresun αφηγείται πώς στο Agn (Egin), στην επαρχία Χαρπούτ, περίπου 500 ορφανά Αρμένια που συγκεντρώθηκαν από όλα τα μέρη αυτής της επαρχίας και δηλητηριάστηκαν με τη συνεννόηση του τοπικού φαρμακοποιού και γιατρού».
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Deirdre Holding, ο Ντέιβις έστειλε μια επιστολή στον προϊστάμενο του, τον Αμερικανό πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη, στις 24 Ιουλίου 1915. Αναφέρει εν μέρει:
«Δεν πιστεύω ότι έχει υπάρξει ποτέ σφαγή στην ιστορία του κόσμου τόσο γενική και εκτενής όσο αυτή που διαπράττεται τώρα σε αυτήν την περιοχή ή ότι έχει συλληφθεί ποτέ στο μυαλό του ανθρώπου ένα πιο διαβολικό σχέδιο.
Περισσότερα από 100 χρόνια μετά τη γενοκτονία, η Τουρκία εξακολουθεί να την αρνείται, και τα τουρκικά εγχειρίδια ιστορίας κατηγορούν ακόμη και τους ίδιους τους Αρμένιους για τη γενοκτονία.
Η επίμονη άρνηση της Τουρκίας είναι ένα γνωστό γεγονός, αλλά μεγάλο μέρος του κόσμου έχει επίσης αποτύχει να αναγνωρίσει τη γενοκτονία και να υποστηρίξει επαρκώς τους επιζώντες. Σήμερα, παρόμοια εγκλήματα διαπράττονται από άλλες εγκληματικές κυβερνήσεις ή οργανώσεις όπως το Ισλαμικό Κράτος (ISIS), η Αλ Κάιντα και η Μπόκο Χαράμ.
Όταν ειδικοί όπως ο πρέσβης James F. Jeffrey και ο Soner Cagaptay αρνούνται τη γενοκτονία των Αρμενίων και μάλιστα προσπαθούν να αποτρέψουν την επίσημη αναγνώριση της κυβέρνησης των ΗΠΑ, όχι μόνο σκοτώνουν τα θύματα ξανά από την αρχή, αλλά επίσης εμποδίζουν τους Τούρκους να μάθουν ιστορικές αλήθειες που πρέπει να μάθουν για να να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα για τον εκδημοκρατισμό της χώρας τους.
Ωστόσο, υπάρχουν επίσης μερικές πολύ θαρραλείς φωνές στην Τουρκία που προσπαθούν να αμφισβητήσουν την άρνηση που διαπράττει η κυβέρνηση και μεγάλο μέρος του κοινού. Η Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Τουρκίας (IHD), για παράδειγμα, δήλωσε σε δήλωση πέρυσι:
“Η άρνηση της γενοκτονίας διαιωνίζει τη γενοκτονία. Η άρνηση είναι η απαλλαγή του δράστη και η ποινικοποίηση του θύματος. Από βιβλία μαθημάτων έως ειδικές εκδόσεις, από εφημερίδες μέχρι τηλεοπτικά προγράμματα, οι Αρμένιοι έχουν παρουσιαστεί ως εκείνοι που αξίζουν τη γενοκτονία. Από την ίδρυση της Δημοκρατίας, Οι Αρμένιοι της Τουρκίας ζουν μέχρι σήμερα σε μια κοινωνία που παραμένει εχθρική απέναντί τους και σε στενή επαφή με τα εγγόνια των δραστών που σκέφτονται ακριβώς όπως έκαναν οι πρόγονοι τους.
“Όσο η γενοκτονία παραμένει μη αναγνωρισμένη, η δικαιοσύνη δεν θα αποκατασταθεί. Η κατάρα της γενοκτονίας δεν θα εγκαταλείψει αυτή τη γη και η Τουρκία δεν θα δει ποτέ το φως της δημοκρατίας. Αυτό δεν είναι μια πρόβλεψη, αλλά μια δήλωση γεγονότος.”
Η Uzay Bulut, είναι ερευνήτρια δημοσιογράφος που γεννήθηκε και μεγάλωσε από Μουσουλμάνους γονείς στην Τουρκία και εδρεύει επί του παρόντος στην Ουάσιγκτον.
