Είθισται στο τέλος κάθε χρονιάς να κάνουμε απολογισμούς, όχι μόνο προσωπικούς, αλλά και συλλογικούς. Στο πολιτικό σκηνικό το 2019 ήρθαν ομολογουμένως τα πάνω κάτω.
Ήταν, σαφώς, η χρονιά της ακραίας πόλωσης, η οποία οδήγησε στη ριζική μεταβολή του κομματικού τοπίου.
Το έτος που φεύγει ξεκίνησε με ένα πρωτόγνωρο διχαστικό κλίμα λόγω της Συμφωνίας των Πρεσπών, που «δηλητηρίασε» τους Έλληνες, ενώ, στη συνέχεια, λόγω και της προεκλογικής περιόδου μακράς διαρκείας που ακολούθησε το Σκοπιανό, η πολιτική διαφωνία εκφράστηκε με εμφυλιοπολεμικούς όρους.
Ήταν, όμως, κι ένα τέλος εποχής.
Οι εθνικές εκλογές του Ιουλίου άλλαξαν άρδην τα πολιτικά πράγματα, κυρίως λόγω της αυτοδύναμης κυβέρνησης που σχημάτισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με την οποία έκλεισε ο κύκλος των κυβερνήσεων συνεργασίας που άνοιξε την εποχή των Μνημονίων.
Το ελληνικό Κοινοβούλιο βρέθηκε στο επίκεντρο όλων αυτών των εξελίξεων και ανατροπών.
Η «κυριακάτικη δημοκρατία», στην εκπνοή του έτους, καταγράφει τις καλύτερες και τις χειρότερες κοινοβουλευτικές στιγμές του 2019.
Οι πέντε χειρότερες στιγμές
5. Η διάλυση των μικρών κομμάτων
Η υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, η άρνηση του Πάνου Καμμένου να υπερψηφίσει, οι διαδοχικές μετακινήσεις, αποχωρήσεις και διαγραφές βουλευτών οδήγησαν στον κατακερματισμό των μικρών κομμάτων που κατάφεραν να περάσουν το κοινοβουλευτικό κατώφλι την περίοδο της κρίσης.
Οι ΑΝ.ΕΛ., το Ποτάμι και η Ένωση Κεντρώων, λόγω του Σκοπιανού και της ψήφισης της συμφωνίας από την εθνική αντιπροσωπία, αλλά και λόγω του διπολισμού ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και στη Ν.Δ., διαλύθηκαν εις τα εξ ων συνετέθησαν, αφού, για πρώτη φορά στα κοινοβουλευτικά χρονικά, έχασαν τις Κοινοβουλευτικές τους Ομάδες και όλα τα προνόμια.
Τη χαριστική βολή στους ΑΝ.ΕΛ. έδωσε η παραίτηση του Θανάση Παπαχριστόπουλου αμέσως μετά την υπερψήφιση της συμφωνίας. Είχε προηγηθεί η διαγραφή της Έλενας Κουντουρά και του Βασίλη Κόκκαλη, ενώ και ο Τέρενς Κουίκ, άμα τη ορκωμοσία του, δήλωσε ανεξάρτητος βουλευτής, με αποτέλεσμα η Κ.Ο. των ΑΝ.ΕΛ. να διαλυθεί.
Ισοπεδωμένο, λόγω Πρεσπών, βρέθηκε και το Ποτάμι, μετά και τις αποχωρήσεις των Σπύρου Δανέλη, Γιώργου Αμυρά και Γρηγόρη Ψαριανού. Ο επίλογος βέβαια γράφτηκε στις ευρωεκλογές, οπότε Ποτάμι, ΑΝ.ΕΛ., αλλά και Ένωση Κεντρώων είδαν τα ποσοστά τους να καταρρέουν.
4. Ύβρεις επί προσωπικού
Η συζήτηση στην Ολομέλεια, τον περασμένο Μάιο, επί της πρότασης παροχής ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση (είχε προηγηθεί η «γαλάζια» πρόταση μομφής κατά του Παύλου Πολάκη), καταγράφηκε ως μία από τις πιο θλιβερές στιγμές του μεταπολιτευτικού κοινοβουλευτισμού, καθώς ο τότε πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έπεσαν ομολογουμένως πολύ χαμηλά, αφού επιδόθηκαν στην ανταλλαγή βαρύτατων χαρακτηρισμών, έως και ύβρεων, με αναφορές επί προσωπικού και με κατηγορίες εναντίον προσώπων των οικογενειών τους.
