Αντιμέτωποι με έξι όρους-παγίδες θα βρεθούν χιλιάδες οφειλέτες του Δημοσίου που θα ζητήσουν να ενταχθούν στη νέα πάγια ρύθμιση ληξιπρόθεσμων χρεών προς τη φορολογική διοίκηση, η οποία προβλέπει τμηματική αποπληρωμή οφειλών σε έως 24 ή 48 μηνιαίες δόσεις.
Όπως προκύπτει από μια πιο προσεκτική ανάγνωση των διατάξεων του νέου φορολογικού νομοσχεδίου, που καθορίζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις εφαρμογής της νέας πάγιας ρύθμισης, οι οφειλέτες του Δημοσίου θα εξακολουθούν -και μετά την υπαγωγή τους στη ρύθμιση αυτή- να είναι εκτεθειμένοι σε κατασχέσεις καταθέσεων, εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων, ακόμη δε και σε δεσμεύσεις χρηματικών ποσών που προέρχονται από πωλήσεις ακινήτων τους ή αφορούν απαιτήσεις τους από το Δημόσιο. Ειδικά για όσους θα θέλουν να ρυθμίσουν έκτακτες οφειλές θα ισχύουν όροι οι οποίοι θα προκαλούν σημαντικές μειώσεις στον αριθμό των μηνιαίων δόσεων.
Ειδικότερα, οι 6 όροι-παγίδες με τους οποίους θα βρεθούν αντιμέτωποι όσοι οφειλέτες του Δημοσίου ενταχθούν στη νέα πάγια ρύθμιση θα είναι οι εξής:
1. Η υπαγωγή στη ρύθμιση δε θα αναστέλλει τυχόν δεσμεύσεις και κατασχέσεις που έχουν ήδη επιβληθεί σε απαιτήσεις του οφειλέτη εις χείρας τρίτων, αλλά τα ποσά που θα προκύπτουν από τα αναγκαστικά αυτά μέτρα είσπραξης θα μειώνουν ισόποσα τα υπόλοιπα των ρυθμιζόμενων οφειλών. Δηλαδή, οι οφειλέτες εναντίον των οποίων έχουν ήδη ξεκινήσει δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών και κατασχέσεις στα υπόλοιπα των καταθέσεών τους ή κατασχέσεις σε μισθούς, συντάξεις, ενοίκια, επιδόματα, επιδοτήσεις κ.λπ. δεν θα απαλλάσσονται από τα επαχθή αυτά μέτρα με την υπαγωγή τους στη νέα πάγια ρύθμιση.
Κάθε φορά που θα πιστώνονται ποσά στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, και γενικότερα κάθε φορά που συγκεκριμένες χρηματικές απαιτήσεις τους θα βρίσκονται στα χέρια αυτών που πρόκειται να τους τις εξοφλήσουν, θα εξακολουθούν να δεσμεύονται και να κατάσχονται από τις φορολογικές Αρχές, προκειμένου να χρησιμοποιούνται για την αποπληρωμή του εκάστοτε ανεξόφλητου υπολοίπου των οφειλών που θα έχουν ενταχθεί στη νέα πάγια ρύθμιση.
2. Η φορολογική διοίκηση θα διατηρεί το δικαίωμα, και μετά την υπαγωγή ενός οφειλέτη στη νέα πάγια ρύθμιση, να μην του χορηγεί αποδεικτικό ενημερότητας για μεταβίβαση ακινήτου ή σύσταση εμπραγμάτου δικαιώματος επ’ αυτού, εφόσον αυτός δεν έχει μεριμνήσει ώστε να διασφαλίζονται τα συμφέροντα του Δημοσίου. Δηλαδή, ο οφειλέτης για να εξασφαλίσει το αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας, το οποίο του είναι απαραίτητο για να πωλήσει ένα ακίνητό του, θα πρέπει να «ασφαλίσει» την οφειλή που θα έχει εντάξει στη νέα πάγια ρύθμιση με το να βάλει υποθήκη ένα ή περισσότερα από τα υπόλοιπα ακίνητά του (αν έχει).
