Γαλλία: Ιστορική στροφή προς το άγνωστο (;)

Oποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα του σημερινού δεύτερου γύρου των κρίσιμων γαλλικών βουλευτικών εκλογών, η Γαλλία δεν θα είναι πια η ίδια.

• Της Μαρίας Δεναξά

Εκτός από τη διαπιστωμένη αλλαγή προσώπου της ανθρωπογεωγραφίας της χώρας, από τις σχεδόν ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών, η κατάσταση, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο, εκλαμβάνεται ως πρωτόγνωρη και ασύλληπτη για πολλούς πολίτες, με περισσότερους από έναν στους δύο Γάλλους να εκφράζουν την ανησυχία τους για τις επόμενες εβδομάδες και μήνες.

Ωστόσο, εάν το αποψινό εκλογικό αποτέλεσμα επιβεβαιώσει τη δυναμική της Εθνικής Συσπείρωσης, που της επέτρεψε την επικράτησή της στις ευρωεκλογές αλλά και στον πρώτο γύρο των βουλευτικών εκλογών στις 30 Ιουνίου, αυτό σημαίνει πως η ανησυχία των Γάλλων για την άσχημη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα τους δεν τους εμποδίζει να δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στο κόμμα της Μαρίν Λεπέν και κατά συνέπεια δεν της χρεώνουν την καταστροφική της πορεία.

Κι αυτό γιατί «ο κόσμος και η Γαλλία απώλεσαν πλέον τα ψευτοδημοκρατικά ταμπού και τις αντιφασιστικές προκαταλήψεις του παρελθόντος» υπογραμμίζουν πολιτικοί αναλυτές. Οχι μόνο η πολιτική κουλτούρα και η γνώση της Ιστορίας έχουν εγκαταλειφθεί ή η διδασκαλία τους έχει υποβαθμιστεί από τα γαλλικά ινστιτούτα πολιτικών επιστημών και τις εξειδικευμένες σχολές, αλλά έχουν αλλάξει και οι γενιές. Πρώτη φορά μετά το 1981 η μεγαλύτερη και σημαντικότερη γενιά της Γαλλίας, οι «boomers», που γεννήθηκαν μεταξύ 1942 και 1962, παύει να ορίζει και να καθορίζει με την ψήφο της την εθνική πολιτική εκπροσώπηση της χώρας κι αυτό είναι ίσως το πρώτο μάθημα αυτών των κρίσιμων εκλογών.

Η φιλοσοφία πολιτικών που είναι παιδιά της εποχής τους, όπως ο Νικολά Σαρκοζί ή ο Φρανσουά Ολάντ, που γεννήθηκαν το 1955, έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα και σε αυτό το στάδιο είναι δύσκολο να προσδιορίσει κανείς αν η νέες γενιές και η ιδεολογία τους θα αποκτήσουν μόνιμο έλεγχο του γαλλικού κράτους και θα αφήσουν το στίγμα τους στην κοινωνία, σε γαλλικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Πάντως θα ήταν περίεργο αν η ικανότητα αγανάκτησης και η ιδεολογική εφεδρεία των πολιτών παρέμεναν αμετάβλητες σε μια κοινωνία που έκανε την αναπάντεχη ανατροπή κι επαναστάτησε ύστερα από σαράντα χρόνια ιδεολογικού ελέγχου από τους «boomers» των μεγάλων εθνικών ΜΜΕ και της καθημερινής πλύσης εγκεφάλου, με τη βοήθεια ενός ασύλληπτου διαφημιστικού και επικοινωνιακού μηχανισμού.

Μέσα από την ιστορική στροφή της Γαλλίας προς το άγνωστο θα πρέπει να υπογραμμιστεί η άρνηση των ελίτ σχετικά με την πραγματικότητα διαβίωσης των Γάλλων. Δεν προέβλεψαν, ούτε φαίνεται να καταλαβαίνουν τι έγινε μέσα από την αποβιομηχανοποίηση της χώρας. Για παράδειγμα, οι εργασιακές συνθήκες δεν βελτιώθηκαν. Το αντίθετο.

