Η συνεδρίαση των αντιπροσωπιών Ελλάδας – Τουρκίας την περασμένη Δευτέρα στην Αθήνα για τη διαμόρφωση και τη σύνταξη στρατιωτικών Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) έληξε χωρίς καμιά επίσημη αναφορά από τις δύο πλευρές και θάφτηκε στη σκιά της επικείμενης συνάντησης Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Τουρκία στις 13 Μαΐου 2024.
- Από την Κύρα Αδάμ
Η απουσία ανακοίνωσης συγκεκριμένων αποφάσεων, ωστόσο, σημαίνει ότι τα ΜΟΕ εξακολουθούν να είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης, με οριστικοποιημένα πλέον το πλαίσιο και το περιεχόμενο τους, τα οποία εκ προοιμίου είναι σε βάρος της Ελλάδας και μακροπρόθεσμα θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια της χώρας.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη -και στην απίθανη περίπτωση που θα το ήθελε- είναι αδύνατον πλέον να ξεφύγει από ένα ασφυκτικό και επικίνδυνο πλαίσιο διαπραγμάτευσης ΜΟΕ, όπως το συμφωνήσαν και το αποδέχθηκαν οι ελληνικές κυβερνήσεις από τη δεκαετία του 2000.
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, ωστόσο, στην προσπάθειά της -για κομματικά και προεκλογικά οφέλη- να πείσει ότι χάρη σε αυτή διατηρείται το κλίμα ηρεμίας στο Αιγαίο, εθελοτυφλεί και παρακάμπτει σοβαρές παραμέτρους της διαπραγμάτευσης που στρέφονται εναντίον της Ελλάδας:
1. Η Τουρκία, εμπράκτως πλέον και σχεδόν σε καθημερινή βάση παραβιάζει το μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ 1988, τη μοναδική διμερή πολιτικοστρατιωτική συμφωνία που έχει αντέξει στον χρόνο.
Η Αγκυρα με τις καθημερινές, σε 12ωρη βάση σχεδόν, ανεξέλεγκτες πτήσεις και ασκήσεις με τουρκικά UAVs στο FIR Αθηνών, στο Αιγαίο, δεν σέβεται το μνημόνιο και παραβιάζει την πρόβλεψή για διακοπή των επιχειρήσεων κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και κατά τις εθνικές και τις θρησκευτικές εορτές. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη στις απαντητικές διεθνείς αγγελίες της όλο και λιγότερο ή και καθόλου καταγγέλλει την Τουρκία για μονομερή παραβίαση του νημονίου, δίνοντας έτσι το «ελεύθερο» στην Αγκυρα να κάνει ό,τι της κατεβαίνει στο κεφάλι.
2. Η κυβέρνηση εξακολουθεί μηχανικά και αδιάφορα να χρησιμοποιεί γενικώς και αορίστως τη λέξη «Αιγαίο» στις αναφορές της στη διαπραγμάτευση των τωρινών Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Ομως, ο όρος «Αιγαίο» δεν είναι γεωγραφικά οριοθετημένος σε διμερές και διεθνές πλαίσιο. Ετσι, π.χ., ο Θερμαϊκός Κόλπος, ο Λακωνικός Κόλπος, ο Μεσσηνιακός κ.λπ. είναι Αιγαίο, διότι περιλαμβάνουν τμήματα διεθνούς θάλασσας και διεθνούς εναερίου χώρου. Ενας από τους στόχους της Τουρκίας στη διαπραγμάτευση είναι να συμφωνηθεί ότι δεν θα εκτελούνται εκατέρωθεν εθνικές στρατιωτικές ασκήσεις στη διεθνή θάλασσα και στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου, που απαιτούν έκδοση ΝΟΤΑΜ, είτε μονίμως είτε κατά τους θερινούς μήνες.
Στην περίπτωση τέτοιας συμφωνίας, οι ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις δεν θα μπορούν να ασκούνται στα διεθνή θάλασσα και αέρα, ακόμα και στις προαναφερθείσες περιοχές, διότι και αυτές θεωρούνται Αιγαίο. Επιπροσθέτως, τυχόν απαγόρευση ασκήσεων στον διεθνή εναέριο χώρο και διεθνή θάλασσα του Αιγαίου δημιουργεί τεράστια προβλήματα στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, με την εκτέλεση των ασκήσεων να είναι δυνατή μόνον στην Κρήτη.