3. Η φορολογική διοίκηση θα μπορεί και από μόνη της, μετά την υπαγωγή του οφειλέτη στη νέα πάγια ρύθμιση, να εγγράφει υποθήκες σε περιουσιακά στοιχεία του ιδίου, των συνυπόχρεων προσώπων ή των εγγυητών, εφόσον η ρυθμιζόμενη οφειλή του δεν είναι «ασφαλισμένη».
4. Ακόμη κι αν ο οφειλέτης έχει βάλει ήδη υποθήκη ένα ή περισσότερα από τα ακίνητά του με σκοπό να εξασφαλίσει το πολυπόθητο αποδεικτικό φορολογικής ενημερότητας όχι για να πωλήσει ακίνητο, αλλά για να εισπράξει χρήματα από φορείς του Δημοσίου, η φορολογική διοίκηση θα μπορεί να του παρακρατά ένα σημαντικό ποσοστό από τα χρήματα που δικαιούται, για να μειώσει ή να εξαλείψει πλήρως το υπόλοιπο της οφειλής που θα έχει εντάξει στη νέα πάγια ρύθμιση. Σε κάθε περίπτωση, η φορολογική διοίκηση θα μπορεί να προβαίνει σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη από το Δημόσιο με τα οφειλόμενα από αυτόν ποσά των μηνιαίων δόσεων της νέας πάγιας ρύθμισης.
5. Προκειμένου να καθοριστούν ο αριθμός και τα ποσά των μηνιαίων δόσεων που δικαιούται κάθε οφειλέτης-φυσικό πρόσωπο για να ρυθμίσει κάποιο έκτακτο χρέος του (π.χ., οφειλή από φόρο κληρονομιάς ή από πρόστιμο φορολογικού ή τελωνειακού ελέγχου ή από πρόστιμο για αυθαίρετη δόμηση ή για παράβαση του ΚΟΚ κ.λπ.), θα λαμβάνεται υπόψη το συνολικό πραγματικό δηλωθέν εισόδημά του. Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος αυτού θα συνυπολογίζονται όλα ανεξαιρέτως τα επιμέρους πραγματικά εισοδήματα που συμπεριέλαβε ο οφειλέτης στην τελευταία υποβληθείσα φορολογική δήλωση.
Ουσιαστικά, θα αθροίζονται όλα τα δηλωθέντα ποσά εισοδημάτων που έχουν επιβαρυνθεί με φόρο εισοδήματος ή έχουν απαλλαγεί από τον φόρο εισοδήματος ή έχουν φορολογηθεί με ειδικό τρόπο ή αυτοτελώς, ακόμη κι αυτά που απαλλάχθηκαν ή εξαιρέθηκαν από την ειδική εισφορά αλληλεγγύης.
Αυτό σημαίνει ότι στο συνολικό πραγματικό δηλωθέν εισόδημα του οφειλέτη, από το ύψος του οποίου εξαρτώνται ο αριθμός των μηνιαίων δόσεων της ρύθμισης και το ποσό κάθε δόσης, θα συμπεριλαμβάνονται (εκτός από τυχόν μισθούς, συντάξεις, κέρδη από επιχειρήσεις, αγροτικά εισοδήματα και ενοίκια) και οι παρακάτω κατηγορίες εισοδημάτων:
* Οι μισθοί, οι συντάξεις και τα ποσά της πάγιας αντιμισθίας των ολικά τυφλών ή κινητικά αναπήρων σε ποσοστό 80% και άνω, καθώς και όλων των άλλων αναπήρων σε ποσοστό 80% και άνω.
* Το εξωιδρυματικό επίδομα, καθώς και όλα τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται μηνιαίως σε αναπήρους.
* Οι αποζημιώσεις απολύσεων.
* Τα επιδόματα τέκνων που έχουν χορηγηθεί από τον ΟΠΕΚΑ, κατόπιν υποβολής των αιτήσεων Α21.
* Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων (ΕΚΑΣ).
* Όλα τα επιδόματα ανεργίας.
* Το επίδομα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης ανέργων.
* Τα αναδρομικά ποσά που έλαβαν το 2017 περίπου 1.000.000 συνταξιούχοι ως επιστροφές εισφορών υγειονομικής περίθαλψης που τους είχαν παρακρατηθεί παράνομα.