Η ηθικολογία στην εκλογική διαδικασία και η έκφραση της απόγνωσης

Μια παλιά βισμαρκική αρχή που υιοθέτησε η Τρίτη Δημοκρατία στη Γαλλία έδειξε ότι είναι καλύτερο μια εξουσία να φροντίζει τους φτωχούς, προτού αυτοί ασχοληθούν με τις πολιτικές υποθέσεις. Η δήθεν «ευτυχής παγκοσμιοποίηση» των ελίτ έκανε τη γαλλική ηγεσία να ξεχάσει πως μεταξύ άλλων θα έπρεπε να φροντίζει κι εκείνους που της έδωσαν την παντοδυναμία της εξουσίας. Ετσι ήρθαν σήμερα οι πολίτες με την ψήφο τους, μέσα από τις δύο πρόσφατες επαναλαμβανόμενες διαδικασίες, να της το υπενθυμίσουν.

Μια ψήφος που αποδεδειγμένα προσπέρασε την «ηθικολογία» στην οποία επιδόθηκαν άλλη μία φορά -όπως έχει γίνει και στο παρελθόν σε κρίσιμες αναμετρήσεις με αντίπαλο τους Λεπέν- η προεδρική πλειοψηφία, πολιτικοί, αθλητές, καλλιτέχνες, πρώην υπουργοί, ποδοσφαιριστές, influencers, που κάλεσαν σε «μπαράζ» κατά της Ακροδεξιάς. Xωρίς κανένα αξιόπιστο επιχείρημα στον δημόσιο λόγο, χωρίς καν να είναι ικανοί να εκφράσουν προσωπική άποψη, όλοι αυτοί οι «σημαντικοί» επιχείρησαν ξανά να τοποθετηθούν ως διαμορφωτές συνείδησης. Αυτό στο παρελθόν «έπιανε» στην κοινή γνώμη, αλλά όχι πια. Η επιχείρηση καθοδήγησης των ψηφοφόρων να ψηφίσουν «σωστά» ήταν και είναι λάθος. Στις μέρες μας φαίνεται πως έχει τα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Παρότι η Εθνική Συσπείρωση είναι ένα κόμμα που προέρχεται από το φάσμα της ριζοσπαστικής Δεξιάς, η στρατηγική των διάσημων ηθικολόγων βασίστηκε σε μια ρητορική ηθικολογίας ενάντια σε μια Ακροδεξιά που παραπέμπει στη δεκαετία του ’80, όταν επικεφαλής της ήταν ο Ζαν-Μαρί Λεπέν. Ομως η ηθική δεν διαμορφώνει την ψήφο. Η ψήφος είναι η έκφραση της απόγνωσης, της δυσαρέσκειας, της ικανοποίησης, του πάθους, του μίσους, της απέχθειας, του αισθήματος της αδικίας, η αποπλάνηση μιας γοητείας και μιας επιθυμίας για το καλύτερο, που μερικές φορές οδηγεί τους ανθρώπους να επιλέγουν ίσως το χειρότερο.

Οποιος πραγματικά είναι προσηλωμένος στη δημοκρατική ελευθερία σέβεται την ελευθερία της συνείδησης και την ελευθερία της απόφασης του συνανθρώπου του σε όλους τους τομείς, σε όλες τις προκλήσεις. Μια ελεύθερη πράξη, όπως είναι η εκλογική επιλογή, συνεπάγεται ότι καθένας επιτρέπει στον εαυτό του να επιλέγει αυτό που η συνείδηση του υπαγορεύει και όχι η θέληση τρίτων, επειδή βρέθηκαν σε μια θέση όπου τυγχάνουν μεγαλύτερης προβολής και κατά συνέπεια επιρροής.

Αυτή την αρχή όμως δεν τη σέβονται όλοι όσοι κηρύττουν «τα καλά των άλλων» και αποκαλούν «ανεύθυνη», «ανόητη» ή «αδαή» κάθε επιλογή που δεν τους βολεύει. Το «γνωρίζω εγώ καλύτερα από εσάς» φαντάζει πια τόσο επικοινωνιακά επιτηδευμένο και μισαλλόδοξο όσο και αναποτελεσματικό. Είναι για τον λόγο αυτό που η εκλογίκευση του «τι είναι σωστό» δεν έχει καμία επίδραση σε μια πεποίθηση που έχει ήδη διαμορφωθεί.
Κατά συνέπεια, η ηθικολογία και η ηθικοποίηση των πολιτικών επιλογών υπερβαίνει τον σεβασμό στην ελευθερία της συνείδησης κάθε ατόμου, που η ψήφος του παραμένει ένας από τους τελευταίους θεματοφύλακες!

Πηγή: Εφημερίδα Δημοκρατία