Του Μπάμπη Παπασπύρου*
Στη σύγχρονη πολιτική σκηνή, η χειραγώγηση αναδεικνύεται ως ισχυρό εργαλείο, καθώς η πολιτική πραγματικότητα συχνά επικαλύπτεται από μια εικονική πραγματικότητα που υπηρετεί συγκεκριμένα συμφέροντα. Ωστόσο, αυτή η διαδικασία ανακαλύπτει τα όριά της σε σχέση με τον χρόνο, καθώς η πραγματικότητα αποδεικνύεται ανθεκτική στη μυθοπλασία.
Η πολιτική σφαίρα, δυστυχώς, εκμεταλλεύεται τη χειραγώγηση μόνο ως διαδικαστικό μέσο για την κατάκτηση κυβερνητικής εξουσίας, αντί να δημιουργεί πραγματικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Η ανάπτυξη συνειδησιακής εικόνας της πραγματικότητας εξαρτάται από τις πληροφορίες που λαμβάνουν οι πολίτες και εδράζεται στην ικανότητά τους να φιλτράρουν και να αναλύουν τα ερεθίσματα.
Ο μαζικός επηρεασμός των κοινωνιών λειτουργεί ως ευνοϊκό υπόβαθρο για τη χειραγώγηση, διαμορφώνοντας μια κοινωνία θεάματος που προωθεί κυρίαρχα πρότυπα. Η πολιτική χειραγώγηση αποδεικνύεται αποτελεσματική όταν ο λόγος και η εικονική αποτύπωση βασίζονται στην εξιδανίκευση της πραγματικότητας, παρουσιάζοντας γενικολογικούς στόχους και ιδεολογικές προεκτάσεις.
Παρά το γεγονός ότι πολλά κόμματα διεκδικούν την κυβερνητική εξουσία με υποσχέσεις εξυγίανσης και ανάπτυξης, η προσέγγισή τους στα προβλήματα συχνά παραμελεί τα βαθύτερα, συστημικά αίτια. Αντί να εξετάζουν τις ρίζες των προκλήσεων, πολλοί πολιτικοί τείνουν να εστιάζουν στην αντιπαράθεση με τους αντιπάλους τους, εμφανίζοντας τα προβλήματα ως αποτέλεσμα της ανικανότητάς τους ως ατόμων.
Η αποφυγή της αντιμετώπισης των πραγματικών προβλημάτων, δημιουργεί ένα επικίνδυνο κενό στην κατανόηση της πραγματικής φύσης των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η κοινωνία. Αντί να αναζητούν ουσιαστικές λύσεις, αρκετοί πολιτικοί προτιμούν να εστιάζουν σε επιφανειακές προτάσεις και δικαιολογίες, όπως η ανικανότητα των αντιπάλων.
Η ενεργοποίηση των συναισθημάτων των πολιτών αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για τη δημιουργία εμπιστοσύνης, ενώ η προβολή διλημματικών καταστάσεων σχετικά με τις πολιτικές επιλογές προκαλεί φόβο για τις ενδεχόμενες επιπτώσεις. Παράλληλα, η επιλεγμένη εικονική αποτύπωση από Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης συνεισφέρει στη δημιουργία μιας φανταστικής ατμόσφαιρας, που επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι πολίτες αντιλαμβάνονται το μέλλον και την προσωπική τους ευημερία.
Συνεπώς, η πολιτική χειραγώγηση αναδεικνύεται ως σύνθετη διαδικασία που επηρεάζει την κοινωνική συνείδηση. Οι πολίτες καλούνται να αξιολογήσουν την αξιοπιστία των πληροφοριών που λαμβάνουν και να αναλύσουν τις πολιτικές προτάσεις με κριτικό μυαλό. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να διαμορφωθεί μια υγιής δημοκρατία που θα αντικατοπτρίζει τις ανάγκες και τις προσδοκίες των πολιτών.
Η αντιμετώπιση της πολιτικής χειραγώγησης απαιτεί πολυεπίπεδη προσέγγιση και συνεισφορά από διάφορα μέρη της κοινωνίας.
Ορισμένα βήματα που μπορούν να ληφθούν περιλαμβάνουν:
Ενίσχυση της Κριτικής Σκέψης: Η προώθηση της εκπαίδευσης που ενισχύει την κριτική σκέψη και την ικανότητα ανάλυσης πληροφοριών. Ενημερωμένοι πολίτες είναι λιγότερο επιρρεπείς στην εύκολη χειραγώγηση.
Επιλογή Ενημέρωσης: Στήριξη και επιλογή ανεξάρτητων και αντικειμενικών μέσων ενημέρωσης που παρέχουν αντικειμενικές και ισορροπημένες πληροφορίες, ενισχύοντας έτσι την ποιότητα της δημόσιας συζήτησης.
Ενδυνάμωση των Θεσμών: Ενίσχυση των θεσμών που προάγουν τη διαφάνεια, την ελευθερία του τύπου και τη δημόσια συμμετοχή, επιτρέποντας την αποτελεσματική επιβολή των δημοκρατικών αρχών.
Ενίσχυση της Κοινωνικής Συμμετοχής: Καλλιέργεια μιας ενεργής κοινωνίας πολιτών που συμμετέχουν με θεσμικό ρόλο και προωθούν τη δημόσια συζήτηση.
Ανάπτυξη Κριτικής: Εκπαίδευση στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των ψευδών ειδήσεων και των ψηφιακών εκφοβιστικών τακτικών.
Συστημικές Αλλαγές: Πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση των πολιτικών ανισοτήτων και ενισχύουν τη συμμετοχή όλων των πολιτών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Η πολιτική χειραγώγηση απαιτεί συνεκτική προσέγγιση, συνεργασία και διαρκή προσοχή στην ενίσχυση της δημοκρατικής διαδικασίας.
Η κατανόηση των συστημικών αιτιών των κοινωνικών προβλημάτων αποτελεί κλειδί για τη δημιουργία διαρκών λύσεων.
Η ανάπτυξη μιας ενεργούς και ενημερωμένης πολιτικής συνείδησηςαποτελεί το θεμέλιο για τη δημιουργία μιας κοινωνίας, που θα διαμορφώνεται από τον ενεργό συμμετοχικό ρόλο των πολιτών, αντιμετωπίζοντας την πολιτική χειραγώγηση με επιφυλακτικότητα και ευαισθησία.
Ορισμένες πληροφορίες από metarithmisi.gr
* Ταξίαρχος εν αποστρατεία Μηχανικός ΣΜΑ, πρώην Αντιπρόεδρος Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας
