Μετά την κατάθεση του νέου προϋπολογισμού στην Ολομέλεια της Βουλής και παρά την ανακοίνωση του δημοσιονομικού χώρου των 436.000.000 ευρώ, η ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών ρίχνει τον πήχη των προσδοκιών για το κοινωνικό μέρισμα, χωρίς ωστόσο να αποκλείονται θετικές εκπλήξεις.
Τι θα γίνει με το μέρισμα
Κι αυτό γιατί από τα 436.000.000 ευρώ, θα πρέπει να κρατηθεί ένα «μαξιλάρι ασφαλείας» της τάξης των 200.000.000 ευρώ και να καλυφθεί ένα μέρος των υποχρεώσεων Κοινωνικής Ωφελείας (ΥΚΩ) προς τη ΔΕΗ ύψους 150.000.000 – 200.000.000 ευρώ (μέρος των οποίων θα καλυφθεί και από το αποθεματικό).
Όπως αναφέρει η «δημοκρατία», ήδη έχουν διατεθεί πάνω από 200.000.000 ευρώ για τις μειώσεις στον ΕΝΦΙΑ, 68.000.000 ευρώ για το επίδομα πετρελαίου θέρμανσης και 138.000.000 ευρώ για τη μείωση της προκαταβολής φόρου από τις επιχειρήσεις.
Το άθροισμα των ποσών αυτών περιορίζει σημαντικά τον «άγνωστο x» του κοινωνικού μερίσματος, το οποίο, σύμφωνα με δηλώσεις στελεχών του υπουργείου Οικονομικών, δεν θα έχει τα χαρακτηριστικά επιδοματικής πολιτικής των προηγούμενων ετών.
Έτσι, και για να υπάρξει συνέπεια στις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, ενδέχεται να επιλεγεί η λύση για εφάπαξ μείωση φόρων που παρακρατείται από μισθούς ή η μη καταβολή φόρου αντί για χρήματα στο χέρι. Το μέτρο, βέβαια, θα είναι στοχευμένο και θα αφορά συγκεκριμένο αριθμό δικαιούχων.
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους βάζει πλαφόν (ανώτατες οροφές) στις κρατικές δαπάνες, προκειμένου να περιορίσει εκ των προτέρων φαινόμενα υποεκτέλεσης λόγω αδυναμίας απορρόφησης των συγκεκριμένων δαπανών.
Παράλληλα, για το κλείσιμο του φετινού Προϋπολογισμού απομένει η είσπραξη 10-11 δισ. ευρώ. Βεβαίως, η παραμικρή αλλαγή στις παραπάνω προβλέψεις μπορεί να επηρεάσει τον δημοσιονομικό χώρο και τους χειρισμούς για το μέρισμα…
Ο πρωθυπουργός έχει δεσμευτεί προσωπικά για τη συγκρότηση τελικού καταλόγου δικαιούχων (χαμηλόμισθοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, άνεργοι) της νέας έκτακτης οικονομικής ενίσχυσης, αν και οι σχετικές ανακοινώσεις από τον ίδιο δεν αναμένονται μέσα στον Νοέμβρη. Το πιθανότερο, ωστόσο, είναι να έχουν γίνει έως τις 10 Δεκέμβρη.
Όπως αναφέρουν στελέχη του οικονομικού επιτελείου, την ερχόμενη εβδομάδα θα κατατεθεί στη Βουλή το φορολογικό νομοσχέδιο, το οποίο θα έχει μεν οριακές αλλαγές σε σχέση με το κείμενο που δόθηκε προς διαβούλευση αλλά και προσθήκες.
Βάσει του προγραμματισμού, μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου θα έχουν ψηφιστεί ο Προϋπολογισμός, το φορολογικό και ο «Ηρακλής» (κατάθεση αμέσως μετά τη γνωμοδότηση από την ΕΚΤ και τον SSM, όπου έχει ήδη αποσταλεί το κείμενο).
Επίσης, την ερχόμενη εβδομάδα αναμένεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία πρόωρης αποπληρωμής του δανείου του ΔΝΤ.
Ο Χρήστος Σταϊκούρας εμφανίστηκε περήφανος για τον προϋπολογισμό της κυβέρνησης, λέγοντας: «Πλέον σχεδιάζονται και εφαρμόζονται πολιτικές όχι ταξικές αλλά για όλους τους Έλληνες και ο όποιος διαθέσιμος χώρος αξιοποιείται επ’ ωφελεία των χαμηλότερων στρωμάτων και της μεσαίας τάξης».
Σε αυτό συνηγόρησε και ο υφυπουργός Οικονομικών, Θεόδωρος Σκυλακάκης, ο οποίος δήλωσε ότι ο Προϋπολογισμός του 2020 «θέτει τέλος στο φαινόμενο των υπερπλεονασμάτων, τα οποία λειτούργησαν καταστροφικά για την ελληνική οικονομία».