«Είσαι πολύ λίγος εσύ για να μιλάς στην Αριστερά για ελίτ…» είπε ο Αλέξης Τσίπρας στον τότε αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης, χαρακτηρίζοντάς τον «Στέφανο Χίο της πολιτικής ζωής», απαντώντας, έτσι, στις επικρίσεις περί πολυτελών διακοπών με γιοτ, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να ανταπαντά «την επόμενη φορά που θα μιλήσετε για ζάπλουτη οικογένεια, ας αναζητήσουμε τους τρόπους που η δική σας οικογένεια απέκτησε την περιουσία που είχε, με ποιους έκανε δουλειές στη χούντα!».
Η προσωπική σύγκρουση ήταν πρωτοφανής για τα ελληνικά δεδομένα και κατέδειξε τη σκληρή αντιπαράθεση που θα εξελισσόταν έως τις διπλές εκλογές.
3. Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021»
Στις παλιές καλές προμνημονιακές εποχές του… ατόφιου glam και της χρυσόσκονης επέστρεψε η Βουλή τον περασμένο Νοέμβριο, όταν κηρύχθηκε η έναρξη εργασιών της Επιτροπής «Ελλάδα 2021».
Αίσθηση προκάλεσε, όχι μόνο η υπέρμετρη επιθυμία και προσπάθεια για προσωπική ανάδειξη και προβολή της επικεφαλής της επιτροπής Γιάννας Αγγελοπούλου, αλλά και η εκτός τόπου και χρόνου ομιλία της στη Βουλή, η οποία είχε ελάχιστη ελληνική Ιστορία και πολλή πολιτισμικότητα!
Από τον Γιάννη Αντετοκούνμπο στον Κάχι Καχιασβίλι και τον Ιρανό Ζαχαρία Ιμάμ, που πέρασε στο Πολυτεχνείο, η Γιάννα Αγγελοπούλου, όχι μόνο δεν αναφέρθηκε παρά ελάχιστα στην Εθνική Παλιγγενεσία, αλλά υποσχέθηκε πως στόχος είναι το όλο εγχείρημα να υλοποιηθεί χωρίς να απαιτηθούν δημόσιοι πόροι.
Όταν, όμως, υποχώρησαν τα επικοινωνιακά τερτίπια, αποδείχθηκε πως η επιτροπή, όχι μόνο θα πάρει δημόσιο χρήμα από το Ιδρυμα της Βουλής, αλλά και πλήθος δωρεών από επιχειρηματίες και ιδρύματα, που θα μπορέσουν με τη σειρά τους να τις καταχωρίσουν ως φοροαπαλλαγές.
Για του λόγου το αληθές, με βάση νομοθετική ρύθμιση που ψηφίστηκε πριν από λίγες εβδομάδες, οι συμβάσεις και οι συναλλαγές της «Ελλάδα 2021» απαλλάσσονται από κάθε έμμεσο και άμεσο φόρο, κρατήσεις, τέλη, ενώ κάθε είδους δωρεές, επιχορηγήσεις, επιδοτήσεις, χορηγίες, χρηματοδοτικές παροχές ή παροχές σε είδος προς την επιτροπή θα αφαιρούνται από το φορολογητέο εισόδημά του δωρητή.
2. Η Προανακριτική για Παπαγγελόπουλο
Η Προανακριτική επιτροπή κατά του Δημήτρη Παπαγγελόπουλου για την υπόθεση Novartis εξελίσσεται τους τελευταίους μήνες στη Βουλή, όπως ακριβώς ξεκίνησε – ως φιάσκο.
Στις αρχές Οκτωβρίου, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πιεζόμενος από τη «σαμαρική» πτέρυγα, πρότεινε τη συγκρότηση Προανακριτικής κατά του τέως αναπληρωτή υπουργού Δικαιοσύνης, ωστόσο το αποτέλεσμα της μυστικής ψηφοφορίας που ακολούθησε στην Ολομέλεια δεν ενθουσίασε το Μαξίμου, καθώς έξι «αντάρτες» βουλευτές, είτε από τη Ν.Δ. είτε από το ΚΙΝ.ΑΛ., πήγαν κόντρα στην κομματική γραμμή και δεν υπερψήφισαν την παραπομπή Παπαγγελόπουλου σε Προανακριτική.