Και τούτο διότι η έκταση όλων των νήσων του Αιγαίου (π.χ. Σαμοθράκη, Θάσος Σκύρος, Ανδρος, Λέσβος, Ρόδο, Αη Στράτης κ.λπ.) είναι μικρή και, ως εκ τούτου, δεν μπορεί να σχεδιαστεί περιοχή άσκησης αποκλειστικώς και μόνον μέσα στον εθνικό εναέριο χώρο. Προκειμένου να ελίσσονται τα ελληνικά αεροσκάφη και να εκτελούν ασκήσεις σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, απαιτείται περιοχή της άσκησης μέσα στη διεθνή θάλασσα και στον διεθνή εναέριο χώρο, που ενδεχομένως θα απαγορεύεται από τα ΜΟΕ.
Επισημαίνεται ο γενικός όρος/προσδιορισμός «Αιγαίο», αντί του συγκεκριμένου FIR Αθηνών, που παρουσιάστηκε και κατοχυρώθηκε στο Μνημόνιο Παπούλια – Γιλμάζ, και καμιά κυβέρνηση από το 1988 μέχρι σήμερα δεν ασχολήθηκε να διορθώσει αυτή την αοριστία. Με αποτέλεσμα σήμερα η κυβέρνηση Μητσοτάκη να είναι δέσμια λαθών και αοριστιών των προηγούμενων κυβερνήσεων.
3. Οποιαδήποτε κι αν είναι τα ΜΟΕ που ενδεχομένως θα συμφωνηθούν -αν οι δυο χώρες και, κυρίως, ο Ερντογάν θέλει να διατηρήσει «το καλό κλίμα» στο Αιγαίο, το οποίο ο ίδιος δυναμιτίζει συνεχώς-, υποχρεωτικά θα καθοριστούν η διεθνής θάλασσα και ο εναέριος χώρος, εκεί όπου θα εφαρμοστούν τα ΜΟΕ.
Αυτομάτως δημιουργούνται μείζονα προβλήματα στην ελληνική κυριαρχία, τα οποία η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή απωθεί και τα σπρώχνει στο μέλλον ως «δύσκολα», χωρίς να ασχολείται με τους τρόπους επίλυσης ή διεξόδου από αυτά. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η Τουρκία απλώς επιβεβαιώνει καθημερινώς και επισημοποιεί μέσω των διαπραγματεύσεων τις παράνομες διεκδικήσεις της σε βάρος της Ελλάδας, έχοντας εξασφαλισμένα τα νώτα της, αφού οι δύο χώρες έχουν συμφωνήσει προ πολλού ότι έχουν ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο.
Δι’ αυτού του τρόπου η Τουρκία εξακολουθεί συστηματικώς τις ανεξέλεγκτες πτήσεις τουρκικών αεροσκαφών χωρίς κατάθεση σχεδίου πτήσης, παραβιάζει συνεχώς και προκλητικώς τον εθνικό εναέριο χώρο των 10 ν.μ., κατακερματίζει την ελληνική κυριαρχία με πτήσεις -περισσότερο με UAVs αυτή την περίοδο- άνωθεν νήσων, νησίδων και, κυρίως, βραχονησίδων με αμφισβητούμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς από την Τουρκία.
Επιπλέον, η Τουρκία εμμένει στην αποστρατιωτικοποίηση των νήσων της Συνθήκης της Λωζάννης, δηλαδή στην πλήρη απαγόρευση ελληνικών ασκήσεων και πτήσεων εγγύτερα των 6 ν.μ. από τις ακτές των νησιών, και αυτό ισοδυναμεί με αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στα νησιά αυτά και, μάλιστα, με τη βούλα του ΝΑΤΟ.
4. Οποιαδήποτε συμφωνία για τα ΜΟΕ υποχρεωτικώς θα περάσει από το «τεστ των ελληνικών βραχονησίδων στο Αιγαίο». Η Τουρκία προκλητικώς επιμένει ότι οι βραχονησίδες που δεν έχουν αποδοθεί στην Ελλάδα με τις Συνθήκες δεν της ανήκουν, έχουν αμφισβητούμενο ιδιοκτησιακό καθεστώς, που πρέπει να καθοριστεί νομικώς.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στην πρόσφατη Διακήρυξη των Αθηνών τονίζεται ότι, «προκειμένου να ενισχυθούν οι σχέσεις καλής γειτονίας, αμφότερα τα μέρη, χωρίς να θίγονται οι εκατέρωθεν νομικές θέσεις τους, θα καλλιεργούν πνεύμα αλληλεγγύης απέναντι στις τρέχουσες και μελλοντικές προκλήσεις».
