Τα τελευταία χρόνια ένα πολύχρωμο θέαμα με τροπικούς «μετανάστες» που λιάζονται κι… αυτοί σε πάρκα και πλατείες της Αθήνας, όπως έκαναν και κάποιοι άλλοι, σύμφωνα άλλωστε και με την αλήστου μνήμης ατάκα της επί ΣΥΡΙΖΑ αναπληρώτριας υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής Τασίας Χριστοδουλοπούλου, κεντρίζει το ενδιαφέρον των παρατηρητικών περαστικών!
- Aπο τον Ιάσονα Δημήτριο Τσέτσο
Και αν και τα πολύχρωμα σμήνη δεν έχουν έρθει στη χώρα μας σαν άλλοι μετανάστες, έχουν εξαπλωθεί σε ολόκληρη την πρωτεύουσα! Η «Espresso» περπάτησε στους δρόμους και στις πλατείες ακούγοντας το διαχρονικό άσμα του Λευτέρη Πανταζή «Το ‘πε, το ‘πε ο παπαγάλος», αναζητώντας την άκρη του νήματος για έναν από τους πολλούς αστικούς μύθους της πόλης. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πληροφορίες που βρήκαμε διάσπαρτες κατά την αναζήτησή μας στο διαδίκτυο, υπολογίζεται ότι στην Αθήνα κυκλοφορούν ελεύθεροι πάνω από 1.500 παπαγάλοι, ενώ μικρότεροι αριθμοί εντοπίζονται σε Θεσσαλονίκη, Ρόδο, Κόρινθο, Ναύπλιο, Κρήτη και Αλεξανδρούπολη.
Ο παπαγάλος ως αστικό είδος που βρίσκεται σε άγρια κατάσταση (σ.σ.: ελεύθερος) άρχισε να παρατηρείται στην Αθήνα στα τέλη της δεκαετίας του ’80, ενώ οι πρώτες γραπτές αναφορές για την ύπαρξή του έγιναν στις αρχές του ’90. Πλέον, στην εποχή του διαδικτύου, υπάρχουν δεκάδες αφιερώματα για τους παπαγάλους της Αθήνας, οι οποίοι μετά τον εδώ και χρόνια ερχομό και την επικράτησή τους στον αστικό ιστό, όπως έχει συμβεί και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, αποτελούν πλέον καθημερινό θέαμα για όσους έχουν τα μάτια και τα αυτιά τους ανοιχτά.
Στο πάρκο Ριζάρη στο Παγκράτι
Η αλήθεια είναι ότι δεν κουραστήκαμε και ιδιαίτερα να εντοπίσουμε τους τροπικούς μετανάστες. Μια βόλτα με καλό καιρό στο πάρκο Ριζάρη στο Παγκράτι ήταν αρκετή για να εντοπίσουμε τους μικρούς, πλουμιστούς μας φίλους, οι οποίοι με τα κρωξίματα και τα σκέρτσα τους βάλθηκαν να ποζάρουν στον φωτογραφικό φακό της «Espresso»!
Δυστυχώς, όπως μπορείτε να διαπιστώσετε και από τις φωτογραφίες, οι μόνοι από τα τρία είδη που κατακλύζουν την πρωτεύουσα καταδέχτηκαν να μας τιμήσουν με την παρουσία τους για τις ανάγκες του ρεπορτάζ ήταν μερικοί εκπρόσωποι των γκριζοπράσινων μυοψιττακών (Myiopsitta monachus), ένα είδος που απαντάται κυρίως στη Νότια Αμερική (Βραζιλία, Βολιβία, Αργεντινή, Παραγουάη) και τις τελευταίες δεκαετίες εντοπίζεται στο κέντρο των Αθηνών.
Οπως είναι φυσικό, για ένα τέτοιο θέμα, που είναι άγνωστο στους πολλούς, υπάρχουν διάφορες ερμηνείες για το πώς αυτοί οι εξωτικοί «κύριοι» κατέληξαν στην αθηναϊκή πρωτεύουσα. Ιστορίες που μπορεί να διαδόθηκαν στην αρχή στόμα με στόμα και στη συνέχεια γραπτώς μέσα από σχετικά δημοσιεύματα, ωστόσο διαθέτουν κάποια ψήγματα αλήθειας.
Το ερώτημα, φυσικά, που προκύπτει είναι το εξής: Με ποιον τρόπο, άραγε, αυτά τα πουλιά, τα οποία παρεμπιπτόντως δεν μεταναστεύουν, έφτασαν ως εδώ; Ενας αντίστοιχος αστικός μύθος που έρχεται από το Λονδίνο, το οποίο είναι πλέον γεμάτο παπαγάλους, αναφέρει ότι το πρώτο ζευγάρι αφέθηκε ελεύθερο από τον ίδιο τον Τζίμι Χέντριξ. Αναλόγως, η ελληνική εκδοχή της ίδιας ιστορίας που μεταδίδεται ακόμα προφορικά λέει ότι ένας αρσενικός κι ένας θηλυκός παπαγάλος αφέθηκαν ελεύθεροι γύρω στο 2010 από ένα ζευγάρι καλλιτεχνών που έμενε τότε στα Ιλίσια. Μία άλλη εκδοχή αφορά μία ιστορία που εκτυλίχθηκε στο πρώην αεροδρόμιο του Ελληνικού.
