• Θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι η συμφωνία που είναι διατεθειμένη να υπογράψει η Τουρκία ακόμα και με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν αναγνωρίζει, θα λειτουργήσει ως πρότυπο και πρόδρομος για μια αντίστοιχη με την Ελλάδα
• Η Αγκυρα επιδιώκει μια συνολική συμφωνία με την οποία θα εξασφαλίζει μερίδιο σε όλα τα κοιτάσματα που θα ανακαλυφθούν στην κυπριακή ΑΟΖ και έχει εντείνει τις πιέσεις
Από τον
Σάββα Καλεντερίδη
Θα αρχίσουμε το άρθρο μας με δύο επισημάνσεις. Η μία αφορά τη ρητορική των αξιωματούχων της Τουρκίας Ερντογάν, Τσαβούσουγλου, Ακάρ και τις προειδοποιήσεις-απειλές που εκτοξεύουν τους τελευταίους μήνες εναντίον της Κύπρου και της Ελλάδας, τονίζοντας ότι δεν θα επιτρέψουν τετελεσμένα στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Η άλλη αφορά το ξαφνικό άνοιγμα της «βεντάλιας» από πλευράς της Τουρκίας με τις προκλητικές ενέργειες εναντίον της Κυπριακής Δημοκρατίας τις τελευταίες εβδομάδες.
Οσον αφορά την πρώτη επισήμανση, προκαλεί εντύπωση η ρητορική αυτή, γιατί τετελεσμένα στην κυπριακή ΑΟΖ έχουν επιτελεσθεί στα θαλασσοτεμάχια στα οποία έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα και έχουν γίνει και οι σχετικές επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις από τα γεωτρύπανα της Noble Energy, της Total και της ExxonMobil.
Ομως, όπως αποδεικνύεται από τα πράγματα, μάλλον άλλη άποψη περί «τετελεσμένων» έχει -ή αναγκάζεται να έχει- η Τουρκία και θα δούμε παρακάτω γιατί.
Οσον αφορά τη δεύτερη επισήμανση, βλέπουμε ότι, ενώ το χρονοδιάγραμμα της Τουρκίας για «γεωτρήσεις» στην κυπριακή ΑΟΖ έδειχνε ότι αυτές θα άρχιζαν από το φθινόπωρο του 2019, η Τουρκία έσπευσε βιαστικά να κάνει μία «γεώτρηση» με τον «Πορθητή» δυτικά της Πάφου, να στείλει πάλι εσπευσμένα με τυμπανοκρουσίες το άλλο πλωτό γεωτρύπανο, το «Γιαβούζ», στην Καρπασία, να ανακοινώνει, μέσω των φερεφώνων της στα Κατεχόμενα το άνοιγμα της κλειστής πόλης της Αμμοχώστου, να ανακοινώνει πάλι την κατασκευή ναυτικής βάσης στα Κατεχόμενα και αναβάθμιση του παράνομου αεροδρομίου του Τύμπου.
Ομως τι είναι αυτό που υποχρέωσε την Τουρκία να δηλώνει συνεχώς το τελευταίο διάστημα ότι δεν θα επιτρέψει τετελεσμένα και τι είναι αυτό που πυροδότησε τις εξελίξεις και άνοιξε τη «βεντάλια» των τουρκικών προκλήσεων;
Κατά τη γνώμη μας, αυτό που πυροδότησε τις εξελίξεις είναι η επίτευξη συμφωνίας μεταξύ της κυβέρνησης της Κυπριακής Δημοκρατίας και της κοινοπραξίας που θα εκμεταλλευθεί το κοίτασμα «Αφροδίτη», η οποία συμφωνία ανακοινώθηκε από τον υπουργό Ενέργειας της Κύπρου Γιώργο Λακκοτρύπη μετά το υπουργικό συμβούλιο της 5ης Ιουνίου.
Ο κ. Λακκοτρύπης ανέφερε ότι επήλθε συμφωνία με την κοινοπραξία του κοιτάσματος «Αφροδίτη» (Noble Energy, Shell και Delek) και ότι με βάση το μεσαίο από τα τρία σενάρια που συμφωνήθηκαν η Κυπριακή Δημοκρατία θα έχει έσοδα 9,4 δισ. ευρώ για χρονική διάρκεια 18 ετών.
Ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου δήλωσε ότι «με βάση το σχέδιο ανάπτυξης και παραγωγής που συζητάμε τώρα, βλέπουμε το πρώτο φυσικό αέριο να είναι 2020-2024, 2020-2025», ενώ σημείωσε επιπλέον ότι συμφωνήθηκε η πώληση φυσικού αερίου στα δύο τερματικά υγροποίησης στην Αίγυπτο, όπου θα υγροποιείται και στη συνέχεια θα καταλήγει στις διεθνείς αγορές.
Τέλος, ο κ. Λακκοτρύπης είπε:
«Μπορώ να πω ότι έχουμε καταλήξει στα περισσότερα σημεία. Έχουν μείνει δύο νομικά σημεία που ελπίζω να διευκρινιστούν αυτή την εβδομάδα. Από εκεί και πέρα, θα πρέπει, ταυτόχρονα με το συμβόλαιο αναλογικού καταμερισμού, να συμφωνηθεί και το σχέδιο ανάπτυξης και παραγωγής.
Το σχέδιο ανάπτυξης και παραγωγής είναι, ουσιαστικά, το κείμενο που θα μας οδηγήσει, αν συμφωνηθεί από την πλευρά μας, σε μια άδεια εκμετάλλευσης για την κοινοπραξία. Από εκεί και πέρα, ανοίγει ο δρόμος για να διοχετευθεί το Φυσικό Αέριο στα τερματικά της Αιγύπτου και από εκεί στις ευρωπαϊκές αγορές».