* Η διατροφή της συζύγου και των τέκνων.
* Οι συντάξεις των αναπήρων ή θυμάτων πολέμου ή των αναπήρων που υπέστησαν εγκαύματα κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας τους.
* Το εξωιδρυματικό επίδομα. καθώς και όλα τα προνοιακά επιδόματα που καταβάλλονται μηνιαίως σε αναπήρους.
* Τα επιδόματα των αναγνωρισμένων πολιτικών προσφύγων.
* Τα επιδόματα επικίνδυνης εργασίας, τα οποία απαλλάσσονται από τον φόρο εισοδήματος κατά ποσοστό 65%.
* Τα κέρδη από τη διάθεση παραγόμενης ηλεκτρικής ενεργείας μέχρι 10 KW.
* Τα κέρδη από πώληση προϊόντων, για την παραγωγή των οποίων χρησιμοποιήθηκε ευρεσιτεχνία διεθνώς αναγνωρισμένη (άρθρο 71Α, ν. 4172/2013).
* Οι τόκοι καταθέσεων.
* Οι τόκοι ομολόγων Ελληνικού Δημοσίου ή έντοκων γραμματίων Ελληνικού Δημοσίου.
* Τα κέρδη από την πώληση μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο.
* Τα αφορολόγητα κέρδη από ημεδαπά αμοιβαία κεφάλαια
*Το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ).
*Το ασφάλισμα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων ημεδαπής προέλευσης.
*Όλες οι αγροτικές εισοδηματικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις.
*Η αγροτική επιδότηση πρόωρης συνταξιοδότησης.
*Τα κέρδη από μεταβίβαση εταιρικών ομολόγων του ν. 3156/2003, καθώς και εταιρικά ομόλογα εταιριών Ε.Ε. και ΕΟΧ/ΕΖΕΖ.
*Τα κέρδη που προκύπτουν κατά την ημερομηνία λήξης ομολόγων, μεταξύ της αξίας κτήσης και της ονομαστικής αξίας τους, όταν αυτά έχουν διακρατηθεί μέχρι τη λήξη τους.
*Τα μερίσματα εισηγμένων σε χρηματιστήριο μετοχών που απαλλάσσονται του φόρου.
*Οι αμοιβές που καταβάλλονται από την Παγκόσμια Ένωση Ανάπηρων Καλλιτεχνών σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας.
Δεδομένου ότι όσο πιο υψηλό είναι το συνολικό εισόδημα του οφειλέτη τόσο πιο μικρός θα είναι ο αριθμός των δόσεων που θα δικαιούται για να ρυθμίσει μια έκτακτη οφειλή του, ο συνυπολογισμός όλων των παραπάνω ποσών στο συνολικό πραγματικό εισόδημα θα έχει ως συνέπεια πολλοί οφειλέτες να εμφανίζονται με πολύ υψηλά εισοδήματα και, ενώ στην πραγματικότητα έχουν ανάγκη από μεγάλο αριθμό και χαμηλά ποσά μηνιαίων δόσεων για να καταφέρουν να εξοφλήσουν τις οφειλές τους, να μην μπορούν να εξασφαλίσουν μια βιώσιμη ρύθμιση.
6. Εναλλακτικά, για τον καθορισμό του αριθμού των δόσεων και του ύψους κάθε μηνιαίας δόσης, σε περίπτωση αίτησης για ρύθμιση έκτακτου χρέους, θα λαμβάνεται υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα, αν αυτό είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό. Το γεγονός ότι θα λαμβάνεται υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα θα έχει, επίσης, ως συνέπεια πολλοί οφειλέτες με πολύ χαμηλά πραγματικά εισοδήματα να εμφανίζονται με τεκμαρτά εισοδήματα σημαντικά υψηλότερα των πραγματικών και, ενώ στην πραγματικότητα έχουν ανάγκη από μεγάλο αριθμό και χαμηλά ποσά μηνιαίων δόσεων, να μην καταφέρνουν να εξασφαλίσουν μια βιώσιμη ρύθμιση.