Εκτός από το αποτέλεσμα, και η ίδια η συνεδρίαση στην Ολομέλεια θύμιζε τραγέλαφο, όχι μόνο λόγω του σαθρού, έως ανύπαρκτου κατηγορητηρίου, αλλά και επειδή ο πρωθυπουργός ουδέποτε εμφανίστηκε, τα υπουργικά έδρανα έμειναν άδεια καθ’ όλη τη διάρκεια της βραδιάς, ενώ τη «γαλάζια» εκπροσώπηση ανέλαβαν δευτεροκλασάτα κυβερνητικά στελέχη.
Κι όλα αυτά με το επιχείρημα ότι η Βουλή, και όχι η κυβέρνηση, αποφασίζει…
Λαβή για ποικίλα σχόλια έδωσε και το λάθος αποτέλεσμα που ανακοινώθηκε μετά τα μεσάνυχτα και διορθώθηκε μετά τις 2 τα ξημερώματα, έπειτα από επανακαταμέτρηση των ψήφων.
1. Η Συμφωνία των Πρεσπών
Μακράν η χειρότερη κοινοβουλευτική στιγμή του 2019 ήταν η υπερψήφιση από την Ολομέλεια της κατάπτυστης Συμφωνίας των Πρεσπών.
Στα τέλη Γενάρη, 153 βουλευτές ξεπούλησαν τη Μακεδονία μας, δίνοντας το πράσινο φως στους Σκοπιανούς να χρησιμοποιούν τον όρο «Μακεδονία», να αποκαλούν τους πολίτες τους «Μακεδόνες» και τη γλώσσα τους «μακεδονική».
Τη «μαχαιριά» στη Μακεδονία έδωσαν πρώτοι και καλύτεροι οι 145 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, από κοινού με τους Σταύρο Θεοδωράκη, Σπύρο Λυκούδη και Γιώργο Μαυρωτά από το Ποτάμι, τον πάντα πρόθυμο Σπύρο Δανέλλη, αλλά και τους Θανάση Θεοχαρόπουλο, Ελενα Κουντουρά, Θανάση Παπαχριστόπουλο και Κατερίνα Παπακώστα.
Ηχηρό «όχι» είπαν 146 βουλευτές από τη Ν.Δ., τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, τη Χρυσή Αυγή, το ΚΚΕ, τους ΑΝ.ΕΛ., την Ενωση Κεντρώων, ενώ «παρών» δήλωσε ο Γρηγόρης Ψαριανός.
Της ψηφοφορίας είχε προηγηθεί μια πολυήμερη εξαντλητική συζήτηση για γερά νεύρα, κατά τη διάρκεια της οποίας η Ν.Δ. στηλίτευσε την εθνικά επιζήμια συμφωνία, λέγοντας, σύμφωνα με τις τότε τοποθετήσεις των «γαλάζιων» βουλευτών, «ένα μεγάλο ”όχι”».
Έκτοτε, βέβαια, και αφότου είχαν μεσολαβήσει η εθνική κάλπη του Ιουλίου και η ανάληψη της διακυβέρνησης από τη Ν.Δ., η τελευταία άλλαξε στάση, χαρακτηρίζοντας μεν τη Συμφωνία των Πρεσπών «εθνικά επιζήμια», αλλά «όχι προδοτική», ισχυριζόμενη, ωστόσο, ότι «δεν μπορούμε να την αλλάξουμε», ενώ στη συνέχεια ακολούθησαν οι εμπρηστικές δηλώσεις πως «θα τηρήσουμε και θα τιμήσουμε τη Συμφωνία των Πρεσπών».
Οι τρεις καλύτερες στιγμές
3. Η εκλογή Τασούλα
Παρόλο που η χώρα κολύμπησε τη χρονιά που φεύγει στα επικίνδυνα νερά μιας οξύτατης πολιτικής πόλωσης, με αρνητικό αντίκτυπο και στην κοινωνία, υπήρξαν ορισμένες στιγμές εθνικής ομοψυχίας.
Η εκλογή του νέου προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα με ρεκόρ ψήφων, ήταν μια από αυτές τις στιγμές συναινετικής διάθεσης. Ο εξ Ιωαννίνων ορμώμενος Κώστας Τασούλας έσπασε τα… κοντέρ, καθώς εξελέγη σχεδόν παμψηφεί.
