Η κυβέρνηση κωφεύει στις εκκλήσεις για μείωση ΦΠΑ

Εφιαλτικές ανατιμήσεις αντικρίζουν καθημερινά στα ράφια των σούπερ μάρκετ οι πολίτες, την ώρα που παρατηρούν με έκπληξη μια τεράστια δημόσια αντιπαράθεση κυβέρνησης – φορέων της αγοράς για τη λύση που θα μπορούσε να οδηγήσει στη μείωση του βάρος που έχει πέσει στις πλάτες των νοικοκυριών.

Επαγγελματικοί φορείς, οργανισμοί και επαγγελματίες ζητούν τη μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα -έστω και προσωρινά-, προκειμένου να μειωθεί η ακρίβεια. Ωστόσο, η κυβέρνηση… κωφεύει και δείχνει πως η αλαζονεία όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά γράφει στα παλαιά των υποδημάτων της το μήνυμα που έστειλαν οι πολίτες στις ευρωεκλογές. Μετά το αφήγημα που είχε ακουστεί τους προηγούμενους μήνες, πως «από τη μείωση του ΦΠΑ ευνοούνται τα υψηλά εισοδήματα (!)», η ρητορική έχει περάσει στο ότι «η μείωση των συντελεστών έχει τεράστιο δημοσιονομικό κόστος» και πως «σε ενδεχόμενη μείωση του ΦΠΑ μόνο στο ψωμί, το κόστος ανέρχεται σε 140 εκατ. τον χρόνο». Πλέον, οι κυβερνητικές δικαιολογίες εστιάζουν στη λογική πως «η μείωση δεν θα περάσει στον τελικό καταναλωτή».

Μοναδική εξαίρεση στις οργισμένες προειδοποιήσεις προς το οικονομικό επιτελείο αποτέλεσε η πρόσφατη έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, που συντάχθηκε απόλυτα με τη γραμμή της κυβέρνησης, επιχειρώντας να αποδομήσει και το παράδειγμα της Ισπανίας, που μείωσε ή και μηδένισε τον ΦΠΑ, μετά τις αναρτήσεις στο διαδίκτυο του υπουργού Επικρατείας Ακη Σκέρτσου, οι οποίες ανέφεραν ακριβώς τα ίδια.

Ο πιο πρόσφατος φορέας που «γκρέμισε» το αφήγημα είναι το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ), το οποίο με έκθεσή του ζητά από την κυβέρνηση να μειώσει τους έμμεσους φόρους στα βασικά είδη διατροφής, τονίζοντας μάλιστα ότι το εγχώριο φορολογικό σύστημα παρουσιάζει χαρακτηριστικά τριτοκοσμικής χώρας. Οπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι συντάκτες της έκθεσης, τα φορολογικά συστήματα των χωρών της ευρωζώνης βασίζονται περισσότερο στην άμεση φορολογία και λιγότερο στην έμμεση, ακριβώς δηλαδή το αντίθετο απ’ ό,τι ισχύει στην Ελλάδα. «Παρουσιάζει, δηλαδή, το φορολογικό μας σύστημα χαρακτηριστικά τριτοκοσμικής χώρας που αδυνατεί να φορολογήσει δίκαια με βάση τη φοροδοτική ικανότητα των ατόμων» επισημαίνουν.

«Τιμωρία»

Πρακτικά, η ελληνική κυβέρνηση επιμένει να διατηρεί ένα μη ορθολογικό φορολογικό σύστημα, το οποίο «τιμωρεί» αδιακρίτως όλους τους πολίτες, ανεξάρτητα από τη φοροδοτική τους ικανότητα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα της χώρας. Προτιμά, δηλαδή, να εισπράττει έσοδα από την έμμεση φορολογία, όπως ο ΦΠΑ, ο οποίος επιβάλλεται σε κάθε προϊόν ή συναλλαγή, παρά να πιάσει τη φοροδιαφυγή και να φορολογήσει εκείνους που αισχροκερδούν εις βάρος των καταναλωτών.