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη εξακολουθεί να υποστηρίζει το έωλο και ανύπαρκτο επιχείρημα ότι οι βραχονησίδες περιλαμβάνονται στις Συνθήκες, κάτι που είναι παντελώς ανακριβές, διότι στις Συνθήκες ούτε αναφέρονται ούτε κατονομάζονται οι ελληνικές βραχονησίδες.
Η κυβέρνηση δείχνει πλήρη αδιαφορία έως εγκληματική αδράνεια, καθώς δεν ανατρέχει σε διεθνή έγγραφα και σε άλλες διεθνείς συμφωνίες που αποδεικνύουν την ελληνικότητα των βραχονησίδων.
«Κερκόπορτα» η κόκκινη γραμμή μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας
5. Από τις μέχρι τώρα διαπραγματεύσεις για τα ΜΟΕ, Ελλάδα και Τουρκία έχουν συμφωνήσει την εγκατάσταση κόκκινης γραμμής μεταξύ του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικού Ελέγχου (ΕΚΑΕ) στη Λάρισα και του Εσκί Σεχίρ στην Τουρκία, η οποία θα ενεργοποιείται κάθε φορά που εμφανίζεται πρόβλημα επικοινωνίας στις στρατιωτικές δραστηριότητες των δύο χωρών.
Πράγματι, η κόκκινη γραμμή θα μπορούσε να μειώσει πιθανή ένταση ανάμεσα στις δύο χώρες, με την απαράβατη προϋπόθεση ότι η Τουρκία θα έχει σταματήσει τις βλέψεις και τις διεκδικήσεις σε βάρος της Ελλάδας, γεγονός που δεν ισχύει αυτή τη στιγμή. Αντιθέτως, αυτή η γενικόλογη και χωρίς απαράβατες προϋποθέσεις συμφωνία της κόκκινης γραμμής που αποδέχθηκε η κυβέρνηση Μητσοτάκη μόνο διαιώνιση και δημιουργία νέων προβλημάτων επιφέρει για τη χώρα. Και τούτο διότι η κόκκινη γραμμή θα ενεργοποιείται κάθε φορά που εμφανίζεται πρόβλημα στις στρατιωτικές δραστηριότητες των δύο χωρών αποκλειστικά και μόνον μέσα στο FIR Αθηνών.
Αυτό σημαίνει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει αποδεχθεί ότι το Αιγαίο, αποκλειστικώς και μόνον μέσα στο FIR Αθηνών, είναι προβληματική περιοχή, γι’ αυτό και αναγκαία η συνεννόηση Λάρισας και Εσκί Σεχίρ. Ομως, το Αιγαίο έχει καταστεί προβληματική περιοχή από τη συμπεριφορά και τις δραστηριότητες της Τουρκίας, που δημιουργεί συνεχώς και αδιακόπως προβλήματα, στοχεύοντας στον κατακερματισμό της ελληνικής κυριαρχίας.
Η Τουρκία εξακολουθεί να μην καταθέτει σχέδια πτήσης, ισχυριζόμενη ότι αρκεί ο κωδικός φίλιου αεροσκάφους IFF. Ωστόσο, η Ελλάδα για την αναγνώριση αεροσκαφών απαιτεί την κατάθεση σχεδίου πτήσης και τον φίλιο κωδικό IFF. Σύμφωνα με τη μέχρι τώρα ελληνική πολιτική, το ΕΚΑΕ στη Λάρισα οφείλει να αναχαιτίζει τα τουρκικά αεροπορικά μέσα που δεν καταθέτουν σχέδιο πτήσης, διότι, εκτός των άλλων, σε περίπτωση ατυχήματος θα το χρεωθεί η Ελλάδα, που ασκεί αρμοδιότητες ICAO στο FIR Αθηνών.
Και για του λόγου το αληθές, η Αγκυρα, αμέσως μετά τη λήξη των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα για τα ΜΟΕ, σε διεθνή αγγελία της ακόμα μία φορά δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει τα 10 ν.μ. του Εθνικού Εναερίου Χώρου και πως δεν θα καταθέτει σχέδια πτήσης. Η «κυριακάτικη δημοκρατία» παρουσιάζει την τουρκική διεθνή αγγελία Α 3851/24 ως τεκμήριο (βλέπε φωτό).
