Προβληματισμό στη διεθνή επιστημονική κοινότητα προκαλούν τα ευρήματα από δύο νέες μελέτες σχετικά με τις επιδράσεις στην υγεία από την κατανάλωση τροφίμων με βαρέα μέταλλα.
Οπως προέκυψε από τα αποτελέσματα, τα βαρέα μέταλλα που περνούν στα τρόφιμα από το μολυσμένο έδαφος, τον αέρα και το νερό σχετίζονται με πολλές και διαφορετικές μορφές καρκίνου. Ενδεικτικά αναφέρονται ο μόλυβδος, το αρσενικό και το κάδμιο, που σχετίζονται ακόμα με πολλές άλλες σοβαρές ασθένειες, που αφορούν σχεδόν όλα τα όργανα και τα συστήματα του οργανισμού.
Σύμφωνα με τα ευρήματα που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της αμερικανικής Εταιρίας Ανάλυσης Κινδύνου για το 2023 (Society for Risk Analysis), η μόλυνση των τροφίμων από βαρέα μέταλλα είναι σύνηθες φαινόμενο. Αλλωστε, ίχνη τους έχουν βρεθεί σε τρόφιμα καθημερινής χρήσης, από το ρύζι και τα δημητριακά, μέχρι τους ξηρούς καρπούς και το σπανάκι.
Στην πρώτη μελέτη επιστήμονες από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν εξέτασαν συνδυαστικά τα δεδομένα προγενέστερων ερευνών σχετικά με τη διατροφική πρόσληψη μολύβδου από τρόφιμα και νερό. Οπως αποδείχτηκε, το τοξικό μέταλλο εντοπίζεται συχνά σε παλιές μπογιές, στις σωληνώσεις του νερού και στο μολυσμένο χώμα, ενώ τα τρόφιμα που τον περιέχουν είναι ριζώδη λαχανικά, όπως τα παντζάρια.
Η νέα ανάλυση έδειξε ότι η κατανάλωσή του σχετίζεται με την ανάπτυξη καρκίνου του πνεύμονα, του νεφρού, της ουροδόχου κύστεως, του στομάχου και του εγκεφάλου. Παράλληλα, σχετίζεται και με ποικίλες αιμοποιητικές, αναπαραγωγικές, νευρολογικές, νεφρικές και αναπνευστικές διαταραχές.
Στο πλαίσιο των ερευνών που πραγματοποιήθηκαν εξετάστηκε και το κάδμιο, ένα τοξικό μέταλλο που ανευρίσκεται στα καρύδια, στις πατάτες, στους σπόρους, στα δημητριακά πρωινού, στα πράσινα φυλλώδη λαχανικά και στον καπνό. Στις πηγές του στο περιβάλλον συμπεριλαμβάνονται λιπάσματα και βιομηχανικές εκπομπές.
Η νέα ανάλυση έδειξε ότι η κατανάλωση καδμίου σχετίζεται με μέτριο έως υψηλό κίνδυνο για καρκίνο του προστάτη, του νεφρού, της ουροδόχου κύστεως, του μαστού, του παγκρέατος και του ενδομητρίου. Ακόμα έδειξε ανάλογη συσχέτιση με άλλες παθήσεις του νεφρού, με αναπτυξιακές διαταραχές, καθώς και με αναπαραγωγικά, ανοσολογικά και νευρολογικά προβλήματα.
Ομοίως, μελετήθηκε και το αρσενικό που εκ φύσεως υπάρχει στο νερό και στα τρόφιμα περιοχών με υψηλή περιεκτικότητα στο χώμα τους. Το μέταλλο αυτό μπορεί να υπάρχει, μεταξύ άλλων, στο ρύζι, στο σιτάρι και στα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, και συσχετίστηκε με τον καρκίνο του δέρματος, της ουροδόχου κύστεως, του πνεύμονα, του νεφρού και του ήπατος. Ακόμα μπορεί να προκαλέσει πρόσθετα προβλήματα, όπως δερματικές βλάβες, καρδιαγγειακή νόσο, ανοσολογικά προβλήματα, νευρολογικές, αναπαραγωγικές, αναπτυξιακές και νεφρικές διαταραχές.