Συγκεκριμένα, έλαβε 283 θετικές ψήφους σε σύνολο 298 παρόντων βουλευτών, ενώ τον νέο πρόεδρο υπερψήφισαν άπαντες, πλην του ΚΚΕ, που για μια ακόμη φορά επέλεξε να μην πάρει θέση, δηλώνοντας «παρών».
2. Γερμανικές επανορθώσεις
Μία ακόμη στιγμή ιστορικής διακομματικής συμφωνίας, ήταν η ψηφοφορία για τις γερμανικές οφειλές στη Βουλή.
Το ψήφισμα που καλούσε την ελληνική κυβέρνηση «να προβεί σε όλες τις ενδεδειγμένες διπλωματικές και νομικές ενέργειες για τη διεκδίκηση και την πλήρη ικανοποίηση όλων των αξιώσεων του ελληνικού κράτους από τον Α΄ και Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο» έτυχε διακομματικής στήριξης, με τον Αλέξη Τσίπρα -ο οποίος προφανώς προσπάθησε να αποκομίσει προεκλογικά κέρδη- να μιλά για διεθνοποίηση του ζητήματος.
Ο δε Κυριάκος Μητσοτάκης ζήτησε ρεαλιστική αντιμετώπιση του «πολύπλοκου ζητήματος», υποστηρίζοντας ότι πιο εφικτή είναι η διεκδίκηση του κατοχικού δανείου. Για την ιστορία, στις αρχές Ιουνίου, λίγες εβδομάδες δηλαδή πριν από τις εκλογές, η τότε κυβέρνηση «θυμήθηκε» να επιδώσει στο γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών ρηματική διακοίνωση, με την οποία καλούσε τη γερμανική πλευρά να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις.
Ωστόσο, στα μέσα Οκτωβρίου, το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών επέδωσε στον Έλληνα πρέσβη στο Βερολίνο επίσημη απάντηση της Γερμανίας στη ρηματική διακοίνωση της Ελλάδας, στην οποία ανακοίνωνε ότι «δεν σκοπεύει να προχωρήσει σε διαπραγματεύσεις για επανορθώσεις».
Σημειωτέον ότι, σύμφωνα με τη σχετική Έκθεση της Διακομματικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, οι αξιώσεις της Ελλάδας ανέρχονται σε 269.547.005.854 ευρώ και αφορούν πολεμικές αποζημιώσεις για τις υλικές καταστροφές και τις αρπαγές, πολεμικές επανορθώσεις των θυμάτων και των συγγενών τους, αποπληρωμή του κατοχικού δανείου και επιστροφή των κλεμμένων αρχαιολογικών θησαυρών και των εκκλησιαστικών κειμηλίων.
1. Η ψήφος των αποδήμων
Από ευρύτατη -έως εντυπωσιακή- πλειοψηφία υπερψηφίστηκε η νομοθετική πρωτοβουλία του υπουργού Εσωτερικών Τάκη Θεοδωρικάκου για τη διευκόλυνση της ψήφου των εκτός ελληνικής επικράτειας εκλογέων.
Έπειτα από εβδομάδες διαβουλεύσεων στο υπουργείο, τελικώς βγήκε λευκός καπνός, με αποτέλεσμα, σε σύνολο 296 παρόντων βουλευτών, υπέρ της αρχής του νομοσχεδίου, στη σχετική ψηφοφορία στην Ολομέλεια, να ταχθούν 288 βουλευτές από Ν.Δ., ΣΥΡΙΖΑ, ΚΙΝ.ΑΛ., ΚΚΕ και Ελληνική Λύση, ενώ το ΜέΡΑ25 ήταν το μόνο κόμμα που καταψήφισε, αποφασίζοντας να μη συμμετάσχει στην, ομολογουμένως, ιστορική στιγμή για το Κοινοβούλιο.
Η ψήφιση του νομοσχεδίου από τη Βουλή ανοίγει τον δρόμο σε εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες του εξωτερικού να ψηφίσουν από τον τόπο κατοικίας τους, αρκεί να έχουν ζήσει δύο έτη στην Ελλάδα τα τελευταία 35 χρόνια και να έχουν υποβάλει φορολογική δήλωση.