Σύμφωνα με αυτήν, στα τέλη της δεκαετίας του ’80 γίνονταν διάφοροι εκτελωνισμοί από το εξωτερικό, με κοντέινερ να μεταφέρουν μαζικά παπαγάλους για τα pet-shops της Αθήνας, καθώς εκείνη την περίοδο αυτά τα πουλιά ήταν της μόδας. Ετσι, τουλάχιστον σε μία περίπτωση που δεν ολοκληρώθηκε ο εκτελωνισμός, οι παπαγάλοι απελευθερώθηκαν, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν οι πρώτες αποικίες δαχτυλιδολαίμηδων στα νότια προάστια, ενώ ανάλογες εμφανίσεις παπαγάλων πραγματοποιήθηκαν και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας που διαθέτουν αεροδρόμια!
Οσο για τους μυοψιττακούς, αυτοί λέγεται πως πρωτοεμφανίστηκαν λίγο μετά το 2000, όταν ξέφυγαν από το Αλσος Χωροφυλακής του Δήμου Αθηναίων, όπου υπήρχε μία συλλογή παπαγάλων, και από εκεί εξαπλώθηκαν σταδιακά σε ολόκληρη την πόλη, διαμένοντας κυρίως σε πεύκα και ανταγωνιζόμενοι πλέον σε αριθμούς τους δαχτυλολαίμηδες, κυρίως λόγω των αστείρευτων διατροφικών επιλογών που έχουν στη διάθεσή τους.
Οι κίνδυνοι από τον υπερπληθυσμό
Παρά την όμορφη όψη τους, που προσφέρει ένα κάπως εξωτικό στοιχείο στην γκρίζα και ανιαρή πρωτεύουσα, οι παπαγάλοι θεωρούνται χωροκατακτητικό είδος που ενδεχομένως, λόγω της μεγάλης αύξησης του πληθυσμού τους, να προκαλέσει προβλήματα στα τοπικά είδη πτηνών.
Μάλιστα, σε διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως η Βαρκελώνη και το Λονδίνο, οι αριθμοί των πράσινων παπαγάλων έχουν μεγαλώσει τόσο, όπως τονίζεται σε δημοσιεύματα του εξωτερικού, που κάποιες κυβερνήσεις έχουν βαλθεί να τους εξοντώσουν ή έστω να τους περιορίσουν, προκειμένου να ευνοηθούν τα ντόπια είδη. Επίσης, έχει αποδειχτεί ότι οι παπαγάλοι αυτοί μπορούν να προκαλέσουν σημαντικές καταστροφές στις καλλιέργειες, όπως έχει συμβεί στο Ισραήλ και σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Γιατί αυξάνονται; Ευτυχώς, εδώ στην Αθήνα δεν έχουμε καλλιέργειες για να καταστραφούν, ωστόσο τίποτα δεν μπορεί να μας εγγυηθεί ότι στο μέλλον ο αριθμός των τροπικών αυτών πουλιών δεν θα έχει αυξηθεί τόσο -υποβοηθούμενος και από την κλιματική κρίση που ερημοποιεί σταδιακά την Ελλάδα-, ώστε να επεκταθεί και στην ελληνική ύπαιθρο, ρημάζοντας τις εναπομείνασες καλλιέργειες!
Γιατί όμως αυξάνονται οι πράσινοι παπαγάλοι; Σύμφωνα με τους ορνιθολόγους, η κυριότερη αιτία του πολλαπλασιασμού τους είναι ότι τα συγκεκριμένα πτηνά δεν έχουν κάποια διατροφική ιδιαιτερότητα, καθώς τρώνε οτιδήποτε, από ψίχουλα και χορτάρια, μέχρι σπόρους και καρπούς δέντρων.
Επιπλέον, στη χώρα μας, και συγκεκριμένα στα μεγάλα αστικά κέντρα, τα πουλιά αυτά δεν διαθέτουν φυσικούς εχθρούς, δηλαδή θηρευτές που θα μπορούσαν να τα σκοτώσουν, ωστόσο οι χαριτωμένοι αυτοί παπαγάλοι δυνητικά θα μπορούσαν να ανταγωνιστούν ντόπια πτηνά όπως ο τσαλαπετεινός, η κουκουβάγια και ο γκιόνης, που επίσης χρειάζονται κοιλότητες δέντρων για να φωλιάσουν.
Στο λεκανοπέδιο της Αττικής εμφανίζονται πληθυσμοί των εξής ειδών παπαγάλων:
- Ο μυοψιττακός, ο οποίος είναι το μοναδικό είδος παπαγάλου που χτίζει φωλιές, διαθέτει πράσινο χρώμα με γκρίζο πρόσωπο και στήθος.
- Ο δαχτυλιδολαίμης ψιττακίσκος, γνωστότερος ως «πράσινος παπαγάλος» λόγω του χρώματός του, ο οποίος διαθέτει χαρακτηριστικό κόκκινο ράμφος και αποτελεί το κυρίαρχο είδος παπαγάλου που εντοπίζεται στην Αθήνα.
- Ο ευπατρίδης ψιττακίσκος ή Αλεξανδρινός, ο οποίος είναι καταπράσινος και μεγαλύτερος σε μέγεθος από τα άλλα δύο είδη. Εχει κόκκινο ράμφος και μία κόκκινη στάμπα σε κάθε φτερούγα.