Εδώ λοιπόν είναι το ζήτημα. Η Τουρκία, κατά τα φαινόμενα, θεωρεί ότι το οριστικό τετελεσμένο θα έχει επιτελεσθεί όταν υπογραφεί μεταξύ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της προαναφερθείσας κοινοπραξίας «η άδεια εκμετάλλευσης για την κοινοπραξία», που ανέφερε ο υπουργός Ενέργειας.
Αρα, η «βεντάλια» άνοιξε για να εκβιαστεί η Κυπριακή Δημοκρατία, να φοβηθούν ενδεχομένως οι εταιρίες της κοινοπραξίας, αλλά και άλλες εταιρίες που ετοιμάζονται να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο με το θαλασσοτεμάχιο 12 στα δικά τους θαλασσοτεμάχια που έχουν εντοπιστεί τα κοιτάσματα, και να μην υπογραφεί η άδεια εκμετάλλευσης, χωρίς τη συμμετοχή της «τουρκοκυπριακής πλευράς», δηλαδή της Τουρκίας, με την πρόβλεψη, φυσικά, του ανάλογου μεριδίου.
Και για να μην έχουμε και καμία αμφιβολία για το τι επιδιώκει η Τουρκία, ήλθε ο ίδιος ο Τσαβούσογλου να μας το πει ξεκάθαρα: «Η ένταση θα πέσει όταν πάρουμε το μερίδιο που μας αναλογεί».
Εδώ λοιπόν τα πράγματα είναι ξεκάθαρα.
Η Τουρκία επιδιώκει μια συνολική συμφωνία με την οποία θα εξασφαλίζει μερίδιο σε όλα τα κοιτάσματα που θα ανακαλυφθούν στην κυπριακή ΑΟΖ, και έχει εντείνει τις πιέσεις της προς την Κυπριακή Δημοκρατία και τις εμπλεκόμενες ξένες εταιρίες, με στόχο να αποτρέψει την ολοκλήρωση του τετελεσμένου στο κοίτασμα Αφροδίτη, θεωρώντας ότι, αν τελικά ολοκληρωθεί, θα ανοίξει τον δρόμο και για τα άλλα κοιτάσματα, εξέλιξη που θα αποκλείσει την Τουρκία από το μεγάλο ενεργειακό παιχνίδι της ανατολικής Μεσογείου.
Και θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η συμφωνία που είναι διατεθειμένη να υπογράψει η Τουρκία ακόμα και με την Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία δεν αναγνωρίζει, -επικαλέστηκε μάλιστα και το προηγούμενο της Ταϊβάν-, θα λειτουργήσει ως πρότυπο και πρόδρομος για μια αντίστοιχη συμφωνία με την Ελλάδα, η οποία θα προβλέπει ότι η Τουρκία θα δικαιούται μερίδιο σε όσα κοιτάσματα ανακαλυφθούν σε όλες τις ελληνικές θάλασσες πλην του Ιονίου Πελάγους, στο οποίο μας επέτρεψε, η Τουρκία, να επεκτείνουμε τα χωρικά μας ύδατα στα 12 ν.μ.
Δηλαδή, για να το καταλάβουμε, αν πάνε στη «λύση» που προανέφερα, η Τουρκία θα δικαιούται μερίδιο από ένα κοίτασμα που θα ανακαλυφθεί ΝΔ της Κρήτης, νότια της Πελοποννήσου ή ακόμα και στον Θερμαϊκό Κόλπο, εφόσον αυτό βρίσκεται πέραν των 6 μιλίων.
Τέλος, την ημέρα που το Συμβούλιο της Επικρατείας άναψε το πράσινο φως στην ExxonMobil και την Total να αρχίσουν τις έρευνες, που σημαίνει γεωτρήσεις, στα βυθοτεμάχια που τους παραχωρήθηκαν για έρευνα ΝΔ της Κρήτης, είδαμε ένα τουρκικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο να κινείται στον εναέριο χώρο της Λιβύης, κοντά στα προαναφερθέντα θαλασσοτεμάχια. Να υπενθυμίσουμε δε ότι η Τουρκία έχει στείλει αξιωματικούς οι οποίοι εκπαιδεύουν μέρος του στρατού της Λιβύης που πρόσκειται στη Μουσουλμανική Αδελφότητα, καθώς και οπλικά συστήματα, όπλα και πυρομαχικά.
Στόχος της είναι να υιοθετήσει η Λιβύη την άποψη της Τουρκίας ότι η Κρήτη δεν δικαιούται υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ πέραν των 6 ν.μ. που είναι τα χωρικά της ύδατα και έπειτα απ’ αυτό να οριοθετήσουν μεταξύ τους ΑΟΖ, αποκόπτοντας την Ελλάδα από Κύπρο και Αίγυπτο.
Να θυμίσουμε επίσης ότι το ίδιο επεδίωκε να πετύχει με την Αίγυπτο, όταν κυβερνούσε ο Μόρσι, που μας αποχαιρέτησε πριν από λίγες μέρες. Επεδίωκε την ακύρωση της συμφωνίας οριοθέτησης της ΑΟΖ με την Κύπρο και αναγνώριση ΑΟΖ ίσης με το εύρος των χωρικών υδάτων, επειδή είναι νησί.
Αυτοί είναι οι στρατηγικοί στόχοι της Τουρκίας.