Για τον καθορισμό του αριθμού των δόσεων και του ύψους κάθε μηνιαίας δόσης, σε περίπτωση αίτησης για ρύθμιση έκτακτου χρέους, θα λαμβάνεται υπόψη το τεκμαρτό εισόδημα, αν αυτό είναι μεγαλύτερο από το πραγματικό.
«Φρένο» στον ρυθμό αύξησης οφειλών προς το Δημόσιο
Οι οφειλές των νοικοκυριών προς την Εφορία εξακολουθούν να «φουσκώνουν», έχοντας υπερβεί τα 104,9 δισ. ευρώ. Ωστόσο, ο ρυθμός αύξησης έχει περιοριστεί σημαντικά. Το πρώτο οκτάμηνο δημιουργήθηκαν νέες οφειλές ύψους 5,3 δισ. ευρώ, με το ποσό αυτό να είναι μειωμένο κατά 2,6 δισ. ευρώ σε σχέση με τις νέες οφειλές του αντίστοιχου περσινού διαστήματος.
Τα στοιχεία αυτά επισημαίνονται στην πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής και δείχνουν αύξηση των εμπρόθεσμων πληρωμών των φορολογουμένων και του βαθμού συμμόρφωσής τους στις υποχρεώσεις που έχουν προς την Εφορία.
Η ίδια εικόνα προκύπτει και από τα στοιχεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), που παρουσιάζουν αυξημένα ποσοστά φορολογικής συμμόρφωσης κατά τη διάρκεια του εννεαμήνου Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου 2019.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, το υψηλότερο ποσοστό συμμόρφωσης (90,04%) παρουσιάζουν οι πληρωμές φόρου εισοδήματος από τις επιχειρήσεις. Στο 84,09% ανέρχεται η συμμόρφωση στον ΦΠΑ, ενώ στο 74,50% κυμαίνεται το αντίστοιχο ποσοστό για τις πληρωμές του ΕΝΦΙΑ.
Στην τελευταία θέση, με 69,47%, βρίσκεται η φορολογική συμμόρφωση στις πληρωμές του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, παρουσιάζοντας ωστόσο αύξηση συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Στο σύνολο των φόρων, το ποσοστό της έγκαιρης καταβολής των υποχρεώσεων των φορολογουμένων και των επιχειρήσεων ανέρχεται στο 81,81%, ποσοστό που επίσης είναι αυξημένο συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη.
Αναλυτικότερα, από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή προκύπτουν τα ακόλουθα:
Από τους 4.351.000 οφειλέτες, οι 2.547.000 χρωστούν στην Εφορία λιγότερα από 500 ευρώ. Ο αριθμός τους αυξήθηκε κατά 32.455 άτομα μέσα σε ένα δωδεκάμηνο, παρ’ όλα αυτά το συνολικό τους χρέος συμπιέστηκε από τα 320.500.000 ευρώ στα 314.300.000 ευρώ. Δηλαδή, μειώθηκε κατά 6.200.000 ευρώ. Αντίθετα, ο αριθμός των οφειλετών που χρωστούν από 500 ευρώ έως 10.000 ευρώ μειώθηκε από το 1.508.000 σε 1.503.000 φέτος, δηλαδή κατά 5.716 άτομα.
Όσο για τις οφειλές αυτής της κατηγορίας, σημείωσαν αύξηση κατά 23.900.000 ευρώ, από τα 3,521 δισ. ευρώ στα 3,545 δισ. ευρώ. Το πρώτο, λοιπόν, συμπέρασμα προκύπτει εύκολα από τα στοιχεία που δημοσιεύονται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού: η συντριπτική πλειονότητα των οφειλετών χρωστά μικρά ποσά, κάτω των 10.000 ευρώ, και έχει «συγκρατήσει» τα χρέη της στα ίδια επίπεδα με πέρυσι, καταβάλλοντας προφανώς κάθε δυνατή προσπάθεια τακτοποίησης. Από την άλλη, οι έχοντες μεγάλα χρέη, άνω των 10.000 ευρώ καθένας, συσσωρεύουν ολοένα περισσότερες οφειλές.