Στη δεύτερη μελέτη η ίδια ερευνητική ομάδα υπολόγισε πόσα κρούσματα καρκίνου θα μπορούσαν ετησίως να αποδίδονται στα βαρέα μέταλλα που περιέχουν τα τρόφιμα. Η ποσοτική ανάλυση που διεξήγαγαν έδειξε ότι μόνο στις ΗΠΑ θα μπορούσαν ετησίως να οφείλονται στην κατανάλωση ανόργανου αρσενικού περισσότερα από 6.000 πρόσθετα κρούσματα καρκίνου της ουροδόχου κύστεως και του πνεύμονα και 7.000 κρούσματα καρκίνου του δέρματος. Παράλληλα, η ίδια μελέτη έδειξε πως η κατανάλωση ορισμένων τροφίμων με αρσενικό συσχετίζεται με υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου. Τα τρόφιμα αυτά είναι το ρύζι, το σιτάρι και τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά.
«Καμπανάκι» επιστημόνων και για το κάδμιο στις παιδικές τροφές
Οι δύο αυτές μελέτες, που παρουσιάστηκαν στο ετήσιο συνέδριο της Εταιρείας Ανάλυσης Κινδύνου για το 2023, αναδεικνύουν τον σοβαρό κίνδυνο που διατρέχουν περισσότερο τα παιδιά από την κατανάλωση βαρέων μετάλλων μέσω των τροφίμων.
Ενδεικτικά είναι τα ευρήματα ακόμη μίας μελέτης, που έγινε νωρίτερα φέτος, σχετικά με το κάδμιο στις παιδικές τροφές. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό «Food and Chemical Toxicology» και αποτέλεσαν πηγή έρευνας για διεθνείς επιστημονικούς οργανισμούς. Ως εκ τούτου, η επιμόλυνση των προϊόντων από τα τοξικά μέταλλα έχει αποκτήσει επείγοντα χαρακτήρα, δεδομένου ότι τελευταία έχουν ανιχνευθεί υψηλά επίπεδα και σε παιδικές τροφές, που αποσύρθηκαν από τα καταστήματα του εμπορίου.
Οπως διαπιστώθηκε, τα μικρά παιδιά ηλικίας από έξι μηνών έως πέντε ετών εκτίθενται περισσότερο στο κάδμιο που περιέχεται στα κοινά τρόφιμα. Σύμφωνα με τη μελέτη, τα βρέφη και τα μικρά παιδιά από τις ΗΠΑ που κατανάλωναν τακτικά τρόφιμα όπως το ρύζι, το σπανάκι, η βρόμη, το κριθάρι, οι πατάτες και το σιτάρι είχαν μέση έκθεση σε κάδμιο, που υπερέβαινε το μέγιστο ανεκτό επίπεδο πρόσληψης που έχει καθοριστεί από την Υπηρεσία Καταγραφής Τοξικών Ουσιών και Ασθενειών.
Σε άλλη δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications» διαπιστώνεται ότι τα καρκινογόνα βαρέα μέταλλα, όπως το χρώμιο, μπορεί να αποτελούν έναν υποτιμημένο κίνδυνο για τη δημόσια υγεία από τις δασικές πυρκαγιές.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα εδάφη και τη στάχτη μετά τις πυρκαγιές του 2019 και του 2020 στη βόρεια Καλιφόρνια και παρατήρησαν επικίνδυνα επίπεδα βιοδιαθέσιμου αντιδραστικού χρωμίου, ενός γνωστού καρκινικού παράγοντα, στη στάχτη των πυρκαγιών, που διασκορπίζεται εύκολα σε μεγάλες αποστάσεις με τον άνεμο. Αυτό παρατηρήθηκε ότι ήταν πιο διαδεδομένο σε περιοχές με γεωλογία πλούσια σε μέταλλα και αυξήθηκε επίσης από τη σοβαρότητα της πυρκαγιάς.Ακόμη, κατά τη μελέτη διαπιστώθηκε πως η καύση οδήγησε σε αυξημένα επίπεδα αντιδραστικού χρωμίου στο επιφανειακό έδαφος ως και ένα έτος μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς. Μάλιστα, οι ερευνητές επεσήμαναν πως σε ξηρά περιβάλλοντα αυτό το χρώμιο μπορεί να αποτελέσει μακροπρόθεσμο κίνδυνο εισπνοής από τη συνεχή παραγωγή σκόνης και τη διασπορά με τον άνεμο.