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του οικονομικού επιτελείου, όποτε βρίσκεται δημοσιονομικός χώρος με ασφάλεια θα οδεύει για την ενίσχυση των οικονομικά αδύναμων στρωμάτων και της μεσαίας τάξης. Σύμφωνα με άλλο στέλεχος, βέβαια, όποιος χώρος προκύπτει θα χρησιμοποιείται κατά 80% για τη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης.
Ποιες θα είναι οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις
Αναλυτικότερα, οι δημοσιονομικές παρεμβάσεις για το έτος 2020 διακρίνονται σε δύο άξονες: α) αναπτυξιακές και κοινωνικές παρεμβάσεις, β) παρεμβάσεις βελτίωσης του δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Οι αναπτυξιακές παρεμβάσεις και το κόστος τους για τον προϋπολογισμό είναι οι ακόλουθες:
- Οικογένεια και Υπογεννητικότητα
– Χορήγηση επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν τουλάχιστον το 90% των οικογενειών. Κόστος 123 εκατ. ευρώ.
– Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας. Κόστος 12 εκατ. ευρώ.
- Φυσικά Πρόσωπα
– Μείωση του εισαγωγικού συντελεστή φορολογίας εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για κάθε παιδί. Κόστος 281 εκατ. ευρώ.
– Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μια μονάδα βάσης. Κόστος 123 εκατ. ευρώ.
- Επιχειρήσεις
– Μείωση του φόρου εισοδήματος Νομικών Προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019. Κόστος 541 εκατ. ευρώ.
– Μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%. Κόστος 75 εκατ. ευρώ.
- Οικοδομική Δραστηριότητα
– Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία (3) έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων. Κόστος 26 εκατ. ευρώ.
– Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή, αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση κτιρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής, η οποία δεν θα επιφέρει επιπλέον δημοσιονομική επιβάρυνση στον Προϋπολογισμό του 2020.
Παρεμβάσεις βελτίωσης του δημοσιονομικού αποτελέσματος
Οι παρεμβάσεις για τη βελτίωση του δημοσιονομικού αποτελέσματα και την κάλυψη του κόστους των αναπτυξιακών παρεμβάσεων συνολικού ύψους 1,859 δισ. ευρώ είναι οι ακόλουθες:
- Αποτελεσματικό και λιγότερο δαπανηρό κράτος
– Δραστική αναπροσαρμογή των ορίων δαπανών του Τακτικού Προϋπολογισμού με σκοπό τον περιορισμό της υποεκτέλεσης που παρουσιάστηκε τα προηγούμενα έτη και τη δημιουργία δημοσιονομικού χώρου για την ελάφρυνση του φορολογικού βάρους των πολιτών. Εκτιμώμενες εξοικονομήσεις 500 εκατ. ευρώ
– Θεσμοθέτηση νέου Ειδικού Αποθεματικού ύψους 300 εκατ. ευρώ για την εξυπηρέτηση των δαπανών αυξημένης αβεβαιότητας που αφορούν κυρίως τους τομείς παιδείας, υγείας, κοινωνικής πρόνοιας, άμυνας και ασφάλειας των πολιτών. Το Ειδικό Αποθεματικό θα χρησιμοποιείται για τη συστηματική ενίσχυση των Υπουργείων σε όλη τη διάρκεια του έτους.
- Αναδιαμόρφωση Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων
– Μεταφορά 250 εκατ. ευρώ από το εθνικό σκέλος στο συγχρηματοδοτούμενο, ενισχύοντας τα αναμενόμενα αναπτυξιακά οφέλη, λόγω του υψηλότερου πολλαπλασιαστή του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους, δημιουργώντας δημοσιονομικό όφελος περί τα 170 εκατ. ευρώ.
- Επισκόπηση δαπανών και εσόδων και αύξηση αποτελεσματικότητας Γενικής Κυβέρνησης
– Επισκόπηση δαπανών και εσόδων με σκοπό οι υπηρεσίες που παρέχουν οι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης να έχουν μεγαλύτερη ανταποδοτικότητα για τους πολίτες. Ειδικότερα, η επισκόπηση δαπανών και εσόδων καλύπτει περισσότερες από 20 ειδικές δράσεις που αφορούν τομείς όπως η εισιτηριοδιαφυγή, η βελτιστοποίηση μεθόδων είσπραξης δημοτικών εσόδων, η εξοικονόμηση ενέργειας, η ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων, η αξιοποίηση δημόσιων κτιρίων κ.α. Επίσης βελτιώνεται η αποτελεσματικότητα των δαπανών και προγραμμάτων του ΟΑΕΔ. Εκτιμώμενες εξοικονομήσεις 307 εκατ. ευρώ.
- Καταπολέμηση φοροδιαφυγής
– Η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η μείωση της παραοικονομίας και η διεύρυνση της φορολογικής βάσης είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να μειωθούν περαιτέρω τα φορολογικά βάρη στους πολίτες που είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους. Η ενίσχυση των ηλεκτρονικών συναλλαγών είναι αποδεδειγμένα το πιο αποτελεσματικό μέτρο σε αυτή την κατεύθυνση. Για αυτό το σκοπό θεσμοθετείται αυξημένος συντελεστής 30% κατά τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος δαπανών με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής. Εκτιμώμενα έσοδα 557 εκατ. ευρώ.
– Ρύθμιση της ηλεκτρονικής αγοράς στοιχημάτων μέσω διασύνδεσης των ηλεκτρονικών και φορολογικών συστημάτων, που θα οδηγήσει σε φορολογική συμμόρφωση και αύξηση εσόδων. Εκτιμώμενα έσοδα 73 εκατ. ευρώ.
- Αύξηση εσόδων από ακίνητη περιουσία
– Η αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών με βάση τις πραγματικές αξίες, θα συμβάλει στην αύξηση του ύψους των εσόδων σε ιδιοκτησίες συγκεκριμένων περιοχών της χώρας που τώρα το επίπεδο των αντικειμενικών αξιών είναι αρκετά χαμηλότερο έναντι της εμπορικής αξίας, καθώς και σε περιοχές της χώρας με πολύ υψηλή αξία ακινήτων (πολυτελείς παραθεριστικές περιοχές), που ως τώρα δεν λαμβάνονταν υπόψη. Αυτή η παρέμβαση θα δώσει τη δυνατότητα για περαιτέρω μείωση των βαρών στους πολίτες που κατέβαλαν δυσανάλογα υψηλούς φόρους ακίνητης περιουσίας. Εκτιμώμενα έσοδα 142 εκατ. ευρώ.
– Η ενίσχυση των ελέγχων σε πλατφόρμες βραχυχρόνιας μίσθωσης ακινήτων (π.χ. AirBnB) θα συμβάλει θετικά στην αύξηση των φορολογικών εσόδων. Εκτιμώμενα έσοδα 60 εκατ. ευρώ.
Οι προτάσεις του οικονομικού επιτελείου για οικονομική ανάσα των πολιτών:
Η εφάπαξ μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης και η μη καταβολή του φόρου εισοδήματος, που παρακρατείται μηνιαίως από μισθούς και συντάξεις για τον Δεκέμβριο, είναι μέσα στις σκέψεις των μελών του οικονομικού επιτελείου.
Εάν εγκριθεί το συγκεκριμένο μέτρο τα λογιστήρια των επιχειρήσεων αλλά και ο ΕΦΚΑ δεν θα προχωρήσουν στην παρακράτηση του φόρου εισοδήματος αλλά το ποσό αυτό θα φανεί στο μισθό ή τη σύνταξη, που θα καταβληθεί το Δεκέμβριο.
Για το 2020 ο προϋπολογισμός ενσωματώνει φοροελαφρύνσεις ύψους 1,18 δισ. ευρώ:
- Μείωση του εισαγωγικού συντελεστή εισοδήματος στο 9% και αύξηση του αφορολόγητου ορίου για κάθε παιδί. Για εισοδήματα έως 10.000 ευρώ ο πρώτος φορολογικός συντελεστής διαμορφώνεται στο 9%.Τα επόμενα 10.000 ευρώ θα φορολογηθούν με συντελεστή 22%. Ο φορολογικός συντελεστής που σήμερα είναι 29% για εισοδήματα από 20.000 ευρώ έως 30.000 ευρώ θα μειωθεί στο 28%. Ο επόμενος συντελεστής για εισοδήματα από 30.000 έως 40.000 ευρώ θα μειωθεί από 37% που είναι σήμερα στο 36%, ενώ για το κλιμάκιο εισοδήματος άνω των 40.000 ευρώ ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής περιορίζεται από το 45% σήμερα στο 44% . Το κόστος της νέας κλίμακας ανέρχεται στα 281 εκατ. ευρώ.
- Μείωση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων πλήρους απασχόλησης κατά περίπου μία μονάδα βάσης. Το κόστος υπολογίζεται στα 123 εκατ. ευρώ.
- Μείωση του φόρου εισοδήματος Νομικών Προσώπων από 28% στο 24% από τη χρήση του 2019. Το κόστος υπολογίζεται στα 541 εκατ. ευρώ.
- Μείωση της φορολογίας των κερδών που θα διανεμηθούν το 2020 από 10% σε 5%. Το κόστος θα φθάσει τα 675 εκατ. ευρώ.
- Αναστολή του ΦΠΑ στις νέες οικοδομές για τρία έτη και του φόρου υπεραξίας ακινήτων. Κόστος 26 εκατ. ευρώ.
- Επιστροφή μέρους των δαπανών για ανακαινίσεις, ενεργειακή και αισθητική αναβάθμιση κτιρίων που εξοφλούνται με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής.
- Θα χορηγείται επίδομα ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που θα γεννηθεί από την 1η Ιανουαρίου του 2020, με εξαιρετικά διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια που καλύπτουν το 90% των οικογενειών. Το κόστος του μέτρου υπολογίζεται στα 123 εκατ. ευρώ.
- Μετάπτωση στον χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ του 13% των ειδών βρεφικής ηλικίας και των κρανών ασφαλείας. Η ελάφρυνση αυτή θα επιφέρει μείωση εσόδων ύψους 12 εκατ. ευρώ.