Υπενθυμίζεται πως στις αρχές Απριλίου και ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας είχε «κλείσει το μάτι» σε μια μείωση των συντελεστών ΦΠΑ, λέγοντας χαρακτηριστικά: «Πράγματι, το 24% είναι από τα υψηλότερα ποσοστά ΦΠΑ στην Ευρώπη. Ετέθη, όμως, προκειμένου να αποκατασταθεί η δημοσιονομική ισορροπία στη χώρα την εποχή της κρίσης. Υπό την προϋπόθεση ότι η φορολογική βάση θα επεκταθεί κυρίως μέσω του σημαντικού περιορισμού της υψηλής φοροδιαφυγής, θα έβλεπα εφικτή μια μείωση του ΦΠΑ».

«Σκάλωσε» ψηλά η φορολογία στη χώρα μας

Η Ελλάδα εφαρμόζει από τους υψηλότερους συντελεστές ΦΠΑ στην Ευρώπη στα είδη διατροφής. Πρόκειται για τα «απόνερα» των καταστροφικών Μνημονίων, καθώς εκείνη την περίοδο, πέρα από την αύξηση των συντελεστών, υπήρξαν και μαζικές μετατάξεις τροφίμων από τον μειωμένο στον κανονικό συντελεστή. Το «ζευγάρι» συντελεστών 13% και 24%, που διατηρεί η Ελλάδα, είναι πολύ υψηλότερα από την Ισπανία (4% και 10%), τη Γαλλία (2,1%, 5,5%, 10% και 20%), την Ιταλία (4%, 5% και 10%), το Βέλγιο (6%, 12% και 21%) αλλά και τη Γερμανία (7% και 19%).

Ετσι, οι «επιδόσεις» της Ελλάδας όσον αφορά τη μεταβολή των τιμών των τροφίμων συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ευρώπης ήταν οι εξής:

• Το τελευταίο 12μηνο η Ελλάδα εμφανίζει πολύ υψηλότερα ποσοστά ανατιμήσεων σε σχέση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με τον κλαδικό πληθωρισμό να διαμορφώνεται στο 5,3%, έναντι 1,9% στην Ευρώπη και 1,6% στην ευρωζώνη.
• Την τελευταία 2ετία υπάρχει αύξηση 17,1% στην Ελλάδα, 17,3% στην ευρωζώνη και 18,4% στην Ε.Ε., κάτι που σημαίνει πορεία ανάλογη με την υπόλοιπη Ευρώπη.
• Σε επίπεδο 3ετίας η Ελλάδα κινείται υψηλότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης και της Ε.Ε., χωρίς όμως να εντοπίζονται μεγάλες διαφορές. Η αύξηση των τιμών στα τρόφιμα από τον Απρίλιο του 2021 μέχρι τον Απρίλιο του 2024 διαμορφώνεται στο 30,28% στην Ελλάδα, στο 26,26% στην ευρωζώνη και στο 28,93% στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Σήμερα, ο κανονικός συντελεστής στην Ελλάδα είναι στο 24%, στο 13% ο μειωμένος και στο 6% ο υπερμειωμένος, όταν ο μέσος κανονικός συντελεστής στην Ε.Ε. είναι στο 21,6%. Αλλες χώρες (Ισπανία, Κύπρος κ.λπ. )μείωσαν ή και μηδένισαν τον ΦΠΑ σε τρόφιμα και άλλα βασικά αγαθά, προκειμένου να βοηθήσουν τα νοικοκυριά να αντιμετωπίσουν την ακρίβεια.

Στην Ελλάδα, η κυβέρνηση επικαλείται επιχειρήματα, όπως «από τη μείωση του ΦΠΑ ευνοούνται τα υψηλά εισοδήματα!», και έτσι διατηρεί τους συντελεστές στα ύψη.

Στη σχετική λίστα των χωρών της Ε.Ε. με τους συντελεστές ΦΠΑ προηγούνται η Ουγγαρία με 27%, η Κροατία, η Δανία και η Σουηδία με 25%, και ακολουθούν η Ελλάδα με τη Φινλανδία με 24%. Το Λουξεμβούργο επιβάλλει τον χαμηλότερο κανονικό συντελεστή ΦΠΑ στο 17% και έπονται η Μάλτα (18%), η Κύπρος, η Γερμανία και η Ρουμανία με 19%. Επίσης, από τις πέντε άλλες ευρωπαϊκές χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, και συγκεκριμένα Ισλανδία, Νορβηγία, Ελβετία, Τουρκία και Ηνωμένο Βασίλειο, μόνο η Ελβετία επιβάλλει κανονικό συντελεστή ΦΠΑ κάτω από το ελάχιστο της Ε.Ε. (8,1%).